Przejdź do treści

Uniwersytet Śląski w Katowicach

  • Polski
  • English
search
Logo Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024

CERN | Aktualizacja strategii dla przyszłości fizyki cząstek

23.06.2020 - 14:58 aktualizacja 16.03.2022 - 12:13
Redakcja: MK
Tagi: nauki fizyczne

W czerwcu 2020 roku Rada Europejskiego Ośrodka Badań Jądrowych CERN w Genewie przyjęła aktualizację Europejskiej Strategii Fizyki Cząstek – dokumentu, który dotyczy przyszłości badań z zakresu fizyki cząstek w Europie – w kontekście światowym. Zapisy te mają na celu umacnianie wiodącej roli naszego kontynentu w dziedzinie tych badań podstawowych z uwzględnieniem innowacyjnych technologii niezbędnych dla prowadzenia tego typu analiz.

Planowana jest intensyfikacja badań rozwojowych w dziedzinie zaawansowanych technik akceleratorowych, detektorowych i obliczeniowych. Kontynuowane będą prace mające na celu modernizację Wielkiego Zderzacza Hadronów Wysokiej Świetlności (ang.: High-Luminosity LHC). Uwzględnione zostały ponadto plany konstrukcji „elektronowo-pozytonowej fabryki Higgsa” – urządzenia umożliwiającego badanie własności odkrytej w 2012 roku cząstki Higgsa umożliwiającej naukowcom poszukiwanie zjawisk wykraczających poza poznany Model Standardowy. W strategii uwzględnione zostały także plany dalszego wsparcia dla projektów neutrinowych w Japonii i USA oraz konieczność wzmacniania współpracy z ośrodkami naukowymi z całego świata.

Informacja nt. Europejskiej Strategii Fizyki Cząstek (w języku polskim)

Europejska Strategii Fizyki Cząstek (w języku angielskim)


W obecne i przyszłe projekty, o których mowa w zaktualizowanej Europejskiej Strategii Fizyki Cząstek, zaangażowani są eksperymentatorzy oraz teoretycy z Instytutu Fizyki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (pracownicy, doktoranci i studenci).

Jednym z priorytetowych badań prowadzonych w IF UŚ jest fizyka neutrin. Naukowcy związani z Uniwersytetem Śląskim uczestniczą w pracach grupy RE13/T2K (the long-baseline neutrino experiment,

https://greybook.cern.ch). Szerzej nt. eksperymentu T2K można przeczytać m.in. w artykule pt. „Ważny krok w badaniach różnicy między materią a antymaterią”.

Warto dodać, że tzw. polskie grupy neutrinowe, w tym fizycy z UŚ, podpisali list intencyjny (Letter of Intent) dla projektu pn. „A Water Cherenkov Test Beam Experiment for Hyper-Kamiokande and Future Large-scale Water-based Detectors” (https://cds.cern.ch).

Z kolei grupa fizyków jądrowych z IF UŚ bada różne formy materii poprzez zderzenia ciężkich jonów prowadzące do powstania plazmy kwarkowo-gluonowej. Poszukiwanie tej formy materii, jak i badanie cech przejścia od materii hadronowej do plazmy kwarkowo-gluonowej, jest istotne dla zrozumienia procesów zachodzących w przestrzeni kosmicznej oraz samego momentu powstania Wszechświata (model Wielkiego Wybuchu).

Badania te są realizowane w ramach eksperymentu NA61/SHINE (http://shine.web.cern.ch/) prowadzonego w CERN przy akceleratorze SPS.

Ponadto program tego eksperymentu przewiduje referencyjne pomiary dla eksperymentów neutrinowych (np. wymienionego wcześniej eksperymentu T2K) oraz badania oddziaływania promieniowania kosmicznego dochodzącego do nas z Kosmosu  w warunkach laboratoryjnych.

Naukowcy związani z Instytutem Fizyki UŚ wykonują również obliczenia teoretyczne, które są związane z przygotowaniem programu badań dla następcy obecnego akceleratora LHC (na czym polegają te obliczenia, opisano pokrótce w notce pt. „Obliczenia teoretyków z UŚ wzmacniają argumenty za budową przyszłego kołowego akceleratora FCC w CERN-ie”. Szacuje się, że przeprowadzenie obliczeń mających dorównać eksperymentalnej precyzji uzyskanej przy zderzeniach elektronów z pozytronami w Future Circular Collider (FCC-ee) zajmie kilkanaście lat i wymagać będzie zaangażowania wielu wiodących grup badawczych z całego świata, specjalizujących się w badaniach teoretycznych fizyki wysokich energii.

Oprac.: prof. dr hab. Janusz Gluza
prof. dr hab. Jan Kisiel
dr hab. Arkadiusz Bubak, prof. UŚ
dr hab. Seweryn Kowalski, prof. UŚ

Grafika przedstawiająca kontur Europy oraz napis: European Strategy Update

return to top