Siedem uczelni wchodzących w skład Konsorcjum Akademickiego Katowice Miasto Nauki wspólnie zainaugurowało nowy rok akademicki 2022/2023. Piątek 30 września 2022 roku zapisze się w dziejach Katowic, ponieważ po raz pierwszy w historii wspólną inaugurację obchodziło siedem uczelni z siedzibą w stolicy województwa śląskiego.
Konsorcjum Katowice Miasto Nauki powstało, aby razem przygotować się, a następnie wspólnie przeprowadzić w roku 2024 „całoroczne igrzyska naukowe” – Katowice będą wtedy cieszyć się tytułem Europejskiego Miasta Nauki, jak również aby wspólnie budować Miasto Nauki także po tej dacie. W konsorcjum połączyły siły:
- Miasto Katowice (jako strategiczny partner konsorcjum),
- Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach,
- Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach,
- Akademia Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach,
- Politechnika Śląska,
- Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach,
- Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach,
- Uniwersytet Śląski w Katowicach (jako lider przedsięwzięcia).
Uroczystości inauguracyjne odbyły się w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, a poprzedzone zostały przemarszem orszaków rektorskich: władze oraz senaty uczelni wchodzących w skład konsorcjum wyruszyły spod Teatru Śląskiego im. Stanisława Wyspiańskiego, przeszły aleją Korfantego w stronę „Spodka”, rondem Generała Józefa Ziętka, aleją Roździeńskiego oraz ul. Olimpijską i weszły do siedziby NOSPR od placu Wojciecha Kilara. W przemarszu wzięła również udział Orkiestra Dęta KWK Wujek.
Przy stole prezydialnym zasiedli: dr Marcin Krupa (prezydent Katowic), prof. Michael Matlosz (przewodniczący stowarzyszenia EuroScience) oraz rektorzy siedmiu katowickich uczelni – prof. dr hab. inż. Celina Olszak (rektor Uniwersytetu Ekonomicznego, przewodnicząca Regionalnej Konferencji Rektorów Uczelni Akademickich), prof. dr hab. Grzegorz Hańderek (rektor Akademii Sztuk Pięknych), prof. dr hab. Grzegorz Juras (rektor Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki), prof. dr hab. Ryszard Koziołek (rektor Uniwersytetu Śląskiego), prof. dr hab. n. med. Tomasz Szczepański (rektor Śląskiego Uniwersytetu Medycznego), prof. dr hab. Władysław Szymański (rektor Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego) i prof. dr hab. inż. Marek Pawełczyk (prorektor Politechniki Śląskiej, w zastępstwie rektora prof. dr. hab. inż. Arkadiusza Mężyka).
Administrację rządową reprezentowali: wojewoda śląski Jarosław Wieczorek, który odczytał list gratulacyjny od premiera Mateusza Morawieckiego, oraz Wojciech Murdzek – sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki, pełnomocnik rządu do spraw reformy funkcjonowania instytutów badawczych. Partnerem wydarzenia była natomiast Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, którą reprezentował Kazimierz Karolczak – przewodniczący zarządu GZM.
– Dzisiejsza inauguracja to chwila naprawdę historyczna. Przez ostatnie 30 lat krok po kroku działaliśmy na rzecz rozwoju miasta, regionu i metropolii na różnych płaszczyznach. A dzisiaj prezentujmy kolejny klejnot w koronie, czyli śląskie uczelnie – mówił prezydent Katowic dr Marcin Krupa. – Jestem niezwykle dumny, że w granicach administracyjnych naszego miasta kumuluje się tak rozległy kapitał intelektualny i naukowy, obejmujący tak wiele dziedzin wiedzy i działalności artystycznej. Dostrzegła to organizacja EuroScience, przyznając Katowicom tytuł Europejskiego Miasta Nauki.
Na przełomowość uroczystości i to, co ona zwiastuje, zwrócił również uwagę prof. Ryszard Koziołek: – Na naszych oczach dzieje się coś nie do pomyślenia: siedem uczelni przeszło ulicami Katowic i wspólnie rozpoczyna kolejny rok akademicki. Powiedzieliśmy: „Oto jesteśmy, tu między Wami, staramy się być pożyteczni we wszelkich możliwych przejawach, jakich może dokonać człowiek kierujący się rozumem i wiedzą”. Chcemy, aby świadomość tego zyskali mieszkańcy naszego regionu. Siedem uczelni połączyła idea Miasta Nauki, która szybko stała się rzeczywistością, bo Miastem Nauki są przecież nasze uczelnie. Wystarczyło zmienić perspektywę i przypomnieć sobie, że od stu lat w tym regionie powstają duże, mocne i ambitne ośrodki akademickie. Rektorom pozostało tylko wytyczyć linie połączeń między nimi i zbudować mosty współpracy. Takie Miasto Nauki chcemy rozbudowywać. Nasze starania zostały uwieńczone sukcesem w staraniach o tytuł Europejskiego Miasta Nauki 2024, bo od razu Miasto Nauki dostrzegli włodarze Katowic i prof. Michael Matlosz. Naszym zadaniem jest teraz sprawić, aby zobaczyli je mieszkańcy regionu, także ci niekoniecznie związani z naszymi uczelniami. Chcemy, by wiedzieli, że wiodą życie pośród uczonych i studentów i że to życie staje się lepsze, jak każde życie wiedzione w towarzystwie codziennych przyjaciół, którzy wspierają pomocą i radą.
fot. Julia Agnieszka Szymala
Tradycyjny wykład inauguracyjny wygłosił prof. Michael Matlosz – przewodniczący EuroScience, stowarzyszenia na rzecz rozwoju nauki i technologii, przyznającego tytuł Europejskiego Miasta Nauki. Zwrócił on uwagę, że na początku roku akademickiego patrzymy z reguły z ogromnymi nadziejami w przyszłość, dziś jednak przyszłość owa wydaje się niepewna, jak nigdy wcześniej. Rosyjska agresja na Ukrainę, kryzysy energetyczny, żywnościowy i klimatyczny, różnorakie następstwa pandemii koronawirusa – wszystko to powoduje, że czujemy się przerażeni i przytłoczeni.
– My jednak nie możemy się bać! W obliczu poważnych wyzwań naszej epoki musimy – podobnie jak ludzkość czyniła to w przeszłości – wykorzystać zbiorczą inteligencję i bez obaw podążać w kierunku wspólnej przeszłości – przekonywał prof. Michael Matlosz. – Rodzi to jednak pilną potrzebę zmiany postrzegania nauki, aby społeczeństwo nie uważało jej za odizolowaną. Uczelnie muszą być zintegrowane z miastami, obszarami metropolitalnymi i regionami, w których się znajdują i razem działać na rzecz rozwoju całej społeczności.
Przewodniczący EuroScience podkreślił również, że wyzwania stojące przed Katowicami i Górnym Śląskiem, a związane z przejściem od gospodarki przemysłowej, opartej na wydobyciu węgla, do gospodarki opartej na wiedzy, były decydującym czynnikiem w przyznaniu naszemu miastu tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024.
Rektor Akademii Sztuk Pięknych prof. Grzegorz Hańderek zaprezentował oficjalne logo Europejskiego Miasta Nauki 2024. – Siedem elementów, odnoszących się oczywiście do siedmiu uczelni tworzących konsorcjum i relacji między nimi, tworzy nową formę. Może ona kojarzyć się z formą przemysłową – jak najbardziej zasadnie, ponieważ rozmawiając o naszych wspólnych zamiarach, nawiązujemy do nauki jako nowego przemysłu Śląska. Siedem elementów oznaczających tutaj integrację i współpracę tworzy w środku gwiazdę – symbol aspiracji i sukcesu. W innej konfiguracji logo połączyliśmy jeszcze z logotypem miasta Katowice – wyjaśnił rektor Akademii Sztuk Pięknych.
Potrzebę niezależnej i zjednoczonej nauki podkreśliła rektor Uniwersytetu Ekonomicznego prof. Celina Olszak: – Nauka i akademia nie znają granic, bo u ich podstaw leży ciekawość, odkrywanie nowej wiedzy, dokonywanie zmian. Nauka jest jak żywa konstelacja, która w zależności od zaistniałej sytuacji, uwarunkowań wyznacza nam nowe wyzwania, wskazuje sposoby myślenia. Nauka szczególnie dzisiaj potrzebuje autonomii i niezależności, ale potrzebuje także jedności. Jedność bowiem daje szansę na większe bezpieczeństwo, a także wynosi nas na wyższe poziomy możliwości i odpowiedzialności.
fot. Julia Agnieszka Szymala
W ramach immatrykulacji uroczyste ślubowanie w imieniu wszystkich studentów i doktorantów złożyli studenci i doktoranci Uniwersytetu Śląskiego. Do studentów, zwłaszcza tych, którzy rozpoczynają właśnie edukację uniwersytecką, zwrócili się przewodniczący samorządów studenckich: Politechniki Śląskiej Katarzyna Ptaszyńska oraz Uniwersytetu Śląskiego Tomasz Janocha.
– Uczelnia jest synonimem równości, tworzymy ją wszyscy, jak i każdy z osobna. Miejsce, w którym witam dziś swoje koleżanki i kolegów rozpoczynających przygodę ze studiami, to jedna, wielka i bardzo różnorodna wspólnota uczonych i uczących się. Wspólnota naukowa – to słowo klucz. Nigdy o tym nie zapominajcie, bo to właśnie nauka da nam przyszłość – mówił Tomasz Janocha.
Z kolei słowo do doktorantów skierowali: mgr Katarzyna Szałabska-Rąpała (doktorantka ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego) oraz mgr Jakub Kubiczek (przewodniczącego samorządu doktoranckiego na Uniwersytecie Ekonomicznym).
Na zakończenie uroczystości rektor prof. Grzegorz Hańderek zaprosił uczestników wydarzenia na otwarcie tradycyjnej wystawy inauguracyjnej Akademii Sztuk Pięknych. Wystawę zatytułowaną Sygnał dobra, w nawiązaniu do grupy badającej wpływ uśmiechu na życie człowieka z książki Małgorzaty Musierowicz Kwiat kalafiora, będzie można oglądać w katowickim Rondzie Sztuki do 30 listopada. Z kolei rektor prof. Władysław Szymański zapowiedział wieńczący uroczystość koncert, na którego program złożyły się dzieła jednego z absolwentów katowickiej Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego – Wojciecha Kilara: drugi koncert fortepianowy (powstały dla upamiętnienia ofiar katastrofy smoleńskiej) oraz poemat symfoniczny Krzesany w wykonaniu Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i solisty Krzysztofa Książka na fortepianie pod batutą Antoniego Wita.
Fotorelacja dostępna jest na stronie: us.edu.pl/multimedia/miedzyuczelniana-inauguracja-roku-akademickiego-w-miescie-nauki-katowice.
Film podsumowujący
fot. Julia Agnieszka Szymala