Scena Premier Naukowych Uniwersytetu Śląskiego to jak dotąd dwa sezony, dwadzieścia trzy spotkania, dwudziestu dziewięciu gości, ciekawe publikacje, frapujące produkcje filmowe, przełomowe badania, a przede wszystkim wielka pasja oraz miłość do nauki i sztuki, jaką przejawiają zaproszeni do studia naukowcy. Od listopada 2020 roku, kiedy to odbyła się pierwsza odsłona SPN, nauczyliśmy się bardzo wiele, ewoluując w naturalny sposób i podnosząc poziom techniczny cyklu.
Od początku chodziło nam o promowanie aktualnych dokonań z wszystkich dyscyplin realizowanych na UŚ. W studio spotykaliśmy się z badaczami i badaczkami, autorami i autorkami publikacji, osobami organizującymi inspirujące działania oraz twórcami projektów naukowych z naszej uczelni.
Wszystko to w ramach idei mówiącej, że o nauce dobrze się rozmawia i równie dobrze się o niej słucha – nawet jeśli przedmiot dyskusji wydaje się nam wyjątkowo skomplikowany. Połączenie pasji i doświadczenia naukowców z charyzmą popularyzatorów wiedzy miało porywać oraz inspirować do odkrywania nowych światów, o których istnieniu nierzadko nie mieliśmy pojęcia.
Czy nam się to udało? Niech odpowiedzią będą przedstawione wcześniej liczby oraz fakt, że SPN nie zniknął z „anteny” i zniknąć nie zamierza. Zostańcie z nami!
Tymczasem zapraszamy na esencjonalny przegląd wszystkich dotychczasowych odcinków.
Scena Premier Naukowych jest wydarzeniem współorganizowanym przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię.
Sezon 1
Pierwsze spotkanie z cyklu Sceny Premier Naukowych odbyło się 19 listopada 2020 roku w katowickiej kawiarnio-księgarni „Miejscownik”. Gościem był prof. dr hab. Jan Kisiel, fizyk jądrowy z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych UŚ. Opowiadał on między innymi o przełomowych badaniach nad antymaterią, które trafiły na okładkę „Nature”.
Prof. dr hab. Jan Kisiel | fot. Aleksandra Kiernas
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=vxrboIKsNMA
- fotorelacja: us.edu.pl/multimedia/scena-premier-naukowych-naukowy-talk-show
Gość drugiego spotkania, prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek, zabrał nas na Śląsk pierwszego dwudziestolecia XX wieku. Pretekstem była uhonorowana w ramach konkursu Nagrody Historyczne „Polityki” książka „Powstania śląskie 1919–1920–1921. Nieznana wojna polsko-niemiecka”.
Prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek | fot. Aleksandra Kiernas
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=jy0XozgFjCQ&t=1081s
- fotorelacja: us.edu.pl/multimedia/scena-premier-naukowych-naukowy-talk-show-z-prof-ryszardem-kaczmarkiem
Trzecim spotkaniem rządziły dwie potęgi – poezja i feminizm. Porozmawialiśmy z dr Moniką Glosowitz, laureatką Poznańskiej Nagrody Literackiej – Stypendium im. S. Barańczaka za monografię „Maszynerie afektywne. Literackie strategie emancypacji w najnowszej polskiej poezji kobiet”.
Dr Monika Glosowitz | fot. Aleksandra Kiernas
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=k1JER9leoSw
- fotorelacja: us.edu.pl/multimedia/scena-premier-naukowych-naukowy-talk-show-z-udzialem-dr-moniki-glosowitz
Czwarta odsłona Sceny Premier Naukowych przeniosła nas do świata kina. Naszym gościem był Grzegorz Paprzycki, absolwent Szkoły Filmowej im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego i autor głośnego, zaangażowanego społecznie filmu „Mój kraj taki piękny”, który otarł się o oscarową nominację w 2021 roku.
Grzegorz Paprzycki | fot. Olimpia Orządała
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=vSrkcJbpynU
- fotorelacja: us.edu.pl/multimedia/scena-premier-naukowych-naukowy-talk-show-z-udzialem-grzegorza-paprzyckiego
Piąte spotkanie było świętem muzyki. Pianistka dr Aleksandra Hałat z Wydziału Sztuki i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego opowiedziała nam i naszym widzom o odkrywaniu twórczości kompozytora Karola Rathausa. Wysłuchaliśmy również koncertu zespołu Karol Rathaus Ensemble. Pretekstem była płyta „Karol Rathaus Piano Trios” nagrana przez tenże projekt muzyczny.
Dr Aleksandra Hałat | fot. Olimpia Orządała
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=ZfXh8zyOLbk
- fotorelacja: us.edu.pl/multimedia/scena-premier-naukowych-naukowy-talk-show-z-udzialem-dr-aleksandry-halat
Szósta odsłona była okazją, by zastanowić się nad naszą kondycją po roku życia w świecie ogarniętym pandemią COVID-19. Na trudne pytania dotyczące życia w pandemicznej rzeczywistości odpowiadał dr Marcin Moroń, współautor (z Magdaleną Biolik-Moroń – doktorantką Wydziału Teologicznego UŚ) artykułu pt. „Trait emotional intelligence and emotional experiences during the COVID-19 pandemic outbreak in Poland: A daily diary study” opublikowanego w czasopiśmie „Personality and Individual Differences”.
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=kMB5PYnaDLk
Tematem siódmego spotkania były komórki macierzyste i ich wpływ na procesy zachodzące w organizmach żywych stworzeń. Nasza gościni, prof. dr hab. Magdalena Rost-Roszkowska opowiedziała nam również o pewnej gąsienicy, która dzięki swoim kulinarnym upodobaniom może przyczynić się do ocalenia Ziemi…
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=T2I1GB1tXtA
Gość szóstej odsłony Sceny Premier Naukowych, prof. dr hab. Robert Musioł z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego, przedstawił nam i naszym widzom intrygującą metodę walki z komórkami rakowymi, do której moglibyśmy wykorzystać ich… wielki apetyt.
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=90cCTi35aNU
Podczas dziewiątego spotkania zastanawialiśmy się, czy wielkie hollywoodzkie produkcje mogą nas uczyć, inspirować i wskazywać drogę do lepszego życia. Naszą gościnią była prof. dr hab. Katarzyna Krasoń z Wydziału Nauk Społecznych UŚ, autorka książki „Padawanika. Przebudzenie mocy w doświadczeniu zapośredniczonym. Studium o filmie, wychowaniu i wsparciu rozwoju”.
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=NNyoxS3epBQ
Dziesiąta odsłona Sceny Premier Naukowych była powrotem do świata X Muzy. Wraz z reżyserką i scenografką, Mileną Dutkowską, absolwentką Szkoły Filmowej im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego oraz Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, zastanawialiśmy się, jak w obliczu tragedii znaleźć siłę, aby zostać bohaterem. Inspiracją do rozmowy był nakręcony przez naszą gościnię film „Bohater”, który w 2021 roku miał szansę na nominację do Oscara.
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=dPi-MuX_BgM
W trakcie jedenastego spotkania z cyklu Scena Premier Naukowych rozmawialiśmy z prof. dr. hab. Marianem Kisielem o literackich splotach łączących pozornie niezwiązanych ze sobą poetów polskich, rosyjskich i żydowskich. Kanwą spotkania była książka pt. „Splot. Szkice o poezji polskiej, rosyjskiej i żydowskiej”.
Prof. dr hab. Marian Kisiel | fot. Monika Jodłowska
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=q09xXwLJviA
- fotorelacja: us.edu.pl/multimedia/scena-premier-naukowych-poetow-losy-splecione-spotkanie-z-prof-marianem-kisielem
Tematem dwunastej odsłony Sceny Premier Naukowych była woda. Dr hab. Andrzej Woźnica, prof. UŚ z Wydziału Nauk Przyrodniczych UŚ opowiedział o stanie polskich rzek, jezior i innych zbiorników wodnych. Rozmawialiśmy również na temat wyprawy badawczej w ramach projektu „Czysta Wisła? WHY NOT?”.
Dr hab. Andrzej Woźnica, prof. UŚ | fot. Aleksandra Kiernas
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=zrIh_fETHhg&t=25s
- fotorelacja: us.edu.pl/multimedia/scena-premier-naukowych-spotkanie-z-prof-andrzejem-woznica
Sezon 2
Trzynaste spotkanie sponsorował numer 007. Wraz z dr. hab. Piotrem Mametem, prof. PŚ z Politechniki Śląskiej oraz dr Anną Majer z Wydziału Humanistycznego UŚ, autorami książki „The Discourse of M”, zastanawialiśmy się nad stylem zarządzania uprawianego przez M – zwierzchnika słynnego agenta Jamesa Bonda.
Dr Anna Majer i dr hab. Piotr Mamet, prof. PŚ | fot. Tomasz Grząślewicz
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=iJF–PpPwE8
- fotorelacja: us.edu.pl/multimedia/scena-premier-naukowych-jak-rozmawiac-z-jamesem-bondem
Podczas czternastej odsłony Sceny Premier Naukowych spotkaliśmy się z Patrykiem Kaflowskim, autorem filmu „Dzień matki” – kolejnej produkcji Szkoły Filmowej im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego, która znalazła się na tzw. długiej liście oscarowej.
Patryk Kaflowski | fot. Adam Bała
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=jtM_6kwAaUE
- fotorelacja: us.edu.pl/multimedia/scena-premier-naukowych-spotkanie-z-patrykiem-kaflowskim
Wraz z gościem piętnastej odsłony Sceny Premier Naukowych, dr. hab. Jarosławem Tomasiewiczem, prof. UŚ z Wydziału Humanistycznego UŚ, przyjrzeliśmy się dziejom ruchów totalitarnych w międzywojennej Polsce. Za kanwę posłużyła nam książka „W poszukiwaniu nowego ładu. Tendencje antyliberalne, autorytarne i profaszystowskie w polskiej myśli politycznej i społecznej lat 30. XX w.: piłsudczycy i inni”.
Dr hab. Jarosław Tomasiewicz, prof. UŚ | fot. Piotr Kaszuba
Spotkanie z dr Anią Malinowską, prof. UŚ z Wydziału Humanistycznego UŚ, autorką książki „Love in Contemporary Technoculture”, było okazją, by zastanowić się nad miłością w czasach technologicznej ekstazy. Staraliśmy się znaleźć odpowiedź na pytanie, jak dalece rozwój nowoczesnych technologii wpływa na ewolucję relacji międzyludzkich?
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=klN0T2S746c
Podczas siedemnastego spotkania z cyklu Sceny Premier Naukowych rozmawialiśmy z prof. dr hab. Barbarą Mikołajczyk, zastępcą dyrektora Instytutu Nauk Prawnych na Wydziale Prawa i Administracji UŚ o wyzwaniach związanych z przyjmowaniem cudzoziemców.
Prof. dr hab. Barbara Mikołajczyk | fot. Tomasz Grząślewicz
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=d9R8RG0EaZs
- fotorelacja: us.edu.pl/multimedia/scena-premier-naukowych-spotkanie-z-prof-dr-hab-barbara-mikolajczyk
Socjolog dr hab. Krzysztof Łęcki, prof. UŚ zbadał i przedstawił nam proces przejścia futbolu od epoki, w której klub był wspólnotą jednoczącą lokalną społeczność do momentu, gdy stał się przedsiębiorstwem, nierzadko globalną korporacją. Przedmiotem rozmowy była książka „Stadiony świata (pomiędzy Gemeinschaft i Gesellschaft)”.
Dr hab. Krzysztof Łęcki, prof. UŚ | fot. Piotr Kaszuba
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=AHsgKCB3MR0&t=30s
- fotorelacja: us.edu.pl/multimedia/scena-premier-naukowych-o-futbolu-od-tradycji-do-nowoczesnosci
W eseju „A jeśli nie trzeba się uczyć…” prof. dr hab. Tadeusz Sławek przedstawił swoją wizję edukacji jako podróży wolnej od schematów. Na temat szkoły i procesu uczenia się rozmawialiśmy podczas dziewiętnastego spotkania.
Prof. dr hab. Tadeusz Sławek | fot. Piotr Kaszuba
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=KOf9lY7rhaU&t=7s
- fotorelacja: us.edu.pl/multimedia/scena-premier-naukowych-czy-potrzebujemy-edukacji
Podczas dwudziestego spotkania gościliśmy dr. hab. Waldemara Wojtasika, prof. UŚ, prodziekana ds. badań naukowych i umiędzynarodowienia na Wydziale Nauk Społecznych UŚ oraz prof. dr. hab. Jerzego Gołuchowskiego, kierownika Katedry Projektowania i Analizy Komunikacji na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach. Tematem rozmowy był manipulacje, jakich dopuszczają się uczestnicy wyborczych wyścigów. Za kanwę posłużyła książka wyborczego wyścigu „Manipulacje wyborcze” autorstwa prof. Waldemara Wojtasika.
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=Vka6X3OHcn8
O relacji miasta z komiksem pisać i rozmawiać można nie tylko długo, ale też ciekawie. Z takiego założenia wyszła dr Matylda Sęk-Iwanek, autorka książki „Pejzaże miasta w komiksie. Studia nad komiksem”, którą gościliśmy w kolejnej odsłonie Sceny Premier Naukowych UŚ. Towarzyszył jej Krzysztof Zygalski z Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, reżyser, scenarzysta, producent filmowy, autor filmów dokumentalnych, fabularnych i reklamowych.
Dr Matylda Sęk-Iwanek i Krzysztof Zygalski | fot. Bartłomiej Stelmach
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=9nOE4EcScHU
Spotkanie z prof. dr. hab. Kamilem Kamińskim z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych UŚ i dr. inż. Piotrem Sakiewiczem z Politechniki Śląskiej było okazją do rozmowy na temat chemii w duchu less waste. Przekonaliśmy się, że świat nauki nie ustaje w walce o lepszy, zdrowszy świat z przedrostkiem „eko”.
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=3CbfHUIQs0A
Drugi sezon Sceny Premier Naukowych otrzymał kosmiczny finał. Wszystko za sprawą gości, którzy dołożyli swoją cegiełkę do zmodernizowanego Planetarium – Śląskiego Parku Nauki. W tym wyjątkowym spotkaniu udział wzięli: dr Jacek Czakański z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych UŚ oraz członek rady konsultacyjnej projektu modernizacji Planetarium, ekspert z zakresu mechatroniki dr hab. inż. Damian Gąsiorek, prof. PŚ z Wydziału Mechanicznego Technologicznego Politechniki Śląskiej.
Dr Jacek Czakański i dr hab. inż. Damian Gąsiorek, prof. PŚ | fot. Matylda Klos
- link do spotkania: youtube.com/watch?v=xd_nIqemYOA
fot. Matylda Klos