Przejdź do treści

Uniwersytet Śląski w Katowicach

  • Polski
  • English
search
Logo Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024

Tydzień Zimna w Mieście Nauki: 1–7 stycznia 2024

19.12.2023 - 14:30 aktualizacja 01.02.2024 - 10:36
Redakcja: wc-a
Tagi: 50 tygodni w Mieście Nauki

Tydzień nr 1: Tydzień Zimna

Termin: 1–7 stycznia 2024

  • Kuratorzy: dr Aneta Szczygielska-Łaciak, dr Marcin Łaciak (Uniwersytet Śląski w Katowicach)
  • Producentka: Aneta Knapik (Uniwersytet Śląski w Katowicach)

Opis tygodnia

Tygodniem Zimna otwarto 50 tygodni w Mieście Nauki, które odbywają się w ramach obchodów Europejskiego Miasta Nauki i potrwają przez cały 2024 rok.

Uczestnicy wydarzeń w ramach Tygodnia Zimna mieli możliwość zapoznania się z szeroko pojmowanym zagadnieniem zimna i niskich temperatur, z którymi mamy do czynienia zarówno w nauce jak i w życiu codziennym. Poruszone zostały między innymi tematy z zakresu medycyny, biologii, fizyki, geografii, inżynierii, kryminalistyki czy gastronomii.

Wyruszyliśmy w kosmos, przenieśliśmy się również do skali molekularnej, atomowej a nawet cząstek elementarnych, aby sprawdzić, jakie panują tam temperatury. Poznaliśmy fakty i mity dotyczące zimna i jego wpływu na otoczenie i organizmy żywe. Sprawdziliśmy, jak niską temperaturę jest w stanie wytrzymać człowiek.

Odpowiedzieliśmy na pytania, co skrywają lodowce i dowiedzieliśmy się, co nam mówią ślady zachowane dzięki niskim temperaturom. Gorąca atmosfera panująca podczas wykładów, warsztatów czy pokazów nie pozwoliła nikomu zmarznąć, nawet jeśli temperatura sięgała zera bezwzględnego.

Podcast

W rozmowie z Radosławem Aksamitem badacze z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego: dr inż. Teresa Kasprzyk-Kucewicz, prof. dr hab. Armand Cholewka i dr Marcin Łaciak opowiadają o tym, co w nauce oznacza niska temperatura i jak można ją wykorzystać w różnych dyscyplinach, w medycynie czy w sporcie.

Badania naukowe

W artykule „Naukowcy zimna się nie boją” Agnieszka Kliks-Pudlik opisuje badania prowadzone przez naukowców ze wszystkich uczelni wchodzących w skład Konsorcjum Akademickiego – Katowice Miasto Nauki. W tekście przybliżone są prace ekspertów Centrum Studiów Polarnych UŚ.

Gość specjalny

Valerjan Romanovski – mors z wieloletnim doświadczeniem. Fascynuje go praca z ciałem. Zrealizował ponad 10 projektów sportowych, część w randze rekordu Guinnessa. Przez kilka dób podróżował rowerem po mroźnej Jakucji w temperaturze –50°C, mieszkał 100 godzin w komorze termoklimatycznej w temperaturze odczuwalnej –60°C. Na co dzień zajmuje się technologią drewna. O sobie mówi: „Jestem przeciętnym człowiekiem, który może robić nieprzeciętne rzeczy”.

Z Valerjanem Romanovskim można było spotkać się w niedzielę 7 stycznia 2024 roku podczas wydarzeń organizowanych na Dolinie Trzech Stawów.

Harmonogram tygodnia

Grafika Tygodnia zimna (informacje w tekście)

  • 9.30–10.15Wykład z pokazami eksperymentów z fizykiNiskie temperatury” (ul. 75 Pułku Piechoty w Chorzowie, sala P/0/05)

Wydarzenie skierowanie jest wyłącznie dla uczniów klas I-III szkół podstawowych.

Wykład o tematyce związanej z niskimi temperaturami poprowadzą dr Aneta Szczygielska-Łaciak, dr Marcin Łaciak oraz dr hab. Dariusz Kajewski, prof. UŚ z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).


  • 9.30–10.15 – Warsztaty z pokazami eksperymentów fizycznych  „Kraina lodu-czyli okiełznać potworny ziąb – ciekły azot”
  • 11.00–11.45 – Warsztaty z pokazami eksperymentów fizycznychKraina lodu-czyli okiełznać potworny ziąb – ciekły azot”

Warsztaty odbędą się na Wydziale Humanistycznym UŚ na ul. Uniwersyteckiej 4 w Katowicach w sali B0.23. Poprowadzą je dr Anna Szeremeta i dr Michał Pilch z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).


  • 12.00 – ŚPIEWAĆ KAŻDY MOŻE!

Pośpiewajmy razem na Katowickim Rynku. Nie ma znaczenia, czy jesteś seniorem, czy przedszkolakiem. Zapraszamy wszystkich, którzy lubią śpiewać i chcą wystąpić przed szeroką publicznością. Za każdy występ przewidziano drobne upominki.

Jest tylko jeden warunek! Z okazji otwarcia Tygodnia zimna śpiewamy o zimie, zimnie, śniegu, mrozie, lodzie itp.


  • 12.00–13.00 – KATO SCIENCE CORNER – prelekcja „Z archiwum Jerzego Kukuczki” (grupa pierwsza)
  • 14.00–15.00 – KATO SCIENCE CORNER – prelekcja „Z archiwum Jerzego Kukuczki” (grupa druga)

Prelekcja poprowadzona przez Wojciecha Lemańskiego z Fundacji Wielki Człowiek, który opowie o polskim taterniku, legendarnym alpiniście i himalaiście – Jerzym Kukuczce, który jako drugi człowiek na Ziemi zdobył Koronę Himalajów i Karakorum.

Aktywność wymaga rejestracji z powodu ograniczonej liczby miejsc (2 grupy po 50 osób) (formularz zgłoszeniowy)


  • 15.00–17.00 – ICE SHOW!

Pokaz rzeźbienia w lodzie w wykonaniu jedynej w Polsce kobiety zawodowo rzeźbiącej w lodzie, uczestniczki międzynarodowych konkursów, półfinalistki Międzynarodowego Konkursu w Speedcarvingu w Poznaniu. Uczestniczki prestiżowych konkursów m.in. w Kanadzie i Chinach.


Magia ognia to show ogniowo–pirotechniczne z najlepszymi polskimi artystami.

  • 9.00–9.45 – Wykład z pokazami eksperymentów z fizykiNiskie temperatury” (ul. 75 Pułku Piechoty w Chorzowie, sala P/0/05)

Wydarzenie skierowanie jest wyłącznie dla uczniów klas IV-VI szkół podstawowych.

Wykład o tematyce związanej z niskimi temperaturami poprowadzą dr Aneta Szczygielska-Łaciak, dr Marcin Łaciak oraz dr hab. Dariusz Kajewski, prof. UŚ z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).


  • 9.30–10.15 – Warsztaty z pokazami eksperymentów fizycznych  „Kraina lodu-czyli okiełznać potworny ziąb – ciekły azot”
  • 11.00–11.45 – Warsztaty z pokazami eksperymentów fizycznychKraina lodu-czyli okiełznać potworny ziąb – ciekły azot”

Warsztaty odbędą się na Wydziale Humanistycznym UŚ na ul. Uniwersyteckiej 4 w Katowicach w sali B0.23. Poprowadzą je dr Anna Szeremeta i dr Michał Pilch z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).


  • 10.30–13.00 – Debata  (Nie)okiełznane zimno (4 wykłady i rozmowa z gośćmi)

Wydarzenie poprowadzi dr hab. Dariusz Kajewski, prof. UŚ. W debacie udział wezmą:

    • mgr Damian Jabłeka, wicedyrektor Planetarium – Śląskiego Parku Nauki;
    • dr hab. n. med. Zbigniew Nawrat, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach;
    • prof. dr hab. Andrzej Ślebarski, Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN;
    • prof. dr hab. Andrzej Wysmołek, Uniwersytet Warszawski.

W ramach debaty odbędą się też wykłady:

    • „Kosmiczny chłód” (mgr Damian Jabłeka) – Czy wypełniony gorącymi gwiazdami Kosmos może być zimny? Czy lodowy krajobraz jest rzadkością w Układzie Słonecznym? Co o całym Wszechświecie mogą nam powiedzieć niewielkie zmiany w pobliżu absolutnego zera,
    • „Dlaczego ultraniskie temperatury odgrywają tak ważną rolę w poznawaniu nowych, kwantowych stanów materii?” (prof. dr hab. Andrzej Ślebarski),
    • „Półprzewodniki w niskich temperaturach” (prof. dr hab. Andrzej Wysmołek) – wykład z pokazami prezentujący wpły niskich temperatur na właściwości optyczne i elektryczne  półprzewodników i nanostruktur półprzewodnikowych.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy)


  • 16.00 – Wykład „Czy zimno leczy?” (Wydział Humanistyczny UŚ na ul. Uniwersyteckiej 4 w Katowicach w sali B1.1)

Współczesna medycyna fizykalna wykorzystuje różne czynniki fizykalne na organizm człowieka w celu uruchomienia i wykorzystania odpowiedzi na zastosowany czynnik. Jedną z możliwości jest krioterapia, czyli poddanie organizmu ekstremalnie niskim temperaturom w specjalnie do tego celu skonstruowanych komorach kriogenicznych.

Na wykładzie słuchacze dowiedzą się jak niską temperaturę stosuje się w celach leczniczych, stymulujących oraz niszczących, a także dlaczego schłodzenie ciała pozytywnie wpływa na nasze zdrowie.

Wykład poprowadzi prof. dr hab. Armand Cholewka z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego.


16.30–18.00 – Warsztaty dla nauczycieli fizyki „Naukowe zabawy w ciepło zimo” (ul. 75 Pułku Piechoty w Chorzowie, sala S/0/11)

Zapraszamy do udziału w warsztatach, podczas których wspólnie przeprowadzimy eksperymenty fizyczne związane z ciepłem i zimnem. Wspólnie postaramy się przewidzieć wynik doświadczenia a następnie podać jego wyjaśnienie.

Warsztaty poprowadzą dr Aneta Szczygielska – Łaciak oraz dr Marcin Łaciak z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych UŚ.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).

  • 9.00–10.30 – Warsztaty z literatury „Czytanie lodu. Laboratorium lektury” (Wydział Humanistyczny UŚ na ul. Uniwersyteckiej 4 w Katowicach, sala B0.22/21)

Podczas warsztatów będziemy ćwiczyć naszą uważność i wrażliwość tak, aby wsłuchując się w dźwięki topniejących lodowców, zrozumieć sens i społeczne znaczenie organizowanych na Północy ich pochówków, a w kontekście odchodzenia świata, jaki znamy, pomyśleć o przyszłości.

Warsztaty poprowadzą dr Magdalena Ochwat z Wydziału Humanistycznego UŚ oraz polonistka dr hab. Małgorzata Wójcik-Dudek, prof. UŚ.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).


  • 9.30–10.15 – Wykład z pokazami eksperymentów z fizykiNiskie temperatury” (ul. 75 Pułku Piechoty w Chorzowie, sala P/0/05)

Wydarzenie skierowanie jest wyłącznie dla uczniów klas VII-VIII szkół podstawowych.

Wykład o tematyce związanej z niskimi temperaturami poprowadzą dr Aneta Szczygielska-Łaciak, dr Marcin Łaciak oraz dr hab. Dariusz Kajewski, prof. UŚ z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).


  • 9.00–9.45 – Warsztaty z pokazami eksperymentów fizycznych  „Kraina lodu-czyli okiełznać potworny ziąb – ciekły azot”
  • 10.15–11.00 – Warsztaty z pokazami eksperymentów fizycznychKraina lodu-czyli okiełznać potworny ziąb – ciekły azot”

Warsztaty odbędą się na Wydziale Humanistycznym UŚ na ul. Uniwersyteckiej 4 w Katowicach w sali B0.23. Poprowadzą je dr Anna Szeremeta i dr Michał Pilch z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).


  • 10.15–11.15 – Pokaz „Mrożąca lody na patyku kuchnia molekularna” (Wydział Humanistyczny UŚ, ul. Uniwersytecka 4, Katowice)

Pokazy kuchni molekularnej poprowadzi dr n. o zdrowiu Gabriela Wanat-Kańtoch ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

Ilość miejsc ograniczona


  • 11.00–12.00 – Wykład „Misja Nunavut” (Wydział Humanistyczny UŚ, ul. Uniwersytecka 4, Katowice, sala B1.1)

Wydarzenie skierowanie jest dla uczniów klas IV-VI szkół podstawowych.

Szukacie bardzo zimnego miejsca na świecie? Zapraszamy do Nunavut, kanadyjskiej krainy Inuitów. Skąd przywędrowali, w co wierzyli, czy nadal budują igloo i polują na foki? Na te i inne pytania odpowiemy podczas spotkania. Dowiemy się także w co bawiły się dawniej inuickie dzieci, posłuchamy, jak brzmi gardłowy śpiew tamtejszych kobiet i sprawdzimy, czy uda nam się popłynąć kajakiem po podłodze.

Wykład poprowadzi dr Aleksandra Chrupała Politechniki Śląskiej.


  • 11.00–12.30 – Warsztaty psychologiczne „Alboś zimny alboś gorący? Zmierz swoją temperaturę w oparciu o termometr postaw wobec filmów Harry Potter i Władca Pierścieni” (Wydział Humanistyczny UŚ, ul. Uniwersytecka 4, Katowice, sala B0.22/21)

Warsztaty przeznaczone dla młodzieży.

Zapraszamy na warsztaty, w ramach których podzielimy się psychologiczną wiedzą nt. postaw ludzkich, którą odniesiemy do konkretnych przykładów z filmów „Harry Potter” i „Władca Pierścieni”. Zmierzymy własną temperaturę postaw, a także wspólnie przyjrzymy się możliwym zjawiskom i procesom oddziałującym na jej poziom.

Spotkanie z dr hab. Katarzyną Ślebarską prof. UŚ, doktorantem mgr. Franciszkiem Stefankiem oraz studentką Angeliką Kotalą z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Śląskiego.


  • 12.30–13.30 – Pokaz „Mrożąca lody na patyku kuchnia molekularna” (Wydział Humanistyczny UŚ, ul. Uniwersytecka 4, Katowice)

Pokazy kuchni molekularnej poprowadzi dr n. o zdrowiu Gabriela Wanat-Kańtoch ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

Ilość miejsc ograniczona


  • 15.30–17.00 – Warsztaty psychologiczne „Alboś zimny alboś gorący? Zmierz swoją temperaturę w oparciu o termometr postaw wobec filmów Harry Potter i Władca Pierścieni” (Wydział Humanistyczny UŚ, ul. Uniwersytecka 4, Katowice, sala B0.22/21)

Warsztaty przeznaczone dla dorosłych.

Zapraszamy na warsztaty, w ramach których podzielimy się psychologiczną wiedzą nt. postaw ludzkich, którą odniesiemy do konkretnych przykładów z filmów „Harry Potter” i „Władca Pierścieni”. Zmierzymy własną temperaturę postaw, a także wspólnie przyjrzymy się możliwym zjawiskom i procesom oddziałującym na jej poziom.

Spotkanie z dr hab. Katarzyną Ślebarską prof. UŚ, doktorantem mgr. Franciszkiem Stefankiem oraz studentką Angeliką Kotalą z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Śląskiego.

  • 9.00–14.00 – wspólny czas na „Żylecie” (Wydział Nauk Przyrodniczych, ul. Będzińska 60, Sosnowiec)

Wykłady i warsztaty z polarnikami oraz wybitnymi badaczami polarnymi, m.in. prof. dr. hab. Piotrem Głowackim – polskim geofizykiem, badaczem obszarów polarnych, związanym z Instytutem Geofizyki PAN, a wcześniej z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach.

Zajęcia poprowadzi również prof. dr hab. Jacek Jania – przewodniczący Centrum Studiów Polarnych UŚ. Prowadził badania glacjologiczne i geomorfologiczne na Spitsbergenie, Islandii i na Alasce, a także w Tatrach i na terenie północnej Polski. Uczestnik ponad 30 wypraw na Spitsbergen, z których wieloma kierował.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).

Dzień Zimna Arktycznego

  • 9.00–9.45 – Wykład „Zimowe zagrożenia w górach”

Góry poza karmieniem nas nieopisanym pięknem, dawaniem możliwości naładowania baterii poprzez obcowanie z naturą, domagają się pewnej formy szacunku i niosą ze sobą cały wachlarz zagrożeń. Jest on zdecydowanie szerszy podczas zimy, rozumianej jako okres zalegania pokrywy śnieżnej, co w przypadku polskich Tatr może wyraźnie wykraczać poza astronomiczne ramy tej pory roku. O zagrożeniach, na które należy zwrócić szczególną uwagę, o narzędziach do zarządzania ryzykiem lawinowym, o mechanizmach prowadzących do wzrostu zagrożenia oraz źródłach, z których czerpać można wiedzę na temat obsługi tych zagrożeń opowie Kuba Hornowski – zawodowy ratownik TOPR. Przewodnik tatrzański, przewodnik aspirant IFMGA, instruktor
narciarstwa wysokogórskiego PZA.

  • 10.00–10.45 – warsztaty, które poprowadzą Kuba Hornowski i Łukasz Przybylski – sezonowy ratownik TOPR.
  1. Lawinowe ABC (TOPR) – absolutna podstawa, bez której „ani rusz”. Zaznajomienie się ze sprzętem służącym do ratowania osób zasypanych przez lawinę i odpowiedź na pytanie, dlaczego każda osoba wchodząca zimą w góry taki sprzęt, oraz umiejętność jego użycia, powinna posiadać. Powiemy również dlaczego ratownicy mają tak małe szanse odkopać kogoś żywego.
  2. Całe to żelastwo (TOPR), czyli do czego służą raki i czekan, oraz kilka innych „zabawek” znajdowanych w plecakach zimowych turystów, skiturystów i taterników. Odpowiedź na pytanie „po co to wszystko?”.
  • 10.00–10.50 – warsztaty, które poprowadzą pracownicy i doktoranci Centrum Studiów Polarnych UŚ.
  1. Tajemnice lodowców (CSP) – Czym jest „lód lodowcowy” i jakie są jego cechy. Jak powstaje lodowiec? Przeprowadzimy eksperymenty z lodem, poznamy temperaturę lodowców. Dowiemy się, jak wygląda ubiór polarny i izolacja od lodu oraz zimna. W trakcie warsztatów użyjemy kamery termowizyjnej.
  2. Mapy lodowców (CSP) – Mapy lodowców rejestrują ich stan: wielkość i grubość. Monitoring ich stanu odzwierciedla zmiany klimatu. Pokazujemy metody geodezyjne dla tworzenia map, obserwacje z pułapu satelitarnego i lotniczego oraz własne pomiary zmian zasięgu czół i prędkości lodowców. Zademonstrujemy dawny i nowoczesny sprzęt geodezyjny dla kartowania lodowców.

Równolegle z warsztatami w auli możliwość projekcji filmów z wypraw polarnych.

  • 11.00–12.45 – Sesja 1 „Zimno arktyczne i lodowce”: wykłady i dyskusja

Sesja prezentuje jak powstają lodowce i dlaczego są ważne. Aby zbadać cechy i zachowanie lodowców, trzeba pracować w zimnym klimacie. Jak przeżyć i przystosować się do zimna arktycznego?

Wykłady dotyczą reakcji lodowców na ocieplanie klimatu: zwiększenie topnienia i ilości wód z nich wypływających oraz „produkcji” gór lodowych na klifach lodowców uchodzących do morza.

Na koniec przewidziano „mini-quiz” dla uczestników (z nagrodami).

Wydarzenie poprowadzi prof. dr hab. Jacek Jania.

Wykłady:

  1. „Polarna szkoła przeżycia” – przystosowanie organizmu człowieka do zimna – prof. dr hab. Piotr Głowacki (Instytut Geofizyki PAN, przewodniczący Komitetu Badań Polarnych PAN),
  2. „Zimna i słodka woda z topniejących lodowców Arktyki” – dr Elżbieta Łepkowska (Instytut Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski),
  3. „Cielenie lodowców i góry lodowe” – dr Michał Ciepły (Instytut Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski)
  • 13.00–14.15 – Sesja 2 „Czy lodowce spowodują potop?: wykłady i dyskusja

Skoro lodowce topnieją i tracą góry lodowe, to poziom mórz podnosi się. Czy wiemy o ile, i czy warto się tym przejmować? Kolejne wykłady pokazują cechy ruchu lodowców oraz zmian zasięgu ich czół oraz znaczenie lodowców Arktyki dla potencjalnego szybkiego wzrostu poziomu oceanów. Podsumowanie i „mini-quiz” dla uczestników (z nagrodami).

Sesję poprowadzi prof. dr hab. Jacek Jania.

  1. „Pełznące lodowce. Badania terenowe i satelitarne” – dr inż. Małgorzata Błaszczyk, prof. UŚ (Instytut Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski)
  2. „Globalne znaczenie lodowców Arktyki” – prof. dr hab. Jacek A. Jania (przewodniczący Centrum Studiów Polarnych UŚ)

  • 9.30–10.15 – Wykład z pokazami eksperymentów z fizyki Niskie temperatury”(ul. 75 Pułku Piechoty w Chorzowie, sala P/0/05)

Wydarzenie skierowanie jest wyłącznie dla uczniów klas VII-VIII szkół podstawowych.

Wykład o tematyce związanej z niskimi temperaturami poprowadzą dr Aneta Szczygielska-Łaciak, dr Marcin Łaciak oraz dr hab. Dariusz Kajewski, prof. UŚ z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).


  • 10.30–11.15Wykład „Jak zwiększyć wydolność sportowca? Czy schłodzenie ciała w tym pomoże?” (ul. 75 Pułku Piechoty w Chorzowie, sala P/0/05)

Poza regularnym uprawianiem sportu coraz więcej osób trenuje różne dyscypliny amatorsko lub nawet półprofesjonalnie, co oczywiście wpływa na ich zdrowie. Okazuje się, że istotnym elementem planów treningowych jest regeneracja. Coraz popularniejszą metodą regeneracji jest krioterapia. Na wykładzie słuchacze dowiedzą się, jak schładzanie ciała może pomóc przywrócić organizmowi równowagę, a nawet podnieść jego możliwości sportowe.

Wykład poprowadzi dr Teresa Kasprzyk-Kucewicz z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).


  • 9.30–10.15 – Warsztaty z pokazami eksperymentów fizycznych Kraina lodu-czyli okiełznać potworny ziąb – ciekły azot”
  • 11.00–11.45 – Warsztaty z pokazami eksperymentów fizycznych Kraina lodu-czyli okiełznać potworny ziąb – ciekły azot”

Warsztaty odbędą się na Wydziale Humanistycznym UŚ na ul. Uniwersyteckiej 4 w Katowicach w sali B0.23. Poprowadzą je dr Anna Szeremeta i dr Michał Pilch z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).


  • 11.00–11.45 – Wykład „Zima w medycynie czyli zimno, zimniej, leczymy” (Wydział Humanistyczny UŚ, ul. Uniwersytecka 4, Katowice, sala B1.1)

Zabierzemy was w podróż w zimne rejony leczenia, w niepowtarzalny rejs na Arktykę i Antarktydę medycyny. Nie musicie zabierać kurtek puchowych, czapek czy szalików. Popłyniemy kanałami TRP, pobawimy się w „ciepło-zimno”, będziemy zastanawiać się czy schładzać, stymulować, wzmacniać, chronić. Nie
odmrozicie uszu na mrozie, ale… o odmrożeniach także porozmawiamy.

Wykład poprowadzą dr n. med. Krystyna Bochenek-Klimczyk z Uniwersytetu Śląskiego oraz dr hab. n. med. Mariola Szulik – obie są specjalistkami kardiochirurgii.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).


  • 11.30–12.15 – Wykład „Zimowe fraktale” (ul. 75 Pułku Piechoty w Chorzowie, sala P/0/05)

Znamy z geometrii figury takie jak koło, prostokąt czy trapez. Ale matematyka zna obiekty geometryczne o znacznie ciekawszym  wyglądzie, strukturze i zaskakujących właściwościach – zarówno matematycznych jak i „wizualnych”. Dowiemy się, jak konstruować matematyczne płatki śniegu, zobaczymy, jak mogą być różnorodne, oraz poznamy ich niesamowite własności. A także dowiemy się, że fraktalna geometria jest używana nie tylko jako matematyczna ciekawostka i interesujący obrazek, ale w realnych zastosowaniach technicznych.

Wykład poprowadzi dr Radosław Wieczorek – matematyk w Instytucie Matematycznym UŚ, zajmujący się modelowaniem matematycznym w naukach przyrodniczych.


  • 12.00–12.45 – Wykład „Życie w niskich temperaturach” (Wydział Humanistyczny UŚ, ul. Uniwersytecka 4, Katowice, sala B1.1)

Życie zasiedliło prawie każde znane nam miejsce na Ziemi, jednak funkcjonowanie w środowiskach charakteryzujących się ekstremalnymi parametrami (np. bardzo niska lub wysoka temperatura, pH, ciśnienie) wymaga od organizmów ekstremalnych rozwiązań. Warto poznać i zrozumieć adaptacje, jakie znajdujemy u zwierząt ze środowisk niskotemperaturowych, gdyż coraz częściej znajdują one również zastosowanie w rozwijanych przez nas technologiach.

Wykład poprowadzi dr Jacek Francikowski z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).


  • 13.00–13.45 – Wykład „Przypadek Człowieka lodu, czyli jak zimno wpływa na ślady kryminalistyczne” (Wydział Humanistyczny UŚ, ul. Uniwersytecka 4, Katowice, sala B1.1)

Lód utrwalił ślady zabójstwa dokonanego ponad 5 tysięcy lat temu. Oetzi, tzw. Człowiek Lodu, zginął od rany zadanej strzałą, a jego ciało przysypał śnieg. Współczesne badania pozwoliły na zbadanie okoliczności jego śmierci. Niska temperatura, w tym przypadku przebywanie ciała w lodzie, pozwala utrwalić niektóre ślady kryminalistyczne.

Wykład poprowadzi dr Joanna Stojer-Polańska, współorganizatorka cyklu konferencji dotyczących ciemnej liczby przestępstw na Uniwersytecie SWPS w Katowicach.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).


  • 16.00–16.45 – Wykład „Ciepło ciepło, czyli rzecz o tym, jak zimno pozwala rozwiązać zagadki kryminalne” (Wydział Humanistyczny UŚ, ul. Uniwersytecka 4, Katowice, sala B1.1)

Niska temperatura pozwala zachować niektóre ślady kryminalistyczne. Ślady na śniegu są widoczne i trwałe, o ile temperatura pozostaje ujemna. Ślady zapachowe ludzi żywych są łatwiejsze do zlokalizowania dla psów poszukiwawczych, kiedy jest chłodniej. Kiedy jednak jest mróz, poszukiwania z kilku powodów są trudniejsze dla psiego nosa. Za to przy różnicach temperatur można wykorzystać badania termowizyjne. Wykład poświęcony będzie oddziaływaniu zimna na ślady kryminalistyczne.

Wykład poprowadzi dr Joanna Stojer-Polańska, współorganizatorka cyklu konferencji dotyczących ciemnej liczby przestępstw na Uniwersytecie SWPS w Katowicach.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).

  • 11.00–14.00 – seanse filmowe z zimnem w tle „ZIMNO W KINEMATOGRAFII”

Udział w wydarzeniu jest bezpłatny, ale wymagane jest zgłoszenie udziału za pośrednictwem formularza zgłoszeniowego.

  • 11.00 – „Szybcy i Śnieżni” – Trwają przygotowania do corocznego wyścigu saneczkowego. Frankie, nieco szalony naukowiec, obmyśla koncepcję pojazdu, który ma zapewnić zwycięstwo jego drużynie.
  • 12.30 – „Arktyka” – W środku arktycznej tundry dochodzi do katastrofy. Rozbija się samolot z jedynym pasażerem. Samotny podróżnik wyciąga ze zrujnowanej maszyny wszystko, co może być potrzebne i rusza przed siebie, ale mimo swoich najlepszych starań, jałowy krajobraz oferuje mu niewielką nadzieję na ratunek.

Ok. 12.30 w kinie ŚWIATOWID spotkanie z drużyną hokeistek „Kojotki Naprzód Janów”.

Porozmawiamy m.in. o zdrowym spędzenia czasu, a także promowaniu sportowego życia młodzieży. W ramach promowania zdrowego trybu życia, przejdziemy na Katowicki Rynek, gdzie odbędą się liczne atrakcje na
lodowisku.


  • „Czy w zimowym lesie wszystko jest zimne?” – spacer po Lasach Murckowskich
    • 10.00 – I grupa
    • 12.30 – II grupa

Dwugodzinna wyprawa dla rodzin z małymi dziećmi w wieku od 3 do 10 lat (starsze i młodsze rodzeństwo jest również mile widziane) po Lasach Murckowskich.

Będziemy doświadczać zimna lasu i uczyć się, jak sobie z nim radzić (m.in. poprzez rodzinne, przyrodnicze zabawy).

Zejdziemy z uczęszczanej ścieżki i zagłębimy się w las. Podążymy szlakami zwierząt i wspólnie poszukamy innych (poza tropami) śladów ich obecności – legowisk saren, buchtowisk dzików, drzew rozkutych przez dzięcioły, jadłodajni wiewiórek i wielu innych. Znajdziemy huby o niespotykanych kształtach i niezwykłe wyrośla na drzewach. Niejeden leśny skarb wypełni kieszenie dzieci!

Poznamy zimowy las różnymi zmysłami. Poczujemy, jak pachnie żywica i mech. Dotkniemy kulistych pereł bukowych. Spotka nas pewnie dużo więcej przygód, których teraz nie jesteśmy w stanie przewidzieć. Będziemy wspólnie odkrywać las, bawić się i – niepostrzeżenie – uczyć.

Spacer poprowadzą dr Maja Głowacka – ekolożka, wieloletnia edukatorka przyrodnicza, prezeska fundacji Pracownia Edukacji Żywej oraz dr Bogdan Ogrodnik – filozof, twórca programów rozwojowych o tematyce przyrodniczej, rodzicielskiej i filozoficznej, wiceprezes fundacji PEŻ.

Na zajęcia obowiązują zapisy (formularz zgłoszeniowy).

  • 10.00–14.00 – opanujemy Dolinę Trzech Stawów (Dolina Trzech Stawów w MOSiR – Camping 215 przy ul. Trzech Stawów 23)

Pośród przewidzianych atrakcji znalazło się:

  • morsowanie z Łukaszem Pomrenke i Katowickim Klubem Morsów ARKTYKA,
  • dla chętnych kąpiel na Dolinie Trzech Stawów – sauna, balia mobilna oraz balie z ciepłą wodą – Michał Hauk z Aktywną Regeneracją,
  • pokazy Ratownictwa Wodnego i Lądowego – OSP,
  • wykład „Bezpieczne morsowanie” (Grupa Medyk Rescue Team),
  • pokaz zachowania organizmu w trakcie przebywania w zimnej wodzie (Przemysław Solich) – poprowadzi Medyk Rescue Team,
  • debata „Przyszłość morsowania oraz kierunek dalszego rozwoju”.

Za zabezpieczenie zanurzania człowieka w bali z zimną wodą odpowiadać będzie Grupa Medyk Rescue Team. Realizują projekty ratownicze i prewencyjne oraz szkolą w zakresie ratownictwa specjalistycznego. Podczas wydarzenia członkowie Grupy poprowadzą wykład związany z bezpieczeństwem morsowania. Możliwy będzie też udział w debacie nt. bezpieczeństwa morsowania.

GOŚĆ SPECJALNY: Valerjan Romanovski – propagator świadomego kontaktu z zimnem. Wielokrotny rekordzista Świata oraz Guinnessa z zakresu możliwości ludzkiego ciała.

Na miejscu będzie można napić się gorącej kawy i herbaty, a pieczenie kiełbasek będzie dodatkową atrakcją dla zgłodniałych uczestników (kiełbaski darmowe).

Morsowanie

Uczestnicy Tygodni Zimna mieli możliwość wziąć udział w morsowaniu pod okiem ratowników medycznych, którzy pilnowali, by nikomu nie stała się krzywda.

Oto, dlaczego warto spróbować morsowania pytał organizatorów i uczestników Bartosz Solak.

Galeria

Zobacz fotorelację z Tygodnia Zimna. Pełną galerię wraz z podpisami do zdjęć i podsumowaniem wszystkich aktywności znajdziecie w osobnym wpisie.

Sylwetki kuratorów

dr Aneta Szczygielska-Łaciak – adiunktka na Wydziale Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego. Od wielu lat zajmuje się dydaktyką fizyki i popularyzacją nauki. Ukończyła fizykę na Uniwersytecie Śląskim. Po zakończeniu studiów rozpoczęła pracę w Pracowni Dydaktyki Fizyki Uniwersytetu Śląskiego, gdzie była organizatorką wielu wydarzeń popularnonaukowych w tym konkursów, szkoleń dla nauczycieli, konferencji, wykładów i warsztatów dla uczniów na każdym poziomie edukacji. Uskrzydlają ją zabawy z fizyką z najmłodszymi. Koordynatorka kilku krajowych i europejskich projektów edukacyjnych dla uczniów i nauczycieli. Od kilku lat związana ze Śląskim Festiwalem Nauki KATOWICE, jest koordynatorką merytoryczną strefy Nauk ścisłych. W wolnych chwilach lubi jeździć na nartach, chodzić po górach i zwiedzać fascynujące miejsca.

dr Marcin Łaciak – adiunkt na Wydziale Nauk Ścisłych i Technicznych  Uniwersytetu Śląskiego. Od wielu lat zajmuje się dydaktyką fizyki i popularyzacją nauki. Ukończył fizykę na Uniwersytecie Śląskim. Po zakończeniu studiów rozpoczął pracę w IMPiZŚ, gdzie łączył fizykę z medycyną. Następnie rozpoczął pracę w Pracowni Dydaktyki Fizyki Uniwersytetu Śląskiego, gdzie był współorganizatorem wielu wydarzeń popularnonaukowych w tym konkursów, szkoleń dla nauczycieli, konferencji, wykładów i warsztatów dla uczniów na każdym poziomie edukacji. Lubi pracować z młodzieżą i dziećmi. Był wykonawcą kilku polskich i europejskich projektów edukacyjnych dla uczniów i nauczycieli. Od kilku lak związany ze Śląskim Festiwalem Nauki KATOWICE, jest koordynatorem merytorycznym strefy Nauk ścisłych. W wolnych chwilach lubi jeździć na nartach i grać na gitarze (o ile ma na to czas).

Funded by European Union

Sfinansowane ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych (REA). Unia Europejska ani REA nie ponoszą za nie odpowiedzialności.

return to top