14 lipca 2025 roku po 433 godzinach, 18 dniach i 288 orbitach wokół Ziemi kapsuła Dragon „Grace” z załogą Axiom 4 (Ax-4) w tym polskim astronautą dr. inż. Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim odłączyła się od Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) i rozpoczęła powrót na Ziemię. Astronauci będą wodowali 15 lipca ok. godz. 11.30 polskiego czasu u wybrzeży Kalifornii.
Wraz ze dr. inż. Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim wracają na Ziemię eksperymenty, które zostały opracowane przez polskie zespoły naukowców w ramach misji naukowo-technologicznej IGNIS. Wśród nich były dwa eksperymenty związane z badaczami z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Eksperyment AstroMentalHealth został opracowany przez zespół dr Agnieszki Skorupy (Wydział Nauk Społecznych). Wśród członków zespołu z Uniwersytetu Śląskiego znaleźli się także inni pracownicy Instytutu Psychologii UŚ: dr Mateusz Paliga, prof. UŚ – wicekierownik projektu – oraz dr Dagna Kocur, prof. UŚ.
Jego celem było przeprowadzenie badań na ISS i równocześnie w analogowym habitacie kosmicznym Lunares w Pile oraz sprawdzenie wpływu izolacji kosmicznej oraz warunków panujących na stacji na zdrowie psychiczne człowieka i psychologiczne funkcjonowanie astronautów podczas krótkotrwałej misji kosmicznej. Wyniki badań mogą być przydatne podczas selekcji i szkolenia przyszłych astronautów.
Drugi eksperyment to projekt Yeast TardigradeGene, który realizowany jest przez konsorcjum trzech uczelni: Uniwersytet Szczeciński (koordynator projektu), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Uniwersytet Śląski w Katowicach. Celem projektu było wysłanie na Międzynarodową Stację Kosmiczną nowego szczepu drożdży, aby sprawdzić, jak będzie on sobie radził w warunkach mikrograwitacji, a także z promieniowaniem. Astronauta Sławosz Uznański‑Wiśniewski sprawował pieczę nad eksperymentem Yeast TardigradeGene podczas całej misji. To on umieścił payload zawierający hodowlę drożdży w module Columbus, widzimy go właśnie podczas operacji przeniesienia payloadu na zdjęciu wykonanym przez Peggy Whitson (dowódcę misji).
Więcej na temat eksperymentów:
- AstroMentalHealth: https://us.edu.pl/kosmiczny-eksperyment-psychologow-z-us-astromentalhealth/
- Yeast TardigradeGene: https://us.edu.pl/gen-kosmicznych-piratow-yeast-tardigradegene/
Polski astronauta dr inż. Sławosz Uznański-Wiśniewski z payloadem eksperymentu Yeast TardigradeGene na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) podczas misji Axiom Mission 4 | fot. Axiom Space/ESA/NASA/POLSA