Uniwersytet Śląski w Katowicach

Nazwa konkursu: Społeczna odpowiedzialność nauki II – Popularyzacja nauki

Kierownik projektu: dr hab. Lucyna Sadzikowska, prof. UŚ

Kwota finasowania: 200 000 PLN

Okres realizacji: 24 miesięcy

Streszczenie popularnonaukowe: 

Projekt zakłada m.in. organizację szkoleń z humanistyki terenowej, publikacje środowiskowe oraz realizację wystaw naukowo-artystycznych poświęconych środowisku i zmianie klimatycznej.

Nazwa konkursu: Narodowy Program Rozwoju Humanistyki (Dziedzictwo narodowe)

Kierownik projektu: dr hab. Lucyna Sadzikowska, prof. UŚ

Kwota finasowania: 1 120 944,34 PLN

Streszczenie popularnonaukowe: 

Zasadniczym celem projektu jest naukowe opracowanie unikatowego zasobu źródłowego, istotnego dla polskiego dziedzictwa kulturowego, jego ochrona, upowszechnienie i włączenie do żywej tradycji kultury narodowej. Materiałową podstawą badań są teksty autorstwa więźniów obozów koncentracyjnych (Stutthof, Gross-Rosen, Auschwitz). Projekt stawia sobie za cel transkrypcję, tłumaczenie z języka niemieckiego, opracowanie i opatrzenie aparatem krytycznym, historyczno-filologicznym oraz dwujęzyczną publikację zespołu listów, dokumentów, a także zachowanych innych nietekstowych dokumentów osobistych.

Nazwa konkursu: Perły nauki

Kierownik projektu: Maciej Mazur

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Adam Dziadek

Kwota finasowania: 192 493 PLN | Okres realizacji: 48 miesięcy

Nazwa konkursu: NPRH

Kierownik projektu: prof. dr hab. Hanna Wojtczak

Kwota finansowania: 796 491 PLN | Okres realizacji: 22.03.2022- 21.03.2027

Nazwa konkursu: Nauka dla Społeczeństwa

Kierownik projektu: dr hab. Lucyna Sadzikowska, prof. UŚ

Kwota finasowania: 212 124 PLN | Okres realizacji: 5.05.2022-5.12.2024

Nazwa konkursu: NPRH – Uniwersalia 2.2

Kierownik projektu: dr hab. Jan Kucharski, prof. UŚ

Kwota finasowania: 150 000 PLN | Okres realizacji: 6.11.2017-5.11.2023

Streszczenie popularnonaukowe: 

Kanon dziesięciu oratorów ateńskich należy do fundamentów humanistycznego wykształcenia. Korpus mówców greckich w całości doczekał się już wielu przekładów na języki nowożytne. Niemal połowa zachowanych w nim pism natomiast jest wciąż poza zasięgiem polskiego czytelnika. Aktualnie dysponujemy przekładami całej twórczości Ajschinesa, Andokidesa, Lizjasza, Izajosa i Hyperejdesa (Kucharski 2016) oraz wyborem mów Izokratesa i Demostenesa. Tłumaczenie Antyfonta (Bizoń – Kucharski), Dejnarchosa (Kucharski) i Likurga (Filonik) jest na ukończeniu. Demostenes zajmuje w kanonie greckich oratorów miejsce szczególne. Już w starożytności cieszył się on największym uznaniem i uchodził za pierwszego, najwybitniejszego spośród greckich oratorów. W dzisiejszych czasach natomiast jest on przede wszystkim postacią symboliczną – symbolem walki o wolność, sprzeciwu wobec tyranii i imperialnej agresji – i ten właśnie aspekt jego postaci wyłania się z jego aktualnie dostępnych polskiemu czytelnikowi pism. Planowany przez nas przekład ma w założeniu stanowić pierwszy krok w kierunku ukazania tej symbolicznej postaci w pełnej złożoności: chcemy również wydobyć na światło dzienne zręcznego polityka i wziętego „adwokata”. Spośród sześćdziesięciu mów składających się na dziedzictwo tego oratora aż czterdzieści trzy to bowiem mowy sądowe. W ramach tego projektu postanowiliśmy przełożyć na język polski, opatrzywszy komentarzem i wstępem, pięć obszernych mów sądowych: Przeciwko Leptinesowi (20), Przeciwko Meidiasowi (21), Przeciwko Androtionowi (22), Przeciwko Aristokratesowi (23), Przeciwko Timokratesowi (24).

Słowa kluczowe: Demostenes, Ateny, retoryka, oratorstwo

Nazwa konkursu: Diamentowy grant

Kierownik projektu: Gabriela Juranek

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Ewa Kosowska

Kwota finasowania: 154 710 PLN | Okres realizacji: 14.09.2018-13.12.2022

Streszczenie popularnonaukowe: 

W ostatniej ćwierci XVIII wieku francuska sytuacja społeczna i polityczna rozwijała się i zmieniała w sposób niezwykle gwałtowny: pełne niepokoju ostatnie lata ancien régime’u, rewolucja, dyrektoriat i konsulat następowały po sobie w sposób dynamiczny, a każde z tych wydarzeń niosło za sobą nowe zjawiska zarówno w kulturze i obyczajach, jak i w modzie. Niespokojna sytuacja sprawiała, że pojawiały się i upowszechniały we  francuskiej modzie zjawiska, które w bardziej stabilnym okresie nie miałyby szansy zaistnieć, a te, które istniały wcześniej, zyskiwały coraz bardziej karykaturalny charakter: feminizacja ubiorów męskich i maskulinizacja ubiorów damskich, spódnice sięgające połowy łydki czy dekolty odsłaniające piersi to tylko niektóre ze zjawisk, które charakteryzowały modę ostatnich lat ancien regime’u.
Jednocześnie jednak to właśnie wtedy coraz silniej do głosu dochodzić zaczęła moralność mieszczańska, a wraz z nią potrzeba prostoty, skromności i wyraźnego rozgraniczenia estetyki ubiorów damskich i męskich. W rzeczywistości jednak wszystkie zjawiska te nie tylko występowały obok siebie, ale też wzajemnie na siebie wpływały, niejednokrotnie znajdując odbicie w jednym ubiorze. Tym samym modę końca XVIII wieku charakteryzowały jednocześnie rozwiązłość i cnotliwość, a prosty i skromny ubiór mógł, paradoksalnie, zostać uznany za naruszający zasady dobrych obyczajów. Jednocześnie w ostatniej ćwierci XVIII wieku już nie tylko Francja nadawała ton ubiorom noszonym w Europie – ona sama podlegała rozmaitym wpływom, płynącym przede wszystkim z Anglii i Italii.
Do tej pory nie powstało właściwie żadne opracowanie poświęcone wyłącznie modzie tego okresu. Nie została ona także całościowo przebadana z perspektywy przemian w postrzeganiu ciała, płci i szeroko pojętej moralności, które, same wynikające z wydarzeń społeczno-politycznych, stanowiły wówczas jedne z najsilniejszych czynników determinujących jej kolejne przemiany. Także wiele istotnych źródeł, takich jak figurki porcelanowe i publikacje modowe, nie zostało jak dotąd kostiumologicznie opracowanych albo wcale, albo jedynie w niewielkim stopniu. Niniejszy projekt zakłada szczegółowe zbadanie mody francuskiej w latach 1775-1800 i jej angielskiej recepcji zarówno pod kątem formalnym, jak i znaczeniowym, ze szczególnym uwzględnieniem jej związku z przemianami w ówczesnym postrzeganiu moralności.

Nazwa konkursu: NPRH – Dziadzictwo Narodowe

Kierownik projektu: prof. Leonard Ogierman

Kwota finasowania: 584 272 PLN | Okres realizacji: 21.12.2018-20.12.2023

Streszczenie popularnonaukowe: 

Projekt zakłada dokumentację i kompleksowe opracowanie druków z lat 1459-1600, zgromadzonych przez paulinów polskich.Badania interdyscyplinarne obejmą rejestrację druków, ich analizę bibliologiczną, tegumentologiczną i paleograficzną, z wykorzystaniem elementów prac konserwatorskich, a następnie monograficzne omówienie związków kolekcji z kulturą umysłową epoki Jagiellońskiej i relacji z intelektualnym dziedzictwem europejskim. Zaplanowano:
1. Kompleksowe opracowanie ok. 320 inkunabułów i ok. 2,5 tys. druków z XVI w., przechowywanych głównie na Jasnej Górze i na Skałce. Przewidziano pełną charakterystykę tych druków, czyli opis bibliograficzny oraz analizę i cyfrową dokumentację znaków proweniencyjnych, a także różnego rodzaju egodokumentów (głównie not marginalnych). Założono także charakterystykę oryginalnych opraw (ok. 1, 5 tys. zachowanych, w tym kilkadziesiąt tzw. opraw jagiellońskich). Te zbiory dotąd nie podlegały dokumentacji, jedynie część inkunabułów była zarejestrowana w katalogu (Incunabula que in bibliothecis Poloniae asservantur 1970-1993), choć nie uwzględniono tam ponad 85 tytułów, a opis pozostałych był znacząco skrócony.
2. Ocenę aktualnego stanu zachowania każdego egzemplarza, wraz z opisem ujawnionych defektów i przebytych chorób pochodzenia mikrobiologicznego i entomologicznego.
3. Przedstawienie obiegu druków XV-XVI w., opracowane z wykorzystaniem źródeł archiwalnych oraz cech indywidualnych druków (m.in. zapisów proweniencyjnych, marginalii, opraw), a także charakterystykę typograficzną i rzeczową zasobu. Opracowanie historyczne pozwoli na opis intelektualnego środowiska paulinów polskich w relacji do kultury intelektualnej Rzeczypospolitej doby Jagiellonów oraz jej relacji z kulturą i nauką europejską. Wyniki analiz zostaną udostępnione również w formie wizualizacji naukowej (Palladio lub Gephi), co pozwoli na zobrazowanie zachodzących relacji w zakresie kształtowania się i funkcjonowania poszczególnych kolekcji.
4. Wprowadzenie do światowego obiegu naukowego informacji o drukach XV-XVI w. oraz o oryginalnych oprawach z zabytkowego księgozbioru. Ponadto udostępnienie materiałów źródłowych do dziejów pisma i książki jako sposobu komunikacji, narzędzia organizacji wiedzy i elementu kultury umysłowej dawnej Rzeczypospolitej oraz nauki europejskiej.

Słowa kluczowe: inkunabuły, stare druki, XVI wiek, tegumentologia, paleografia, katalog, paulini

Nazwa konkursu: NPRH – Dziedzictwo Narodowe

Kierownik projektu: prof. dr hab. Ryszard Skowron

Kwota finasowania: 1 137 806 PLN | Okres realizacji: 27.09.2017-26.09.2023

Streszczenie popularnonaukowe: 

Celem projektu jest edycja korespondencji wymienianej między członkami polskiej gałęzi dynastii Wazów i dynastii Habsburgów w latach 1587-1668. Poprzez edycję źródeł ukazane zostaną bezpośrednie i obejmujące wiele zagadnień związki – od ściśle rodzinnych, poprzez polityczne do artystycznych – między Wazami a wiedeńska linią Habsburgów (cesarze, arcyksiążęta) i madrycką linia (królowie Hiszpanii i namiestnicy Niderlandów). Wymiana listów ukazująca wymiar współpracy i wspólnoty interesów dynastycznych, politycznych, kulturowych i religijnych pomiędzy Domem Wazów i Domem Austrii tworzy bazę dla analizy wzajemnych relacji pod kątem powinowactwa, emulacji i konfliktu. Edycja listów ma stanowić pewnego rodzaju katalog ukazujący rolę i tożsamość Wazów w rozległym kontekście europejskim i być punktem wyjścia do dalszych różnorodnych studiów. Przedmiotem projektu jest dziedzictwo kulturowe Rzeczypospolitej Obojga Narodów, znajdujące się w archiwach i bibliotekach Europy. Cały projekt badawczy „Wazowie i Habsburgowie. Korespondencja z lat 1587-1668” ma charakter długofalowych prac dokumentacyjnych, badawczych, edytorskich. Niniejszy projekt jest kontynuacją projektu NPRH realizowanego w latach 21012-2016. W ramach niniejszego wniosku planuje się wydanie dwóch tomów listów. Będzie to tom II, części pierwszej zatytułowanej „Czasy Zygmunta III” zawierający korespondencję z lat 1624-1632 oraz jeden tom obejmujący całość panowania króla Władysława IV (1632-1648), będący realizacją częsci drugiej całego projektu. Językiem opracowania źródeł i opracowania badań będzie język angielski. Zakres badań archiwalnych związany z katalogowaniem i zgromadzeniem listów Wazów i Habsburgów wymaga przeprowadzenia badań o dużym zasięgu terytorialnym, które obejmą zbiory archiwalne i biblioteczne w: Austrii, Belgii, Czechach, Francji, Hiszpanii, Niemczech, Polsce, Ukrainie i Włoszech. Transkrypcja i naukowe opracowanie zgromadzonych listów. Korespondencja między Wazami i Habsburgami w ok. 90% prowadzona była w języku łacińskim, rzadko niemieckim, włoskim, hiszpańskim (minuty, tłumaczenia) lub francuskim (minuty, tłumaczenia). Podejmując pracę nad edycją listów Wazów i Habsburgów opracowano własne zasady i normy bazując przede wszystkim na Instrukcji wydawniczej dla źródeł historycznych od XVI do połowy XVII w. (Wrocław 1953) oraz w pewnym zakresie Instrukcji wydawniczej dla średniowiecznych źródeł historycznych (Kraków 1925) ze względu na powszechne stosowanie w korespondencji języka łacińskiego. Reguły te zostały przedstawione w wstępie do The House of Vasa and The House of Austria. Corespondence from the Years 1587 to 1668.Part I: The Times of Sigismund III, 1587-1632, vol. 1, Katowice 2016, s. 31-36. Opracowaniu źródeł będzie prowadzone w oparciu o zastosowanie naukowego aparatu krytycznego i rzeczowego oraz komentarza edytorskiego (zob. też punk – metody badawcze). Oba tomy wydawnictwa zostaną poprzedzone obszernymi wstępami. Tom II, części pierwszej zatytułowanej „Czasy Zygmunta III (1587-1632)” będzie posiadał obszerny wstęp, w którym dokonana zostanie szczegółowa analiza parametrów ilościowych i zagadnień tematycznych korespondencji Wazów z Habsburgami w okresie panowania tego króla. Wstęp w części drugiej projektu zatytułowanej „Czasy Władysława IV (1632-1648)”, obejmującej cały okres jego rządów będzie się składał z dwóch segmentów. Pierwszy będzie zawierał szczegółową analiza parametrów ilościowych i zagadnień tematycznych korespondencji wymienianej przez członków obu rodów w latach 1632-1648, drugi zaś zawierał opracowania dotyczące różnorodnych zagadnień dotyczących relacji Wazów i Habsburgów w tym samym okresie. Udział w realizacji zadań badawczych historyków austriackich i hiszpańskich gwarantuje wysoki poziom opracowania zarówno językowego, jak i merytorycznego.

Podstawowe założenia opracowania i edycji źródeł są następujące:

• zachowanie języka podstawy,
• modernizacja pisowni tekstu źródła i interpunkcji (zakres określa instrukcja),
• nadanie każdemu dokumentowi nagłówka,
• opracowanie przypisów tekstowych i rzeczowych,
• chronologiczny układ dokumentów,
• opracowanie wstępu, indeksów i bibliografii,
• językiem opracowania dokumentów jest język angielski.

Słowa kluczowe: Dynastia, Wazowie, Zygmunt III, Władysław IV, Habsurgowie, epistolografia, cesarstwo, Austria, Polska, Belgia, Hiszpania

Nazwa konkursu: NPRH – Uniwersalia 2.1

Kierownik projektu: dr Barbara Kalinowska-Wójcik

Kwota finasowania: 83 515 PLN | Okres realizacji: 3.12.2020-2.12.2022

Streszczenie popularnonaukowe: 

Książka poświęcona jest postaci Ezechiela Ziviera, który był archiwistą książąt pszczyńskich, badaczem historii Polski i Śląska, wieloletnim działaczem żydowskim i założycielem pierwszego archiwum gmin żydowskich w Niemczech (Gesamtarchiv der deutschen Juden), publicystą, który włączył się w debatę na temat Żydów wschodnich, inicjatorem i redaktorem „Oberschlesien” – czasopisma poświęconego dziejom Górnego Śląska, jak również założycielem niemieckiego czasopisma na temat polskiego prawa obowiązującego na terenie międzywojennego, autonomicznego Województwa Śląskiego.
Książka przedstawia biografię E. Ziviera w postaci samodzielnego opracowania monograficznego, w którym ukazano efekty jego działalności zarówno na tle profesjonalizacji zawodu historyka i archiwistyka na przełomie XIX i XX wieku, jak również przemian, jakim uległa społeczność Żydów niemieckich pod koniec XIX wieku. Publikacja została przygotowana na postawie materiałów archiwalnych przechowywanych w Polsce, Niemczech, Szwajcarii oraz Rosji.

Nazwa konkursu: Doskonała Nauka – Wsparcie konferencji naukowych

Kierownik projektu: prof. dr hab. Przemysław Marciniak

Kwota finasowania: 40 094 PLN | Okres realizacji: 1.11.2020-31.10.2022

Streszczenie popularnonaukowe: 

Celem projektu jest organizacja międzynarodowej konferencji poświęconej zwierzętom w kulturze i literaturze bizantyńskiej. Tematyka „animal studies” cieszy się, ze względu na swoją interdyscyplinarność, coraz większym zainteresowaniem. Bizantyńskie źródła, zarówno literackie,  jak i wizualnie, nie były dotąd przedmiotem pogłębionych studiów.  Organizacja konferencji  pozwoli także umocnić  pozycję katowickiej bizantynistyki.

Konferencja ma charakter międzynarodowy, a jej bezpośrednim celem, oprócz publikacji w renomowanym zagranicznym czasopiśmie, będzie omówienie dalszej współpracy i złożenie wniosków o finansowanie badań (COST, ERC).

Nazwa konkursu: Doskonała Nauka – Wsparcie konferencji naukowych

Kierownik projektu: dr hab. Leszek Małczak, prof. UŚ

Kwota finasowania: 87 500 PLN | Okres realizacji: 1.10.2020-31.10.2022

Streszczenie popularnonaukowe: 

Międzynarodowa konferencja naukowa Modernism in Translation / Modernizm w przekładzie stawia sobie za cel konfrontację rożnych sposobów rozumienia i teoretyzowania „nowoczesności w przekładzie” oraz różnorodnych modernistycznych praktyk przekładowych. Chcielibyśmy, by rozpoznania płynące z badań nad modernizmami w literaturach wschodnio-, środkowo- i południowoeuropejskich pozwoliły zrównoważyć i zrewidować dotychczasową charakterystykę „przekładu modernistycznego” z perspektywy modernizmu angloamerykańskiego.

W badaniach nad modernizmem ostatnich kilkunastu lat refleksję nad ponadregionalnymi, ogólnoformacyjnymi znamionami europejskiego modernizmu wyraźnie przeciwważy nurt dociekań komparatystycznych zogniskowanych na lokalnej odrębności, prądowych i terminologicznych antynomiach oraz historyczno-kulturowej specyfice modernizmów regionalnych. „Zwrot transnarodowy”, który w badaniach nad modernizmem ogłosili Douglas Mao i Rebecca L. Walkowitz, nie tylko pozwolił włączyć w obszar uwagi badawczej heterogeniczne tradycje kulturowe, geopolityczne i historyczne, ale także udobitnił rolę przekładu w międzykulturowej ekspansji, cyrkulacji i transformacji modernistycznych idei, prądów, poetyk, stylów i gatunków. Znaczący wzrost zainteresowania problemami przekładu literackiego w badaniach porównawczych nad modernizmem ostatnich lat pozwala zdiagnozować na tym obszarze „zwrot translacyjny”. Przekład ujmowany jest nie tylko jako modus twórczej aktywności i jeden z dyskursów modernistycznej literatury, ale także jako manifestacja modernistycznej wrażliwości i samoświadomości kulturowej, a nawet podstawowa kategoria analityczna zdolna uchwycić specyfikę tej formacji historyczno-kulturowej i artystyczno-ideowej. „Przekład modernistyczny” chcielibyśmy potraktować nie jako stabilny i wewnętrznie koherentny zespół wyznaczników, ściśle określony typ doświadczeń translatorskich lub zbiór kanonicznych tekstów, lecz raczej jako zestaw pytań i problemów wyłaniających się w różnojęzycznych badaniach porównawczych nad europejskimi modernizmami literackimi i w różnojęzycznych dyskursach przekładoznawczych.

Zależy nam przede wszystkim na poszukiwaniu i porównywaniu możliwych odpowiedzi na pytania: „czym jest nowoczesność w przekładzie?”, „na czym polega modernistyczna rewolucja w rozumieniu przekładu?” na terenie różnych literatur narodowych i w odniesieniu do różnych europejskich paradygmatów modernizmu, a nie na budowaniu jednolitej, syntetycznej narracji spójnej z dotychczasowymi, przeważnie angloamerykańskimi propozycjami opisu „przekładu modernistycznego” (m.in. Steven G. Yao, Lawrence Venuti, Roxana Preda, Juliette Taylor-Batty, Rebecca Beasley). Kluczową kwestią opisu modernizmu jest dla nas, zgodnie z postulatem Włodzimierza Boleckiego, rekonstrukcja wyznaczników nowoczesności jako paradygmatu obejmującego zjawiska nie tylko różnorodne i odmienne, ale także zasadniczo przeciwstawne i wykluczające się.

Obrady konferencyjne skoncentrują się wokół następujących zagadnień: rola przekładu literackiego w międzykulturowej ekspansji, cyrkulacji i transformacji modernistycznych idei, prądów, poetyk, stylów, gatunków, postaw twórczych, tematów, przekład literacki jako integralna część modernistycznego programu artystycznej innowacji i kulturowej odnowy, arcydzieła modernizmu literackiego w przekładzie, realizacje modernistycznych idei i założeń artystycznych w przekładzie, poetyki modernistyczne w przekładzie (poetyka historyczna przekładu), modernistyczne modele przekładu literackiego i style translatorskie (poetyka, semantyka i retoryka przekładu), modernistyczne koncepcje przekładu literackiego (teoria, sformułowana i implikowana poetyka przekładu, krytyka przekładu literackiego), wyznaczniki „nowoczesności w przekładzie” wobec różnych paradygmatów modernizmu w literaturach narodowych, modernistyczny imperatyw inwencyjności w przekładzie (zagadnienia przekładu eksperymentalnego), definicja, zakres, walory operacyjne pojęcia „przekład modernistyczny”; kryteria definiowania „nowoczesności” w przekładzie, przekład jako technika konstrukcyjna, chwyt kompozycyjny, strategia konceptualna, temat lub tryb lektury oryginalnej modernistycznej twórczości literackiej; zagadnienia wielojęzyczności w utworze literackim, przekład jako manifestacja samowiedzy kulturowej, krytycznej samoświadomości i wrażliwości artystycznej modernizmu, przekład jako metakategoria analityczna w badaniach porównawczych nad europejskim modernizmem, teoretyczne języki opisu „przekładu modernistycznego” w przekładoznawstwie literacko-kulturowym.

Konferencja pozwoli stworzyć forum prezentacji i konfrontacji stanowisk przekładoznawców, kulturoznawców i literaturoznawców zainteresowanych problematyką przekładu modernistycznego w różnych językach i literaturach europejskich – nie tylko słowiańskich.

Nazwa konkursu: Diamentowy grant

Kierownik projektu: Monika Lubińska

Opiekun naukowy: dr hab. Anna Kałuża, prof. UŚ

Kwota finasowania: 179 860 PLN | Okres realizacji: 9.11.2020-8.11.2024

Streszczenie popularnonaukowe: 

Celem projektu jest analiza wybranych realizacji sztuki współczesnej oraz poezji najnowszej pod kątem obecności zagadnienia energii w kontekście zagrożenia ekologicznego. Dla pogłębionej perspektywy, kategorią różnicującą materiał badawczy będą media artystyczne: język (poezja), ciało (body art, performance), kod wizualny (wystawy, instalacje artystyczne). Taka strategia badawcza wynika z założenia, iż równolegle z pracą analityczną poświęconą konkretnym tekstom kultury, postępować będą badania medioznawcze zmierzające ku opracowaniu kategorii energetyczności mediów artystycznych w perspektywie nowego namysłu nad performatywnością sztuki. Energia stanowi dziś jedno z kluczowych zagadnień w debacie społecznej, politycznej oraz naukach przyrodniczych i inżynierii.

Swoimi badaniami pragnę jednak zaznaczyć konieczność nie mniej intensywnego namysłu nad paliwami i zasobami naturalnymi w obszarze nauk humanistycznych, społecznych oraz poświęconych sztuce. Zamierzam wykazać, że artyści i artystki oraz badacze i badaczki z dziedziny nauk humanistycznych mają w perspektywie zagrożenia ekologicznego do odegrania rolę nie mniej ważną niż klimatolodzy i politycy. Stąd naczelną metodologią, którą posłużę się w swoich badaniach, będą Energy Humanities – rozwijająca się od dekady na gruncie zachodnich badań humanistycznych i społecznych, a jeszcze zupełnie nieobecna w Polsce teoria, mająca na celu analizę narracji naukowych, społecznych, politycznych oraz artystycznych i popkulturowych poświęconych energii w epoce antropocenu. W tym sensie sztukę oraz poezję najnowszą potraktuję jako laboratorium wyobrażeń i narracji energetycznych w perspektywie zagrożenia ekologicznego. Te obszary działalności kulturowej pozostają bowiem wyjątkowo wyczulone na rozmaite przeobrażenia polityczne, społeczne i środowiskowe. Jednocześnie w ich ramach mamy do czynienia z wykorzystywaniem konkretnych materiałów będących pochodnymi dominującej gospodarki energetycznej (plastik, odpady), z bezpośrednimi działaniami w rozmaitych przestrzeniach (performance, body art, instalacje artystyczne) oraz potraktowaniem języka jako kluczowego narzędzia politycznego, kształtującego dominujące narracje poświęcone energii. Dzięki tak szerokiemu wachlarzowi działań i ujęć w obszarze jednego zagadnienia, sztuka i poezja pozostają sferą kultury umożliwiającą najbardziej pogłębione i wieloaspektowe, badawcze spojrzenie na energię w perspektywie zagrożeń ekologicznych.

Nazwa konkursu: NPRH – Dziedzictwo narodowe

Kierownik projektu: dr hab. Agnieszka Pieńczak

Kwota finasowania: 513 441 PLN | Okres realizacji: 4.06.2020-3.06.2024

Streszczenie popularnonaukowe: 

Podstawowym celem projektu jest kontynuacja rozpoczętych w 2014 roku długofalowych prac badawczych w zakresie wzbogacania dziedzictwa kulturowego i narodowego o unikatową dokumentację etnograficzną z kilku ostatnich dekad poprzez opracowanie naukowe w formie spójnej, syntetycznej, cyfrowej kolekcji zasobów archiwalnych Polskiego Atlasu Etnograficznego [dalej: PAE]. Materiały te stanowią unikalne źródło historii wsi polskiej, gromadzone przez etnografów, etnologów i folklorystów w II połowie XX wieku – w odróżnieniu od innych badań etnograficznych wyniki prac badawczych PAE obejmują całą Polskę, pozwalając na rozbudowane analizy naukowe nad zróżnicowaniem kulturowym wsi polskiej.

Ta bogata dokumentacja etnograficzna posiada znaczącą wartość społeczną dla badaczy kultury wiejskiej, szczególnie w okresie 1950-1990. Ta skarbnica wiedzy powinna być udostępniana społeczeństwu, gdyż stanowi unikalną podstawę budowania lokalnej/regionalnej/etnicznej identyfikacji kulturowej. Zakładane działania badawcze pozwolą zatem na ochronę i zachowanie wiedzy o dziedzictwie kulturowym wsi polskiej. Specyfika planowanych prac badawczych wiąże się z naukowym opracowaniem kolejnych elektronicznych katalogów unikatowych materiałów źródłowych oraz ich udostępnianiem na powstałej w ramach pierwszej edycji projektu „Cyfrowej Platformie Polskiego Atlasu Etnograficznego” (www.archiwumpae.us.edu.pl). Materiały atlasowe staną się dzięki temu znanym i docenianym elementem dziedzictwa i kultury narodowej, powiększając dostępną bazę źródłową danych etnograficznych. Celem projektu jest także kontynuacja powstałej w 2017 roku serii „Biblioteka Polskiego Atlasu Etnograficznego” , a zatem opracowanie kolejnej monografii naukowej ukazującej perspektywy analityczno-porównawcze w zakresie badania dziedzictwa kulturowego oraz możliwości praktycznego wykorzystania powstałych w ramach grantu kolejnych katalogów cyfrowych.

Słowa kluczowe: Polski Atlas Etnograficzny, digitalizacja, elektroniczny katalog danych, udostępnianie w Internecie, dziedzictwo narodowe, dziedzictwo kulturowe, etnologia

Nazwa konkursu: Doskonała Nauka – Wsparcie monografii naukowych

Kierownik projektu: dr Mariusz Jakosz, prof. UŚ

Kwota finasowania: 34 808 PLN | Okres realizacji: 1.12.2021-30.11.2023

Streszczenie popularnonaukowe: 

Celem projektu jest opublikowanie niemieckojęzycznej monografii zbiorowej pt. „Mit Humor ist nicht immer zu spaßen”. An der Grenze von Spaß und Ernst (2022) pod redakcją Mariusza Jakosza i Iwony Wowro, w skład której wchodzi 21 prac naukowych polskich i zagranicznych germanistów-lingwistów. Monografia ukaże się w renomowanym niemieckim wydawnictwie Vandenhoeck & Ruprecht, które znalazło się na liście MNiSW pośród najwyżej punktowanych wydawnictw zagranicznych (tzw. poziom II). Warto podkreślić fakt, że wydawnictwo Vandenhoeck & Ruprecht, założone w roku 1735, odznacza się publikowaniem wysoko wyspecjalizowanych prac naukowych i popularnonaukowych głównie w dziedzinie nauk humanistycznych, społecznych i kulturoznawczych na całym świecie. Publikacja monografii w języku niemieckim w wydawnictwie Vandenhoeck & Ruprecht w znacznym stopniu zapewnia dystrybucję wśród niemieckojęzycznych odbiorców zainteresowanych refleksją nad ważnym tematem humoru oraz nad różnorodnymi metodami pomocnymi w efektywnym badaniu rzeczonego zagadnienia. Monografię można postrzegać jako manifest w obliczu stale rosnącego zainteresowania zjawiskiem humoru, formami jego występowania oraz możliwościami wyjaśnienia logiczno-kognitywno-językoznawczych mechanizmów prowadzących do jego recepcji. Tom uświadamia, że lingwistyka i lingwiści nie mogą pomijać w swoich badaniach zagadnień związanych z humorem. Wielowarstwowe zjawisko humoru nie dotyczy bowiem tylko języka, lecz wynika z korelacji co najmniej kilku czynników, do których zaliczyć należy jego intencjonalność, krąg kulturowy, wymiar pragmatyczny oraz obszar pozajęzykowej wiedzy o świecie. W zaprezentowanych pracach w monografii wyróżnić trzeba kilka dominujących perspektyw lingwistycznych umożliwiających penetrację zjawiska humoru. Chodzi tu o perspektywę historyczną, tłumaczeniową, interkulturową, jak również zagadnienia związane ze zjawiskami komicznymi bazującymi na stereotypach oraz problematyce humoru w czasach pandemii.

Nazwa konkursu: Doskonała Nauka – Wsparcie konferencji naukowych

Kierownik projektu: dr Magdalena Ochwat

Kwota finasowania: 44 000 PLN | Okres realizacji: 1.12.2021-30.11.2023

Streszczenie popularnonaukowe: 

Międzynarodowa konferencja GEO-logos składa się z dwu części: 1. „Humanistyka w epoce antropocenu” (1. dzień), 2. „Edukacja w dobie antropocenu” (2. dzień). Tytuł konferencji nie tylko metaforycznie łączy zupełnie różne skale czasowe: historii człowieka i historii geologicznej, ale również wskazuje potrzebę zmiany narracji o świecie i naturze. Idea antropocenu (definiowanego jako epoka aktywnego ingerowania człowieka w procesy kierujące ewolucją planety) wpisana w tytuł konferencji inspiruje nie tylko geologów, klimatologów, przyrodników i innych badaczy nauk o systemie Ziemi, ale również humanistów. Debata na temat homo sapiens jako gatunku o znaczeniu geologicznym przekonuje o konieczności refleksji nad odpowiedzialnością człowieka za systemy planetarne, co wpływa na podniesienie prestiżu nauk humanistycznych, ekofilozofii i etyki środowiskowej, a także wagi samej debaty na temat antropocenu. Projekt ma charakter międzydyscyplinarny i międzynarodowy, a jego celem jest namysł nad miejscem oraz rolą nowoczesnej edukacji humanistycznej mierzącej się z problemami współczesnego świata: zmianami klimatycznymi, katastrofą ekologiczną czy uchodźstwem klimatycznym. To właśnie edukacja, w tym humanistyczna, znalazła się w niezwykle interesującym momencie, w którym dochodzi do zmiany paradygmatów opowieści o świecie, podających w wątpliwość obowiązujący dotąd antropocentryczny punkt widzenia. Czy i jak edukacja humanistyczna reaguje na przełamywanie dualizmu człowiek-przyroda? Czy zapobiegając kolejnym kryzysom, głosi hasła sprawczości, wolności, odpowiedzialności sprawiedliwości? Celem konferencji GEO-logos jest namysł nad przyszłością edukacji humanistycznej i pokładanej w niej nadziei na stworzenie projektu mogącego przezwyciężyć „kryzysy planetarne”. Konferencję GEO-logos zaplanowano według układu: wykład inauguracyjny, panel ekspertów, sesje referatowe, sesja posterowa i open space – poświęcony wypracowaniu postulatów, kierunków rozwoju i nakreśleniu nowych obszarów badawczych dla humanistyki. Dzięki takim formom pracy wzmocni się komunikacja międzydyscyplinowa pomiędzy naukami humanistycznymi, przyrodniczymi, społecznymi, teologicznymi czy naukami o sztuce. Zakłada się, że projekt będzie realizowany w latach 2021-2023. Efekty projektu: a) artykuły naukowe zostaną opublikowane w czasopiśmie punktowanym (Open Access „Postscriptum Polonistyczne”) wydawanym na UŚ (większa widzialność w Polsce i na świecie); b) zapisy audiowizualne wykładów i paneli konferencyjnych; c) materiał z wypracowanymi ustaleniami i rekomendacjami na temat edukacji humanistycznej zostanie opublikowana na stronie www ICBEH, na której znajdzie się podstrona konferencji.

Nazwa konkursu: NPRH – Uniwersalia 2.1

Kierownik projektu: prof. dr hab. Adam Dziadek

Kwota finasowania: 368 337 PLN | Okres realizacji: 12.11.2021-11.11.2026

Streszczenie popularnonaukowe: 

Podstawą projektu jest pięć tomów monograficznych, które ukazały się w serii „Studia o Męskości” powołanej do istnienia przez Wydawnictwo IBL PAN w związku z projektem NCN Maestro 4, którym kierował pomysłodawca niniejszego wniosku (w momencie podpisywania umowy grantowej w roku 2013, NCN nie wymagał publikacji obcojęzycznych; jedynie część prac, nie ujęta zresztą w niniejszym wyborze, ukazała się w kilku różnych językach). Jest to wybór, na który składają się dwie monografie zbiorowe i trzy monografie autorskie. Wybór został tak pomyślany i opracowany, aby teksty z tomów zbiorowych i monografii autorskich nie pokrywały się, tj. aby uniknąć zbędnych powtórzeń, które generowałyby jedynie koszty – w trakcie prac redakcyjnych usunięte zostaną ostatecznie jakiekolwiek powtórzenia.

Przedstawiony w projekcie wybór, stanowi prezentację metodologii przyjętej w badaniach (opiera się ona na założeniach interdyscyplinarnych – m. in. literaturoznawstwo, nauki o kulturze, psychoanaliza, socjologia – w oczywisty sposób opiera się ona na światowych ustaleniach z zakresu Men’s Studies, ale przede wszystkim przedstawia metodologię, jaką wypracowano w trakcie badań nad polskimi męskościami; kulturowa specyfika polskich męskości nie pozwalała na przejęcie podstaw metodologicznych, ale zmuszała do wypracowania nowatorskich narzędzi opisu) oraz prezentację wyników badań, które są w świecie zupełnie nieznane. Rozprawy zawarte w poszczególnych książkach i monografiach stoją na bardzo wysokim poziomie merytorycznym – dopracowana szczegółowo metodologia sprzyja odkrywczym interpretacjom różnorodnych tekstów kultury. Podstawy metodologiczne mogą być wykorzystane w dalszych badaniach nad fenomenem męskości także w świecie. Opierają się na analizie dyskursu, psychoanalizie, studiach kulturowych. W trakcie prowadzonych badań sięgano do ustaleń socjologii i innych nauk społecznych (w czasie prac nad monografiami nawiązano kontakt i współpracę m. in. ze światowej sławy znawcami problematyki Raewyn Connell i Michaelem Kimmelem). Rozprawy i monografie koncentrują się w przeważającej mierze na najbardziej znanych polskich tekstach literackich i tekstach kultury. W kolejnych publikacjach dokonano oryginalnych, nowatorskich interpretacji dobrze znanych (także w świecie) dzieł, co umożliwiła perspektywa maskulinistyczna.

Wyniki badań ogłoszone w poszczególnych publikacjach dotyczą m. in.:

• historii odmienności seksualnej w polskiej nowoczesności (problematyka oswojenia, odrzucenia, izolacji),
• „odmieńczych męskości” (problematyka zniewieściałości, potworności, hybrydyzacji, homoseksualności),
• psychoanalizy literackiej (ojcowskie i męskie figury w literaturze polskiej),
• męskości i jej relacji do kultury dominującej (polskie odmiany męskości hegemonicznej i jej konfrontacja z rzeczywistością),
• teorii i metodologii badań nad polskimi męskościami w kontekście badań światowych,
• męskości jako kategorii kulturowej i jej historyczności.

Słowa kluczowe: Men’s Studies, literatura polska od XIX wieku do współczesności, pychoanaliza, analiza dyskursów

Nazwa konkursu: NPRH – Uniwersalia 2.2

Kierownik projektu: dr hab. Jan Kucharski, prof. UŚ

Kwota finasowania: 187 664 PLN | Okres realizacji: 3.12.2021-2.12.2026

Streszczenie popularnonaukowe: 

Wśród mówców attyckich (których zachowane pisma wciąż nie doczekały się pełnego przekładu na język polski) Izokrates zajmuje miejsce szczególne. Dla nowożytnego humanizmu ma on bowiem znaczenie nie tylko przedmiotowe, jako kanoniczny autor studiowanych i naśladowanych mów, lecz także podmiotowe: jako twórca modelu kształcenia, do którego nawiązywały późniejsze sztuki wyzwolone. Jako pierwszy bowiem otworzył on w Atenach niedaleko gimnazjonu w Lykejon stałą szkołę retoryki (ok. 390 p.n.e), która za pośrednictwem jej hellenistycznych i rzymskich naśladowców stała się prefiguracją nowożytnej idei uniwersytetu. W czasach współczesnych, gdy model kształcenia poprzez studia nad literaturą i sztuką wymowy ograniczony został do wąskiej grupy najbardziej prestiżowych uczelni, a studia humanistyczne przeżywają swój największy w historii kryzys, przybliżenie polskiemu czytelnikowi postaci Izokratesa, uznawanego za patrona sztuk wyzwolonych, wydaje się szczególnie uzasadnione. Niniejszy projekt obejmuje przekład, opracowanie naukowe oraz publikację wszystkich zachowanych pism Izokratesa. Dla współczesnego człowieka teksty te po raz pierwszy przedstawiają teoretycznie świadomy program wychowawczy i kształcenia, a zarazem są unikalnym doświadczeniem kulturowego paradygmatu, jakim była demokracja ateńska, „w działaniu”. Ich wydanie w języku polskim będzie nie tylko stanowiło korzyść dla ogółu społeczeństwa zainteresowanego kulturą starożytną i jej recepcją w kulturze polskiej, ale będzie również pomocne badaczom z różnych dziedzin nauk społecznych i humanistycznych, którzy nie posługują się płynnie językiem starogreckim, a którzy mogą wykorzystać w swojej pracy te nieopublikowane dotąd po polsku źródła do historii, polityki, prawa, literatury, retoryki i relacji społecznych starożytnych Greków.

Nazwa konkursu: Społeczna odpowiedzialność nauki – Wsparcie dla bibliotek naukowych

Kierownik projektu: dr Marzena Smyłła

Kwota finasowania: 197 728 PLN | Okres realizacji: 1.11.2021-31.10.2023

Nazwa konkursu: Miniatura 7

Kierownik projektu: dr Patryk Oczko

Kwota finansowania : 8 888 zł

Okres realizacji: 2023-2024

Streszczenie popularnonaukowe:

Nazwa konkursu: OPUS 22

Kierownik projektu: dr hab. Michał Kłosiński, prof. UŚ

Kwota finansowania: 270 840 zł

Okres realizacji: 03.10.22 – 02.10.2025

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu.

Project title: Mapping Game Biopolitics: Immunological Paradigms In Video Games

Funding schemes: OPUS 22

Principal Investigator: dr hab. Michał Kłosiński, prof. UŚ

Funding amount: 270 840 zł

Implementation period: 03.10.2022-02.10.2025

Description for the general public: project description.

Nazwa konkursu: SONATA 17

Kierownik projektu: dr Aneta Głowacka

Kwota finansowania: 920 681 zł

Okres realizacji : 03.10.22- 02.10.2025

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu.

Project title: Democratisation processes in institutional theatres in Poland. Procedures, mechanisms and power relations

Funding schemes: SONATA 17

Principal Investigator: dr Aneta Głowacka

Funding amount: 920 681 zł

Implementation period: 03.10.2022-02.10.2025

Description for the general public: project description.

Nazwa konkursu: SONATA 17

Kierownik projektu: dr Maciej Stanek

Kwota finansowania : 445 755 zł

Okres realizacji: 03.10.22-02.10.2025

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu.

Project title: John of Jandun’s „Quaestiones super 'Parva naturalia’ Aristotelis”: Critical Edition with Substantial Introduction

Funding schemes: SONATA 17

Principal Investigator: dr Maciej Stanek

Funding amount: 445 755 zł

Implementation period: 03.10.2022-02.10.2022

Description for the general public: project description.

Nazwa konkursu: PRELUDIUM BIS 3

Kierownik projektu: prof. dr hab. Przemysław Marciniak

Kwota finansowania: 405 772 zł

Okres realizacji: 01.10.22- 30.09.2026

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu.

Project title: Byzantine cultural entomology: Transformation of the Ancient Heritage (5th-15th centuries).

Funding schemes: PRELUDIUM BIS 3

Principal Investigator: prof. dr hab. Przemysław Marciniak

Funding amount: 405 772 zł

Implementation period: 01.10.22-30.09.26

Description for the general public: project description.

Nazwa konkursu: OPUS 13

Kierownik projektu: dr hab. Arakdiusz Rojczyk, prof. UŚ

Kwota finasowania: 207 060 PLN | Okres realizacji: 25.01.2018-24.01.2023

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: Acoustic properties of Polish geminate consonants

Funding schemes: OPUS 13

Principal Investigator: Arakdiusz Rojczyk, PhD, DLitt, Associate Professor

Funding amount: 207 060 PLN | Implementation period: 25.01.2018-24.01.2023

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: OPUS 15

Kierownik projektu: dr hab. Katarzyna Gadomska, prof. UŚ

Kwota finasowania: 217 684 PLN | Okres realizacji: 10.01.2019-9.01.2023

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: Neo-fantastic fiction of Jean-Pierre Andrevon

Funding schemes: OPUS 15

Principal Investigator: Katarzyna Gadomska PhD, DLitt, Associate Professor

Funding amount: 217 684 PLN | Implementation period: 10.01.2019-9.01.2023

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: Miniatura 3

Kierownik projektu: dr Dawid Matuszek

Kwota finasowania: 29 425 PLN | Okres realizacji: 7.11.2019-6.10.2022

Streszczenie popularnonaukowe: 

Celem naukowym projektu jest zbadanie możliwości zastosowania teorii psychoanalitycznej w badaniach nad grami wideo, a w konsekwencji stworzenie nowatorskiej – zarówno na gruncie polskim, jak i światowym – psychoanalitycznej teorii gier wideo, a więc wypracowanie nowych teoretycznych możliwości, pojęć oraz języków opisu i interpretacji gier w oparciu o narzędzia teoretyczne dostarczane przez psychoanalizę, a także teorie wchodzące w skład nowej humanistyki oraz różnych szkół literaturo- i kulturoznawczych. Badania mają także na celu wykorzystanie potencjału gier wideo jako zjawiska teoriotwórczego do próby rewitalizacji teorii psychoanalitycznej (i pojęć takich jak podmiot, identyfikacja, nieświadomość, przeniesienie, interpretacja).

Nazwa konkursu: OPUS 18

Kierownik projektu: dr hab. Arkadiusz Rojczyk, prof. UŚ

Kwota finasowania: 434 083 PLN | Okres realizacji: 18.06.2020-17.06.2023

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: Phonetic imitation in a native and nonnative language

Funding schemes: OPUS 18

Principal Investigator: Arkadiusz Rojczyk, PhD, DLitt, Associate Professor

Funding amount: 434 083 PLN | Implementation period: 18.06.2020-17.06.2023

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: OPUS 17

Kierownik projektu: dr Ewa Macura Nnamdi, prof. UŚ

Kwota finasowania: 220 655 PLN | Okres realizacji: 28.02.2020-27.02.2023

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: Fictions of Water: Refugees and the Sea

Funding schemes: OPUS 17

Principal Investigator: Ewa Macura Nnamdi, PhD, Assoc. Prof

Funding amount: 220 655 PLN | Implementation period: 28.02.2020-27.02.2023

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: OPUS 18

Kierownik projektu: prof. dr hab. Przemysław Marciniak

Kwota finasowania: 805 320 PLN | Okres realizacji: 19.06.2020-18.06.2024

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: Towards Byzantine Zoopoetics: Humans and Non-Human Animals in Byzantium (10th-12th Centuries)

Funding schemes: OPUS 18

Principal Investigator: Prof. Przemysław Marciniak

Funding amount: 805 320 PLN | Implementation period: 19.06.2020-18.06.2024

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: OPUS 19

Kierownik projektu: dr Anna Malinowska, prof. UŚ

Kwota finasowania: 268 416 PLN | Okres realizacji: 11.01.2021-10.01.2024

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: Technologies for Love. Cultures of Feeling and Intimacy Under Affective Media

Funding schemes: OPUS 19

Principal Investigator: Anna Malinowska, PhD

Funding amount: 268 416 PLN | Implementation period: 11.01.2021-10.01.2024

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: SONATA 16

Kierownik projektu: dr Przemysław Piwowarczyk

Kwota finasowania: 293 676 PLN | Okres realizacji: 30.09.2021-29.09.2024

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: Embodied religion of laypeople in late ancient Egypt

Funding schemes: SONATA 16

Principal Investigator: Przemysław Piwowarczyk, PhD

Funding amount: 293 676 PLN | Implementation period: 30.09.2021-29.09.2024

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: SONATA 16

Kierownik projektu: dr Dorota Gregorowicz

Kwota finasowania: 714 432 PLN | Okres realizacji: 29.11.2021-28.11.2024

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: The geopolitical character of the post-Tridentine apostolic nunciatures (1562-1605) – a prosopographical and comparative study

Funding schemes: SONATA 16

Principal Investigator: Dorota Gregorowicz, PhD

Funding amount: 714 432 PLN | Implementation period: 29.11.2021-28.11.2024

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: MINIATURA 5

Kierownik projektu: dr Magdalena Malinowska

Kwota finasowania: 49 500 PLN | Okres realizacji: 3.11.2021-2.11.2022

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Nazwa konkursu: MINIATURA 5

Kierownik projektu: dr Witold Marzęda

Kwota finasowania: 6 193 PLN | Okres realizacji: 15.12.2021-14.12.2022

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Nazwa konkursu: MINIATURA 5

Kierownik projektu: dr Agnieszka Lenart

Kwota finasowania: 36 895 PLN | Okres realizacji: 15.12.2021-14.12.2022

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Nazwa konkursu: OPUS 21

Kierownik projektu: dr Przemysław Piwowarczyk

Kwota finasowania: 577 143 PLN | Okres realizacji: 10.01.2022-09.01.2025

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: 

Funding schemes: OPUS 21

Principal Investigator: Przemysław Piwowarczyk, PhD

Funding amount: 577 143 PLN | Implementation period: 10.01.2022-09.01.2025

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: Preludium 15

Kierownik projektu: dr Christian Altmann

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Bożena Pikala-Tokarz

Kwota finasowania: 85 195 PLN | Okres realizacji: 18.02.2019-17.02.2023

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: Translation in the (German-Polish-Czech) linguistic triangle on the example of the translations of Herta Müller’s prose

Funding schemes: Preludium 15

Principal Investigator: Christian Altmann, PhD

Research Supervisor: Prof. Bożena Pikala-Tokarz

Funding amount: 85 195 PLN | Implementation period: 18.02.2019-17.02.2023

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: Preludium 15

Kierownik projektu: mgr Kasper Pfeifer

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Krzysztof Kłosiński

Kwota finasowania: 117 558 PLN | Okres realizacji: 18.02.2019-17.02.2023

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: Politics of Aesthetics. Bruno Jasieński and his works

Funding schemes: Preludium 15

Principal Investigator: Kasper Pfeifer, MA

Research Supervisor: Prof. Krzysztof Kłosiński

Funding amount: 117 558 PLN | Implementation period: 18.02.2019-17.02.2023

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: Preludium 16

Kierownik projektu: mgr Barbara Englender

Opiekun naukowy: prof. Adam Dziadek

Kwota finasowania: 81 802 PLN | Okres realizacji: 5.08.2019-4.11.2022

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: Photo-graphemics. Forming of Relationships Between Photography and Poetry at the Turn of XXI Century Illustrated by Polish Poetry

Funding schemes: Preludium 16

Principal Investigator: Barbara Englender, MA

Research Supervisor: Prof. Adam Dziadek

Funding amount: 81 802 PLN | Implementation period: 5.08.2019-4.11.2022

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: Preludium 14

Kierownik projektu: mgr Łukasz Tomanek

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Hanna Wojtczak

Kwota finasowania: 140 823 PLN | Okres realizacji: 8.10.2018-7.10.2023

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: Preparation of the critical edition of John of Jandun’s commentary on Averroes’ „De substantia orbis”

Funding schemes: Preludium 14

Principal Investigator: Łukasz Tomanek, MA

Research Supervisor: Prof. Hanna Wojtczak

Funding amount: 140 823 PLN | Implementation period: 8.10.2018-7.10.2023

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: Preludium 14

Kierownik projektu: mgr Paweł Superat

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Hanna Wojtczak

Kwota finasowania: 131 417 PLN | Okres realizacji: 19.07.2018-18.07.2023

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: Idea of creation of the material world in questions 8-10 of second book of Marsilius’s of Inghen commentary on the Peter Lombards „Sentences” with critical edition of these questions

Funding schemes: Preludium 14

Principal Investigator: Paweł Superat, MA

Research Supervisor: Prof. Hanna Wojtczak

Funding amount: 131 417 PLN | Implementation period: 19.07.2018-18.07.2023

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: Etiuda 8

Kierownik projektu: mgr Kasper Pfeifer

Kwota finasowania: 135 000 PLN | Okres realizacji: 1.10.2020-30.09.2023

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Nazwa konkursu: Preludium 19

Kierownik projektu: mgr Monika Szafrańska

Opiekun naukowy: dr hab. Maria Barłowska, prof. UŚ

Kwota finasowania: 147 600 PLN | Okres realizacji: 11.01.2021-10.01.2024

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: Raptus Puellae, Between Life and Literature. An Unknown Poem from Silva Rerum Written by Alexander Minor, the Cupbearer of Chelm, as a New Reference to the Literary Tradition of Abduction

Funding schemes: Preludium 19

Principal Investigator: Monika Szafrańska, MA

Research Supervisor: Maria Barłowska, PhD, DLitt, Associate Professor

Funding amount: 147 600 PLN | Implementation period: 11.01.2021-10.01.2024

Description for the general public: project description in a .pdf file

Nazwa konkursu: Preludium Bis 2

Kierownik projektu: dr hab. Justyna Tymieniecka-Suchanek, prof. UŚ

Kwota finasowania: 415 380 PLN | Okres realizacji: 1.10.2021-30.09.2025

Streszczenie popularnonaukowe: opis projektu w formacie .pdf

Project title: Orthodox Theology of Animals in the essays of Tatiana Goricheva

Funding schemes: Preludium Bis 2

Principal Investigator: Justyna Tymieniecka-Suchanek, PhD, DLitt, Associate Professor

Funding amount: 415 380 PLN | Implementation period: 1.10.2021-30.09.2025

Description for the general public: project description in a .pdf file

Instytucja finansująca: Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki

Kierownik projektu: dr Cecylia Tatoj

Kwota finasowania: 9 993.00 EUR | Okres realizacji: 01.02.2023-31.07.2024

Streszczenie popularnonaukowe: 

Celem projektu jest analiza sytuacji języka hiszpańskiego na różnych poziomach edukacji w: Polsce, Czechach, na Słowacji i na Węgrzech.

Tworząc pierwszy zestaw danych demolingwistycznych języka hiszpańskiego w regionie V4, projekt odpowiada na dwa pytania badawcze: (i) w jakich warunkach języki obce – ze szczególnym uwzględnieniem hiszpańskiego – są włączane do środowiska edukacyjnego; (ii) jakie czynniki społeczne i polityczne determinują ich ewolucję.

Projekt jest częścią sieci badawczej „El Español en Europa”, której celem jest ilościowy i jakościowy opis geografii językowej i kulturowej języka hiszpańskiego i jego użytkowników we wszystkich krajach europejskich.

W projekcie biorą udział: Uniwersytet Jagielloński (koordynator), Uniwersytet w Bratysławie, Uniwersytet w Czeskich Budziejowicach oraz Uniwersytet Segedyński.

Instytucja finansująca: Fundacja Centrum Badań nad Historią Kościoła im. Ks. Wincentego Myszora

Kierownik projektu: dr hab. Lucyna Sadzikowska, prof. UŚ

Kwota finasowania: 7 280 PLN | Okres realizacji: 4.10.2021-3.10.2022

Streszczenie popularnonaukowe: 

Publikacja edycji dokumentów źródłowych dotyczących genezy powstania Wydziału Teologicznego UŚ wraz z opracowaniem naukowym (historycznym i literaturoznawczym) oraz wywiadami (ks. dr Damian Zimoń, prof. Janusz Janeczek, prof. T. Sławek).

Instytucja finansująca: Deutsche Forschungsinstitut

Kierownik projektu: prof. dr hab. Jolanta Tambor

Kwota finasowania: 271 330 PLN | Okres realizacji: 1.08.2018-31.07.2023

Streszczenie popularnonaukowe: 

Celem projektu jest poznanie aktualnego śląskiego języka mówionego w Polsce, zwłaszcza w górnośląskim obszarze przemysłowym. W tym celu katowicki partner projektu prof. dr. Jolanta Tambor z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach zebrała korpus aktualnie używanego śląskiego. Będzie to składać się z nagrań dokonanych w kontekście nieformalnych rozmów, które były znajome, przyjacielskie lub kolegialne. Nagrania te będą transkrybowane, tłumaczone i opisywane gramatycznie oraz pod kątem ich przynależności językowej do języka polskiego lub śląskiego na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach pod kierunkiem prof. Tambor. Partner projektu z Hamburga prof. dr. Jan Patrick Zeller tworzy automatyczne tłumaczenia na język polski oraz automatyczne adnotacje gramatyczne jako szablon. Również pod kierunkiem partnera projektu z Hamburga, Zellera, germanizmy są zaznaczane w korpusie na Uniwersytecie w Hamburgu.

Funding Institution: Deutsche Forschungsinstitut

Principal Investigator: prof. Jolanta Tambor

Funding amount: 271 330 PLN | Implementation period: 1.08.2018-31.07.2023

Description for the general public:

The aim of the project is to study the current spoken Silesian language in Poland, especially in the Upper Silesian industrial area. For this purpose, the Katowice project partner Prof. Dr. Jolanta Tambor at the Silesian University of Katowice collected a corpus of currently spoken Silesian. This will consist of recordings that were made in the context of informal conversations with friends, friends or colleagues. These recordings will be transcribed, translated and annotated grammatically and with regard to their linguistic affiliation to Polish or Silesian at the Silesian University of Katowice under the direction of Prof. Tambor. The Hamburg project partner Prof. Dr. Jan Patrick Zeller creates automatic translations into standard Polish as well as automatic grammatical annotations as a template. Also under the direction of the Hamburg project partner Zeller, Germanisms are marked in the corpus at the University of Hamburg.

Kierownik projektu: dr hab. Michał Krzykawski, prof. UŚ

Streszczenie popularnonaukowe: 

Głównym celem projektu NesT jest wypracowanie odpowiedzi na zjawisko masowej proletaryzacji (utraty wiedzy jako umiejętności: umiejętności życia, wytwarzania, teoretyzowania, koncypowania) jako efektu podporządkowania rozwoju technologii krótkowzrocznym interesom rynku. Prace projektowe dążą do połączenia problemów lokalnych, wynikających ze specyfiki określonych terytoriów, na których znajdują się uczestniczące w projekcie organizacje, z międzynarodowymi obawami epoki antropocenu (kryzys klimatyczny, kryzys bioróżnorodności, kryzys epidemiologiczny, kryzys demokracji, apatia polityczna, utrata zaufania społecznego wobec nauki, nadmiar informacji, dezinformacja i zjawisko postprawdy, a więc wszystko to, co jest efektem obarczonego błędem użytku z technik i technologii). Projekt Networking Ecologically Smart Territories (NesT) jest projektem międzyobszarowym, międzykontynentalnym i międzysektorowym. Projekt łączy prace badawcze prowadzone na płaszczyźnie teoretycznej z praktykowaniem badań współtwórczych (recherche contributive, contributory research), nawiązujących do tradycji badań w działaniu i osadzających proces wytwarzania wiedzy w konkretnych lokalnościach.

Nazwa konkursu: Horyzont 2020 | Kwota finasowania: 514 280 EUR | Okres realizacji: 1.09.2021-31.08.2024

Nazwa konkursu: Premia na Horyzoncie 2 | Kwota finasowania: 108 417 PLN | Okres realizacji: 1.09.2021-31.08.2024

Principal Investigator: Michał Krzykawski, PhD, DLitt, Associate Professor

Description for the general public:

The principal aim of Networking Ecologically Smart Territories (NEST) will be to test the hypothesis that digital diversification, which will be explored as noodiversification and technodiversification as the conditions of resilience of human societies, holds the key to a reinvention of contemporary, proletarianising, industrial economics. For this purpose, a large transdisciplinary research mobility project is necessary in order to articulate local territorial situations with international concerns in the context of the Anthropocene. The aims will be achieved through an international and intersectorial exchange of researchers and staff across the academic and non-academic partners of NEST. The NEST consortium is made of 11 partners, 4 EU academic partners TU Dublin (IRL), IRI (FR), Paris Lumiere (FR), SALSKI (PL) and 2 Third Country academic Partners Uartes (EC), Berkeley (US) and 5 non-academic partners, DCC (IRL), D93( FR), Factory of the Living (PL), Dissinovation (FR) and associated with the Galapagos (EC). There are 3 academic WPs.By extending the critique of digital technology already undertaken by the Digital Studies Network to reconsider the foundations of computer theory in relation to the concepts of locality, negentropy, anti-entropy, data economy and networked AI by developing the concepts of technodiversity and cosmothenchics (WP1). To experiment and introduce new forms of collective responsibility through Territorial experimentation, enabling new forms of citizen participation in local governance through contributory research (WP2). To experiment and develop a network of territorial laboratories of digital contributory research in order to study the constraints acting on life and the archipelagos of ecological niches by species inhabiting the same territoires, with a view to generating local understandings of living singularities and functional cooperations between territorial-laboratories and academics in view of the planetary threat. (WP3)

Funding schemes: Horyzont 2020 | Funding amount: 514 280 EUR | Implementation period: 1.09.2021-31.08.2024

Funding schemes: Premia na Horyzoncie 2 | Funding amount: 108 417 PLN | Implementation period: 1.09.2021-31.08.2024

Instytucja finansująca: Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki

Kierownik projektu: prof. dr hab. Bernadeta Niesporek-Szamburska

Kwota finasowania: 26 675 EUR | Okres realizacji: 1.10.2020-30.09.2023

Streszczenie popularnonaukowe: 

W projekcie HEC udział biorą przedstawiciele nauk humanistycznych – zespół ma więc charakter interdyscyplinarny, oraz praktycy: nauczyciele i edukatorzy z różnych instytucji i szczebli nauczania krajów V4, co wprowadza perspektywę międzynarodową. Takie synergiczne spotkanie uczonych i praktyków pozwala na wielostronny, wieloaspektowy i zintegrowany ogląd zagadnienia oraz daje gwarancję skuteczności prowadzonych prac. Zapewni szeroki zasięg oddziaływania HEC. Projekt składa się z dwóch komplementarnych partii: (1) diagnoza stanu obecnego (Rozpoznania) i (2) projektowanie instytucjonalnych, merytorycznych i dydaktycznych form działania (Dobre praktyki, Rekomendacje).

Funding Institution: The International Visegrad Fund

Principal Investigator: prof. Bernadeta Niesporek-Szamburska

Funding amount: 26 675 EUR | Implementation period: 1.10.2020-30.09.2023

Description for the general public: 

The participants of the HEC project are representatives of the humanities (literature researchers, literary critics, linguists, historians, teaching methodology researchers), and educators with practical experience, all coming from a variety of institutions and branches of education in V4 countries, which makes the team interdisciplinary and international. The collaboration of researchers and practitioners makes it possible to adopt a holistic and multi-faceted perspective on the issue; moreover, it guarantees the effective operation of the team and ensures a broad impact of HEC activities. The project consists of two parts: (1) identification of the current state of affairs (DIAGNOSIS) and (2) planning of institutional, scholarly and teaching activities (BEST PRACTICES, RECOMMENDATIONS).

Instytucja finansująca: Polsko-Niemiecka Fundacja na rzecz Nauki

Kierownik projektu: prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek

Kwota finasowania: 75 440 EUR | Okres realizacji: 1.06.2021-31.05.2023

Streszczenie popularnonaukowe: 

Celem projektu jest po pierwsze pokazanie, że wizualne środki masowego przekazu odegrały kluczową rolę w tworzeniu polsko-niemiecko-żydowskich obrazów sąsiedztwa i znacząco je spopularyzowały. W centrum naszego zainteresowania są dwa media niskoprogowe (użytkowe): pocztówka ilustrowana, w skrócie pocztówka, która stała się dominującym medium masowym przełomu wieków, oraz plakat, który – wraz ze spadkiem popularności pocztówki – przeżywał swój wzrost. W jaki sposób – jest to jedno z pytań badawczych – wspomniane media wizualne przyczyniły się do kształtowania autowizerunków i wizerunków obcych? Jak pocztówki przedstawiały Polaków, Żydów i Niemców w kontekście ich koegzystencji na wieloetnicznych i wieloreligijnych obszarach rozbiorowej Polski, a jak w kontekście masowych ruchów migracyjnych między tymi obszarami? Jaki wpływ wywarły obrazy na wymianę doświadczeń (np. migracyjnych), które zostały zapisane na odwrocie? Oprócz konkretnego wkładu empirycznego, dwuletni projekt ma po drugie na celu przedstawienie metodologii analizy obrazów, która jest dobrze ugruntowana w historii sztuki, poparta studiami kulturowymi i historycznymi. Dlatego zgromadziliśmy interdyscyplinarny polsko-niemiecki zespół projektowy, który łączy niezbędne kompetencje. Nasze badania nad wizualnością otworzą nowe perspektywy spojrzenia na polsko-niemiecko-żydowskie relacje. Last but not least będzie to impuls dla historii sztuki jako dyscypliny naukowej, by mocniej włączyła w zakres swoich badań polsko-niemieckie relacje. Bliżej przeanalizowane zostaną pocztówki i plakaty, które pochodzą z polsko-niemieckiego pogranicza kulturowego, głównie z Górnego Śląska i Wielkopolski. Jako materiał porównawczy zostaną użyte przykłady z innych terenów przygranicznych, np. z Galicji czy Królestwa Kongresowego. Będą one zbadane pod kątem ich wielojęzyczności, kreowania wizerunków etnicznych, a także tworzenia swoistej topografii kulturowej poprzez ukazywanie obiektów należących do różnych wyznań. W ikonosferze polsko-niemieckich pogranicz istotnym motywem jest ludność żydowska oraz budowle znamionujące jej obecność na tych terenach. Stąd też media wizualne rozpatrywane będą w dużej mierze jako polsko-niemiecko-żydowskie miejsca pamięci.