Przejdź do treści

Uniwersytet Śląski w Katowicach

  • Polski
  • English
search
Logo Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024

Ruszamy ze zmianą Rawy! Weź udział w prototypowaniu!

16.09.2022 - 14:55, aktualizacja 03.10.2022 - 12:14
Redakcja: wc-a
Tagi: Katowice

Widok na ul. Pańki. Jezdnia, po obu jej stronach miejsca parkingowe z kilkoma autami. Na dalszym planie bloki i zabudowania

Widok na ul. Pańki w kierunku zachodnim

Wizualizacja ul. Pański. Drzewa, krzewy oraz miejsce do siedzenia, wokół spacerują ludzie

Wizualizacja ul. Pańki w kierunku zachodnim

A co, jeśli zaplanujemy miasto na nowo jako przestrzeń wypełnioną współdziałającymi mieszkańcami, kulturą i nauką? A co, jeśli miejsce, o którym myślimy będzie pełne zieleni? Jednym z najważniejszych zadań stojących przed Europejskim Miastem Nauki 2024 jest zmiana przestrzeni wokół Rawy (oficjalnie będącej kanałem, a przez nas określanej mianem „rzeki-nie rzeki”). Kluczowy w kontekście tego działania jest rozpoczynający się właśnie proces prototypowania urbanistycznego, który ma przynieść faktyczne rozwiązania – rozwiązania, które dadzą przemianę!

Konsorcjum Akademickie „Katowice – Miasto Nauki”

Konsorcjum we współpracy z Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią przystąpi do analizy możliwości przekształcenia śródmiejskiego odcinka doliny rzeki Rawy w Katowicach oraz powiązanych z nim ulic, placów i ciągów pieszych w park rzeczny. Działania rozpoczynamy w okolicy rektoratu Uniwersytetu Śląskiego 24 września 2022 roku o godz. 12.00. Prace będą prowadzone codziennie (oprócz niedziel) do 30 września. Szczegółowe informacje o możliwości uczestniczenia w projekcie znajdują się na końcu artykułu. Jednocześnie już dzisiaj chcemy zaprosić wszystkich do wspólnych rozmów przy stole, 3 października o godz. 10.00 na deptaku przed rektoratem Uniwersytetu Śląskiego (ul. Bankowa 12). Porozmawiamy o efektach prototypowania.

Prototypowanie w Katowicach jest początkiem wdrażania modelu będącego odpowiedzią m.in. na problemy mobilnościowe zgłaszane przez mieszkańców śródmieścia oraz studentów i wykładowców katowickich uczelni. Problemy te zebraliśmy podczas wywiadów przeprowadzonych przez zespół Metropolitalnej Szkoły Prototypowania.

Podejmowane przez nas wysiłki oparte są na poszukiwaniach zrównoważonych rozwiązań miejskich, prowadzonych na polu nauk przyrodniczych i humanistycznych, inżynierii oraz architektury i urbanistyki. Podstawą działania są również wytyczne zawarte w planowanych unijnych przepisach dotyczących naprawy środowiska zdegradowanego w wyniku aktywności człowieka.

Nowe oblicze doliny Rawy – jaki jest nasz cel?

Dążymy do tego, by przygotować koncepcję przekształcenia śródmiejskiego odcinka doliny Rawy w Katowicach oraz powiązanych z nim przestrzeni publicznych kampusu w park rzeczny w oparciu o kilka zasad.

Przede wszystkim zależy nam na tym, by to nauka stała się najważniejszą podstawą projektowania – nauka otwarta na człowieka mieszkającego w mieście. Tworzymy więc rozwiązania dla nowych obiektów akademickich i przestrzeni publicznej w taki sposób, by we wnętrzach i plenerze pojawiły się dostępne dla szerokiej publiczności laboratoria, sale lub tereny wykładowe, seminaryjne i dyskusyjne, składające się razem na Sieciowe centrum nauki. Będzie to nowe oblicze popularyzacji nauki.

Sieciowe centrum nauki w sercu miasta

Nowoczesna popularyzacja wymaga zaangażowania odbiorców. Ich kontakt z nauką powinien być tak samo wszechstronny, jak powszechny, a tym samym oczywisty. Wyjątkowe w skali światowej centrum będzie sercem unikalnego systemu łączącego zasoby uczelni udostępniane naukowcom i mieszkańcom. Naszą ideą nie jest powołanie kolejnego centrum nauki w formie pojedynczego budynku – uznaliśmy, że o wiele lepiej skupić się na stworzeniu większego, dynamicznego organizmu — to rozwiązanie zapewnia większą harmonię z charakterystyką współczesnych organizmów miejskich, a tym samym wydaje się bardziej odpowiednie dla mającego powstać Miasta Nauki.

Zielona strefa nauki – mniej samochodów, więcej natury

Cały obszar chcemy jeszcze lepiej powiązać z sąsiedztwem. Szukamy najbezpieczniejszych i najwygodniejszych rozwiązań w zakresie dojścia do przystanków komunikacji zbiorowej – nowego przystanku kolejowego, istniejącego dworca kolejowego, przystanków autobusowych i tramwajowych w otoczeniu Rynku i alei Korfantego. Chcemy ponadto uspokoić ruch wewnątrz kampusu – wyznaczyć strefy tempo 30, strefy zamieszkania i przestrzenie wyłącznie piesze, a także uporządkować obecność samochodów, ograniczając liczbę dostępnych miejsc parkingowych (bilansując potrzeby w tym zakresie poprzez inwestycję w garaże podziemne i naziemne).

Kluczowe jest dla nas również to, by końcowa koncepcja dla parku rzecznego zakładała jego przywrócenie przyrodzie oraz mieszkańcom. Miejsce to powinno łączyć funkcje rekreacyjne, ekologiczne i badawcze. Będziemy wskazywać tereny utwardzone, które można pozbawić nawierzchni betonowych i asfaltowych, a następnie obsadzić zielenią, by później mogły magazynować wody opadowe. Będziemy również komponować nowe nasadzenia roślinności rodzimej, łatwej w utrzymaniu i pielęgnacji, niewymagającej regularnego nawożenia i nawadniania. Wierzymy, że takie podejście w pełni ucieleśni zasady zrównoważonego rozwoju.

Prototypowanie urbanistyczne – bardziej szczegółowo

Bardzo ważnym elementem procesu projektowego jest zaangażowanie w dyskusję o jego kierunkach ludzi, którzy dolinę Rawy odwiedzają już teraz lub mogą odwiedzać w przyszłości, gdy zmieni ona swoją funkcję i zagospodarowanie. Z tego powodu wysiłki planistyczne łączymy z partycypacją bazującą na nietypowym eksperymencie. Będzie on polegał na wspólnym, fizycznym budowaniu, od 24 września do końca miesiąca, czasowej aranżacji niewielkiego fragmentu kampusu (widocznym na poniższym obrazie).

Rzut z lotu ptaka na kampus Uniwersytetu Śląskiego. Zaznaczony obszar prototypowania

Prototyp będzie składał się z mebli miejskich. Na deptaku przed rektoratem ustawimy duży stół, złożony z mniejszych elementów, które będzie można dowolnie ze sobą zestawiać i rozłączać. Dzięki temu wykreujemy instalację do wspólnego jedzenia w przerwie w zajęciach oraz do prowadzenia swobodnych i bardziej formalnych rozmów akademickich. Na fragmencie ulicy Pańki przed Wydziałem Nauk Społecznych, na miejscu parkingu zbudujemy siedziska oraz mniejsze i większe donice, w których na koniec umieścimy zieleń. W ten sposób chcemy symbolicznie zaznaczyć ideę poszerzenia doliny. Gatunki roślin do nasadzeń dobraliśmy w taki sposób, by przypominały środowisko nadrzeczne.

Zasada integracji nauki i urbanistyki, o której wspomnieliśmy na początku, towarzyszyła nam też w trakcie programowania prototypu. Barwy do projektów technicznych mebli miejskich dobraliśmy w oparciu o „Wzornik kolorów Rawy”, opracowany przez dr hab. Justynę Szklarczyk-Lauer na podstawie własnych badań terenowych. Kierowniczka Katedry Projektowania Graficznego na Wydziale Projektowym Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach przygotowała dokumentację fotograficzną rzeki i w oparciu o zdjęcia wyspecyfikowała najbardziej typowe zestawienia kolorystyczne dla każdego z fragmentów. W swoich poszukiwaniach utrwaliła nie tyle istniejące barwy, gdyż takich nie ma, ale swoje impresje – takie podejście, polegające na zderzaniu naukowej wiedzy o środowisku i perspektywy człowieka korzystającego w odpowiedzialny sposób z jego zasobów lub kontemplującego i analizującego jego kształt, jest nam bardzo bliskie.

Wzornik kolorów Rawy

Wzornik kolorów Rawy

Wywiady z użytkownikami przestrzeni publicznej

Eksperyment będzie dla nas pretekstem do rozmów o opisanych wcześniej planach urbanistyczno-naukowych. Będziemy chcieli z każdą zainteresowaną naszą pracą osobą podyskutować o tym, jak wyobraża sobie przyszłe funkcjonowanie zagospodarowanego fragmentu doliny Rawy i kampusu. W ten sposób pragniemy stworzyć i zintegrować grupę ludzi zaangażowanych w przekształcenia przestrzeni wspólnej miasta i uczelni, jak również wypracować narrację łączącą liczne wizje indywidualne, dziś niekoniecznie ze sobą zgodne.

W październiku przeprowadzimy wywiady dotyczące tego, jak obszar poddany prototypowaniu jest wykorzystywany i jak powinien się zmieniać. Będziemy pytać nie o pomysły architektoniczne, gdyż te wymagają bardzo dokładnego namysłu inżynierskiego, ale o funkcje, które przestrzeń powinna realizować, by lepiej służyć obecnym i przyszłym użytkownikom.

Wnioski z rozmów wykorzystamy w trakcie pracy nad wizją trwałej przebudowy.

Szczegółowe informacje dla osób zainteresowanych uczestniczeniem w prototypowaniu

Kiedy?

Działania rozpoczynamy 24 września o godz. 12.00. Prace będą prowadzone codziennie (oprócz niedziel) do 5 października.

Już dzisiaj chcemy zaprosić wszystkich do wspólnych rozmów przy stole, 6 października o godz. 10.00 na deptaku przed rektoratem Uniwersytetu Śląskiego (ul. Bankowa 12). Zapraszamy! Szczegółowe informacje: us.edu.pl/event/spotkajmy-sie-na-deptaku-us.

Jak się zgłosić?

Jeżeli chcesz być częścią zmiany, lubisz majsterkować lub chcesz się tego nauczyć, napisz na adres: a.hantkiewicz@metropoliagzm.pl lub ewelina.budzinska-gora@us.edu.pl.

return to top