EuroScience Open Forum 2022 Regional Site jest jednym z pierwszych akcentów rozpoczynających się działań związanych z przyznaniem Katowicom tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024. Wydarzenie towarzyszyło konferencji ESOF2022 organizowanej w holenderskiej Lejdzie – Europejskim Mieście Nauki 2022.
Prawie 500 osób pojawiło się w piątek 15 lipca 2022 roku w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach, a niemal 200 uczestniczyło w wydarzeniu online. Podczas dwunastu paneli kilkudziesięciu prelegentów z Polski i zagranicy dyskutowało na tematy dotyczące m.in. zrównoważonego środowiska, zdrowego społeczeństwa oraz wolności i odpowiedzialności nauki. Konferencja była okazją do wymiany doświadczeń i nawiązania międzynarodowej współpracy.
Ceremonię otwarcia EuroScience Open Forum 2022 Regional Site poprowadził popularyzator nauki i ambasador Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE Łukasz Lamża. Przemówienia wygłosili m.in. championi Europejskiego Miasta Nauki 2024 – rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Ryszard Koziołek oraz dr Anna Budzanowska, związana z Uniwersytetem Śląskim, wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego w latach 2019–2021.
Na scenie wystąpił również prof. Michael Matlosz – przewodniczący EuroScience, rektorzy śląskich uczelni wchodzących w skład Konsorcjum Akademickiego Katowice – Miasto Nauki, Wojciech Murdzek – sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki oraz pełnomocnik rządu ds. reformy funkcjonowania instytutów badawczych, Bogumił Sobula – wiceprezydent Katowic, Kazimierz Karolczak – przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz europoseł Jerzy Buzek. Wicewojewoda śląski Jan Chrząszcz odczytał list prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego.
Całodzienna konferencja ESOF2022 obfitowała w liczne spotkania, w których obok polskich naukowców i ekspertów wzięli udział również zagraniczni badacze i specjaliści reprezentujący m.in. Komisję Europejską, Science Europe, COAlitionS, EOSC czy UNESCO. Część wydarzeń odbywających się w Katowicach była transmitowana do Lejdy, z kolei niektóre spotkania z holenderskiego miasta udostępniono w wersji online uczestnikom przebywającym w Międzynarodowym Centrum Kongresowym.
Jeden z paneli zorganizowanych w Międzynarodowym Centrum Kongresowym pn. „Can Science Save Ukraine? European Universities and Ukraine’s Post-War Transformation” dotyczył roli nauki w rekonstrukcji dotkniętej wojną Ukrainy.
Wspólne wydarzenie Śląskiego Uniwersytetu Medycznego i Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach pn. „Live Life! Get the most of your time – Innovation in chronic disease prevention” poświęcono przede wszystkim profilaktyce chorób przewlekłych oraz promocji postaw prozdrowotnych, pozytywnie wpływających zarówno na ogół społeczeństwa, jak i na poszczególne jednostki.
Problematyka tzw. drenażu umysłów poruszona została podczas panelu pn. „Make brain, do not drain – facing the dilemma of scientific excellence”. Prelegenci zastanawiali się m.in. nad tym, czy uniwersytety europejskie nadal mogą konkurować z najbardziej prestiżowymi instytucjami na świecie i w jaki sposób zachęcić kadrę naukową do pozostania w macierzystych uczelniach.
Na propozycje nowych rozwiązań w środowisku akademickim, w tym na zwiększenie interdyscyplinarności oraz zacieśnianie międzynarodowej współpracy różnych ośrodków naukowych, zwrócono uwagę podczas spotkania pn. „Is Europe ready for an alternative model of university? A long and bumpy road for European University Initiatives”.
Podczas debaty pn. „Be open – be a scientist. Global transformation of science. Policy and Practice Perspective”, której współorganizatorem było Narodowe Centrum Nauki, goście zaproszeni do udziału w dyskusji przedstawili współczesne realia otwartej nauki. Dyskutowano nad rozwiązaniami systemowymi, wspierającymi otwartą naukę na poziomie krajowym i europejskim oraz omawiano jej wpływ na rzetelność naukową, doskonałość badawczą, wzrost innowacyjności, a także lepszą jakość życia społeczeństw. Otwarta nauka oznacza nową kulturę prowadzenia badań, której fundamentalną wartością jest równy i nieograniczony dostęp do wiedzy naukowej.
W ramach ESOF2022 zorganizowano również wydarzenia szkół doktorskich Uniwersytetu Śląskiego i Politechniki Śląskiej, a także Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego oraz wydawnictw naukowych.
Program konferencji można znaleźć na stronie ESOF.
Za dwa lata kolejną konferencję EuroScience Open Forum zorganizują Katowice. Będzie to element obchodów Europejskiego Miasta Nauki 2024, którym ogłoszono stolicę Górnego Śląska. Poza samą konferencją planowane są też dodatkowe wydarzenia związane z przyznaniem tego prestiżowego tytułu. Część z nich ma na celu popularyzację nauki i sztuki (m.in. w ramach kolejnych edycji Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE). Szczegółowe informacje o obchodach będą ogłaszane przez Konsorcjum Akademickie Katowice – Miasto Nauki.
EuroScience Open Forum 2022 Regional Site było konferencją towarzyszącą EuroScience Open Forum (ESOF) 2022 w Lejdzie. Wydarzenie poprzedziło uroczyste przekazanie tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024 Katowicom, które miało miejsce 16 lipca 2022 roku podczas ceremonii zamknięcia konferencji w Holandii. Relację z ceremonii można obejrzeć na stronie UŚ.
