Uniwersytet Śląski w Katowicach

• 9.00–13.00 – Skarby prehistorycznego świata – skamieniałości (Muzeum Nauk o Ziemi, Będzińska 60 w Sosnowcu)

Wydarzenie skierowane jest do uczniów szkół podstawowych klas 7–8 i uczniów szkół średnich. Poprowadzi je dr Zuzanna Wawrzyniak, geolożka, pracowniczka Muzeum Nauk o Ziemi w Sosnowcu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, od kilkunastu lat prowadzi zajęcia edukacyjne na różnych szczeblach edukacji.

W ramach zajęć uczestnicy poznają podstawowe terminy z dziedzin nauk o życiu (klasyfikacja organizmów żywych, kluczowe momenty w historii życia na Ziemi) i dziedzin nauk o Ziemi (wiek Ziemi, ustalanie wieku skał, powstawanie różnych rodzajów skamieniałości), potrzebne w zrozumieniu pracy paleontologa. Uczniowie będą pracować na wybranych grupach skamieniałości różnych grup zwierząt oraz tabelą stratygraficzną.

Wymagane zapisy. Limit 25 osób.

9.00 – formularz zgłoszeniowy

10.00 – formularz zgłoszeniowy

11.00 – formularz zgłoszeniowy

12.00 – formularz zgłoszeniowy

• 16.00 – Poszukiwania skarbów sprzed setek milionów lat… – praca paleontologa w terenie i nie tylko! (Kato Science Corner – na rogu ulic Pocztowej i Młyńskiej w Katowicach)

Myśląc o paleontologach, przed oczami mamy obraz ludzi w kapeluszach, pieczołowicie odsłaniających wielkie, kompletne skamieniałe szkielety w niegościnnych, najczęściej gorących obszarach naszej planety. Wizję taką podsuwa nam najczęściej kinematografia, i choć jest ona prawdziwa, to tylko częściowo oddaje całokształt tej pracy badawczej. Poszukiwania skamieniałości w terenie to tylko pierwszy etap. Co więcej, wiele fascynujących odkryć można dokonać także oglądając stare, być może nawet dawno zapomniane kolekcje pozamykane gdzieś w czeluściach muzealnych magazynów.  Bardzo często to właśnie tutaj, a nie w terenie kryją się prawdziwe skarby! Zasadniczą częścią pracy paleontologa są badania laboratoryjne, niekończące się dyskusje ze współpracownikami dotyczące interpretacji znaleziska i finalne złożenie do recenzji pracy naukowej. Cała ta podróż jest niezwykle fascynująca i licznymi wypełniona wyzwaniami. Wybierz się w tę podróż razem z nami.

Wydarzenie poprowadzi dr Dawid Surmik – pracownik badawczy w Instytucie Nauk o Ziemi na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego. Zajmuje się paleontologią kręgowców. Swoją karierę naukową zaczął badając szczątki gadów morskich ze środkowego triasu, dość powszechnie znajdowane na terenie Śląska i Zagłębia. Obecnie rozszerza swoje zainteresowania naukowe o inne mezozoiczne kręgowce, w tym dinozaury, a także bada złożone procesy powstawania skamieniałości. Jest współautorem kilkudziesięciu publikacji naukowych oraz niemal 900-stronicowej książki poświęconej rozpoznawaniu stanów chorobowych u wymarłych kręgowców. Jest autorem kilku znaczących odkryć paleontologicznych, w tym takich, które mają przełożenie na fundamentalne zrozumienie niektórych procesów biologicznych.

Aktywność jest skierowana do uczniów szkół średnich.

Wymagane zapisy. Limit 40 osób (formularz zgłoszeniowy).

• 16.00 – Skarby wiedzy – trening liderskich kompetencji przyszłości (Rawa.Ink Miejski Inkubator Przedsiębiorczości w Katowicach, ul. Teatralna 17a)

W ramach wydarzenia zorganizowany zostanie trening umiejętności liderskich, ze szczególnym naciskiem na tzw. miękkie kompetencje przyszłości. W ramach szkolenia przeprowadzony będzie:

1. pokaz dotyczący kluczowych kompetencji modelu 4K – dobrego dialogu 4.0., kluczowych narzędzi komunikacji,
2. kompetencji liderskich szczególnie istotnych z uwagi na dwie transformacje: cyfrową i energetyczną,
3. autodiagnostyka potencjału – określenie własnych talentów i obszarów do rozwoju osobistego.

W ramach treningu liderskich kompetencji przyszłości omówione zostaną ciekawostki dotyczące konsekwencji postępu technologicznego dla człowieka oraz futurystyczne wizje dotyczące prognozowanej przyszłości rynku pracy.

Wydarzenie jest skierowane dla tych, którzy chcieliby odkryć swój potencjał liderski i określić kierunki rozwoju osobistego.

W ramach zajęć wykorzystane zostaną zagadnienia psychologii pracy, organizacji i zarządzania.

Zajęcia poprowadzi dr hab. Małgorzata Dobrowolska, prof. PŚ z Politechniki Śląskiej – psycholog o specjalności psychologii pracy, organizacji i zarządzania, pracownik akademicki. Jej zainteresowania naukowe skoncentrowane są wokół problematyki postępu społeczno-technologicznego, Przemysłu 4.0. i pracy 4.0. Pracuje również nad zastosowaniem wyników badań do praktyki zarządzania zasobami ludzkimi oraz realizuje szereg projektów badawczych na rzecz przemysłu. Dodatkowym obszarem zainteresowań naukowych są badania interdyscyplinarne prowadzone w wymiarze regionalnym, krajowym i ponadnarodowym.

Wymagane zapisy (formularz zgłoszeniowy).

• 9.00–13.00 – Geodezyjny świat nowych technologii (Wydział Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej)

Bezzałogowe statki powietrzne, czyli drony jeszcze do niedawna wykorzystywane były wyłącznie przez siły zbrojne i służyły obserwacji terenów działań wojskowych. Dziś widok drona, przemieszczającego się zaledwie kilka metrów nad naszymi głowami nikogo nie dziwi, a urządzenia te znajdują coraz większe zastosowania w wielu dziedzinach życia, zadziwiając swoją prostotą i skutecznością.

W ramach warsztatów poczujesz się jak operator bezzałogowego statku powietrznego oraz zobaczysz świat widziany z jego perspektywy, dotkniesz wirtualnej rzeczywistości wchodząc w ten świat za pomocą najnowocześniejszej technologii.

Wydarzenie skierowane jest do uczniów szkół średnich oraz podstawowych. Poprowadzi je dr inż. Aleksandra Mierzejowska – pracowniczka Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej. Zainteresowania: nowoczesne technologie pomiarowe, w tym technologie GNSS, skaning laserowy, naloty wykonywane bezzałogowymi statkami powietrznymi, Systemy Informacji Przestrzennej. Od wielu lat pełni funkcję pełnomocniczki dziekana Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej ds. promocji i popularyzacji nauki.

Wydarzenie skierowane dla uczniów szkół średnich i szkół podstawowych.

Wymagane zapisy. Limit 20 osób:

9.00 – formularz zgłoszeniowy

10.00 – formularz zgłoszeniowy

11.00 – formularz zgłoszeniowy

12.00 – formularz zgłoszeniowy

• 12.00 – Geocaching – treasure hunting game… – terenowa gra dla poszukiwaczy skarbów Ziemi i nie tylko (Wydział Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej)

Czym jest geocaching? Można powiedzieć, że to międzynarodowa gra terenowa będąca połączeniem alternatywnej, indywidualnej turystyki z marszem na orientację z użyciem odbiorników GPS. Jej głównym celem jest odnalezienie skrytki – geocache’a (w polskim slangu „kesza”) – założonej przez innego uczestnika zabawy. Lokalizacja „kesza” jest przekazywana graczom poprzez wprowadzenie jej współrzędnych geograficznych do tzw. serwisów geocachingowych. Autor publikuje w nich także podpowiedzi ułatwiające jej odnalezienie oraz informacje dotyczące miejsca jej ukrycia. Osoby zakładające nowe skrytki starają się za ich pomocą wyeksponować także wszelkie możliwe lokalne atrakcje, wzbogacone różnego rodzaju ciekawostkami historycznymi, przyrodniczymi, geologicznymi, które mają zachęcić do odwiedzenia danego terenu.

Wydarzenie poprowadzi Paweł Woźniak, pracownik Górnośląskiego Oddziału Państwowego Instytutu Geologicznego w Sosnowcu, gdzie na co dzień prowadzi badania mikrofauny z utworów dewońskich. Jest też opiekunem tamtejszej sali ekspozycyjnej, gdzie zobaczyć można zbiór skał, minerałów i skamieniałości charakterystycznych dla naszego regionu. Prowadzi też szeroko pojętą działalność geoedukacyjną i geoturystyczną. Jest organizatorem cyklicznego ogólnopolskiego konkursu „Nasza Ziemia – środowisko przyrodnicze wczoraj, dziś i jutro”. Brał udział w pracach przy tworzeniu Geoparku Góra Św. Anny oraz Ośrodka Edukacji Ekologiczno-Geologicznej Geostrefa w Jaworznie. Jest też propagatorem i czynnym „geokeszingowcem”.

Wydarzenie jest adresowane dla uczniów szkół średnich.

Wstęp wolny.

• 18.00 – Life after life of underground mines – wykład online za pośrednictwem YouTube (wydarzenie odbędzie się w języku angielskim)

W ramach prezentacji przedstawione zostaną podstawy problemu wielkoskalowego magazynowania energii i obecnie dostępne technologie magazynowania energii takie jak: magazynowanie energii w sprężonym powietrzu, elektrownie szczytowo pompowe i magazynowanie gazów typu wodór i metan w technologiach power-to-X. Następnie, przedstawione zostaną możliwości wykorzystania infrastruktury pokopalnianej do magazynowania energii i dotychczasowe doświadczenia w tym zakresie. Obecny stan wiedzy zostanie przedstawiony na tle osiągnięć projektu HESS „Hybrydowy system magazynowania energii wykorzystujący infrastrukturę pokopalnianą” finansowanego w ramach Funduszu Badawczego Węgla i Stali UE.

Wydarzenie prowadzi prof. dr hab. inż. Marcin Lutyński z Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej Politechniki Śląskiej. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się na możliwościach wykorzystania infrastruktury pokopalnianej do magazynowania energii, problemach związanych z wychwytem i składowaniem CO2, a także promowaniu idei gospodarki obiegu zamkniętego w przemyśle wydobywczym. Realizował szereg krajowych i międzynarodowych projektów naukowo-badawczych oraz edukacyjnych.

Wstęp wolny. Odbiorcy: dorośli, studenci, naukowcy.

• 9.00–13.00 – Skarby w dłoni – warsztaty z rozpoznawania minerałów i skał (Wydział Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej)

Minerały są naturalnym składnikiem skorupy ziemskiej; z  około 4 tysięcy znanych minerałów jedynie 200 określanych jest mianem minerałów skałotwórczych, budujących skały. W ramach wydarzenia uczniowie nauczą się samodzielnego oznaczania podstawowych cech makroskopowych minerałów występujących w skorupie ziemskiej. Dodatkowo uczestnicy otrzymają możliwość przeprowadzenia obserwacji mikroskopowych tych minerałów.

Wydarzenie przeznaczone jest dla uczniów szkół średnich i podstawowych. Poprowadzą je dr hab. Joanna Komorek i dr inż. Ewa Strzałkowska z Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej. Zainteresowania naukowe dr hab. Joanny Komorek koncentrują się na badaniach związanych z możliwością wykorzystania odpadów energetycznych jako źródła surowców krytycznych oraz badaniach petrograficzno strukturalnych niespalonej substancji organicznej jako materiału, który można wykorzystać do wytwarzania węgla aktywnego i materiałów podobnych do grafitu. Dr inż. Ewa Strzałkowska prowadzi dla studentów zajęcia z mineralogii i petrografii. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się na badaniach związanych z możliwością wykorzystania odpadów energetycznych jako źródła surowców krytycznych.

Wydarzenie adresowane dla uczniów szkół średnich i szkół podstawowych.

Wymagane zapisy. Limit 12 osób:

9.00 – formularz zgłoszeniowy

10.00 – formularz zgłoszeniowy

11.00 – formularz zgłoszeniowy

12.00 – formularz zgłoszeniowy

• 9.00–14.00 – Skarby i podróbki – warsztaty gemmologiczne (Instytut Nauk o Ziemi Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego, ul Będzińska 60 w Sosnowcu, pok. 1223)

Przez wieki kamienie jubilerskie stanowiły obiekty pożądania i uwielbienia. Największe i najpiękniejsze egzemplarze potrafią osiągać bardzo wysokie ceny. Niestety, wraz z postępem technologii i rozwijającą się wiedzą o minerałach, ludzkość nauczyła się tworzyć imitacje naturalnych kamieni, których wartość jest znacznie niższa. Jak uniknąć oszustwa i rozpoznać prawdziwy skarb od zwykłego szkła? Podczas warsztatów uczestnicy będą mieli okazję zapoznać się z metodami odróżniania naturalnych kamieni jubilerskich od syntetycznych i ich imitacji.

Zajęcia poprowadzi dr Dorota Środek z Uniwersytetu Śląskiego, pracowniczka badawczo-dydaktyczna w Instytucie Nauk o Ziemi na Wydziale Nauk Przyrodniczych UŚ. Dr Dorota Środek prowadzi badania dotyczące nowych i rzadkich minerałów znajdowanych w obrębie skał pirometamorficznych, jest także koordynatorem wydziałowego Laboratorium Gemmologicznego, w którym prowadzi działalność edukacyjną oraz wykonuje analizy materiałów jubilerskich.

Wydarzenie jest adresowane do odbiorców powyżej 10. roku życia.

Wymagane zapisy. Limit 15 osób:

9.00 – formularz zgłoszeniowy

10.15 – formularz zgłoszeniowy

11.30 – formularz zgłoszeniowy

12.45 – formularz zgłoszeniowy

• 11.40–13.20 – Warsztaty „Inwestycje alternatywne na przykładzie rynku metali szlachetnych, analiza i metody prognozowania kursów” (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, ul. Bogucicka 5, sala 6/16 CNTI)

Część 1: W dobie utrzymującej się niestabilności na rynkach finansowych coraz większą popularność zyskują inwestycje alternatywne, a więc te, których stopa zwrotu nie jest skorelowana ze zmianami na rynku akcji. Do inwestycji o tym charakterze należą surowce i metale szlachetne. Uczestnicy zapoznają się z możliwościami inwestowania na rynku surowców i metali szlachetnych, a także dowiedzą się o ryzyku towarzyszącym tego typu inwestycjom na podstawie analizy alternatywnych funduszy o wyspecjalizowanej polityce inwestycyjnej.

Część 2: Analiza techniczna to metoda, która może być wykorzystywana do prognozowania kursów na różnych rynkach, w tym także na rynku surowców i metali szlachetnych. Warsztaty będą składały się z dwóch części: teoretycznej i praktycznej. W części teoretycznej uczestnicy poznają podstawowe zagadnienia analizy technicznej takie jak: linie trendu, poziomy wsparcia i oporu a także przykłady formacji liniowych i świecowych. Część praktyczna będzie miała charakter warsztatowy i uczestnicy będą mogli samodzielnie spróbować wyznaczyć poznane wcześniej elementy na wykresach instrumentów finansowych.

Warsztaty poprowadzą dr inż. Krzysztof Podgórski oraz mgr Mateusz Muszyński z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Dr inż. Krzysztof Podgórski jest doktorem nauk społecznych w dziedzinie ekonomii i finansów, inżynierem logistyki, w działalności naukowej zajmuje się tematyką inwestycyjną, głównie prognozowaniem kursów instrumentów finansowych z wykorzystaniem analizy technicznej i fundamentalnej. Jest również inwestorem indywidualnym. Pracuje jako adiunkt w Katedrze Bankowości i Rynków Finansowych, jest autorem 17 publikacji naukowych z zakresu finansów. Założyciel i kapitan drużyny piłkarskiej KS Silesia Katowice, startuje również w licznych imprezach biegowych.
Mgr Mateusz Muszyński – pracownik naukowo-badawczy w Katedrze Bankowości i Rynków Finansowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół problematyki regulacji ostrożnościowych sektora bankowego, zarządzania ryzykiem na rynkach finansowych i innowacji finansowych. Autor publikacji naukowych z zakresu bankowości i rynków finansowych, uczestnik konferencji krajowych i międzynarodowych. Rozprawę doktorską w dyscyplinie ekonomia i finanse obronił w grudniu 2023 r. Interesuje się również kulturą niemieckiego obszaru językowego.

Odbiorcy: bez ograniczeń.

Wymagane zapisy. Limit 30 osób (formularz zgłoszeniowy).

• 16.00 – Zdrowie jako skarb. Jak zadbać o zdrowie – swój największy skarb (Społeczne Ministerstwo ds. Samotności w Katowicach, ul. Mikołowska 44)

Większość ludzi wymienia zdrowie na szczycie rankingu pożądanych przez siebie wartości. Klasycznym tego wyrazem są najbardziej popularne życzenia „przede wszystkim zdrowia”. Paradoksalnie jednak dbałość o własne zdrowie znajduje się na odległym miejscu wśród wielu ludzkich aktywności. Powszechne jest bowiem zupełnie błędne przekonanie, że za jego stan odpowiedzialne są profesjonalne instytucje, w których można kupić lub „załatwić” ten pożądany towar. Tymczasem zdrowie nie jest towarem, tylko wartością – porównywalną z honorem, który łatwo można stracić, a znacznie trudniej odzyskać.

Wbrew powszechnemu przekonaniu, lekarz nie wytwarza i nie sprzedaje zdrowia. Jego zadaniem jest wzmocnienie czynników pomagających w utrzymaniu lub przywracaniu równowagi organizmu i eliminacja bądź osłabienie czynników ją zakłócających i tym samym powodujących chorobę. Wpływ stylu życia na zdrowie szacuje się na ponad 50%, a wpływ środowiska na około 20%. Pozostałe 30% dzielą między sobą uwarunkowania genetyczne i system ochrony zdrowia. Wynika z tego, że jest najważniejszym warunkiem poprawy sytuacji zdrowotnej społeczeństwa jest powszechna świadomość odpowiedzialności za zdrowie własne i innych.

Wydarzenie poprowadzi prof. dr hab. n. med. Jan Duława – specjalista chorób wewnętrznych, nefrologii, hipertensjologii i angiologii. Jest kierownikiem Katedry Chorób Wewnętrznych Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach oraz ordynatorem Oddziału Chorób Wewnętrznych i Metabolicznych Górnośląskiego Centrum Medycznego im. prof. Leszka Gieca SUM w Katowicach.

Wstęp wolny.

• 18.00 – Diamenty – nasze odwieczne skarby? – wykład online za pośrednictwem YouTube

Diament jest minerałem, który wpisał się w naszą kulturę jako najcenniejszy i najbardziej pożądany kamień jubilerski. Duże okazy często owiane są tajemnicą, a ich wyjątkowa uroda sprawia, że osiągają one niezwykle wysokie ceny. Czy jednak tak było zawsze? Czy diamenty są warte swojej ceny? Kiedy tak właściwie zaczęliśmy tak bardzo kochać diamenty, że dzisiaj nie wyobrażamy sobie bez nich zaręczyn? Podczas wykładu zostanie zaprezentowana historia diamentu, jego właściwości, najsławniejsi przedstawiciele oraz możliwe metody traktowania i syntezy.

Wydarzenie poprowadzi dr Dorota Środek z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach – pracowniczka badawczo-dydaktyczna w Instytucie Nauk o Ziemi na Wydziale Nauk Przyrodniczych UŚ, gdzie realizuje badania dotyczące nowych i rzadkich minerałów znajdowanych w obrębie skał pirometamorficznych. Jest także koordynatorem wydziałowego Laboratorium Gemmologicznego, w którym prowadzi działalność edukacyjną oraz wykonuje analizy materiałów jubilerskich

Wstęp wolny.

• 10.00 – Maszyny i roboty odkrywają skarby… Pokazy działania maszyn górniczych oraz robotów (Wydział Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej)

Surowce mineralne są niezbędne dla rozwoju wielu gałęzi gospodarki i życia codziennego zwykłych ludzi. Pozyskiwanie kluczowych surowców wymaga nowoczesnych technologii górniczych opartych na wykorzystaniu nowoczesnych maszyn. Coraz trudniejsze warunki pracy górników oraz konieczność sięgania po złoża do miejsc niedostępnych dla człowieka (głębin oceanicznych, przestrzeni kosmicznej) wymaga użycia robotów. W ramach wydarzenia zaprezentujemy maszyny górnicze stosowane aktualnie kopalniach podziemnych, a także zdalnie sterowane roboty eksplorujące miejsca trudno dostępne. Będzie można dowiedzieć jak pracują maszyny górnicze i wcielić się w rolę ich operatora. W trakcie wydarzenia uczestnicy będą mogli spróbować swoich sił w poszukiwaniu i pozyskiwaniu minerałów w warunkach kosmicznych.

Aktywność poprowadzą dr hab. inż. Piotr Cheluszka, prof. PŚ oraz mgr inż. Grzegorz Głuszek z Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej. Zainteresowania naukowe badaczy koncentrują się na mechanizacji i robotyzacji górnictwa. W ramach popularyzacji nauki uczestniczą w wielu projektach i wydarzeniach popularnonaukowych oraz w ich organizacji.

Odbiorcy: Bez ograniczeń.

Wymagane zapisy:

10.00 – formularz zgłoszeniowy

11.00 – formularz zgłoszeniowy

12.00 – formularz zgłoszeniowy

• 17.00 – Nieziemskie skarby – wykład o meteorytach (Wydział Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej)

Czym są, skąd i dlaczego przybywają meteoryty, jakie kosmiczne ciała są ich źródłem i jak wyglądają po przybyciu na Ziemię? Zaprezentowane zostaną okazy meteorytów jako takich, omówione będą charakterystyczne cechy, pozwalające na odróżnienie ich od skał ziemskich oraz ich podstawowa klasyfikacja. Zaprezentowane będą najciekawsze spadki i historie związane z nimi. Pokażemy, czym są tektyty i impaktyty, jako skały także związane z Kosmosem. W trakcie wykładu zaprezentowanych zostanie ok. 20-25 okazów, które będą uczestnicy wykładu mogli wziąć do ręki.

Aktywność poprowadzi Kazimierz Mazurek – jeden z założycieli Polskiego Towarzystwa Meteorytowego. Od ponad 25 lat jako kolekcjoner i właściciel jednej z największych w Polsce kolekcji meteorytów, jest popularyzatorem meteorytyki – interdyscyplinarnej dziedziny nauki.

Wstęp wolny.

• 16.00 – Ile jest złota w Twoim smartfonie? – najcenniejsze i najdroższe metale – prezentacja rud metali wykorzystywanych w nowych technologiach (Muzeum Geologii  Złóż – Wydział Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej)

Nasze smartfony zawierają dziesiątki kompozytów, związków i metali, które zawierają prawie 75% pierwiastków z układu okresowego. Ponad połowa wszystkich elementów w urządzeniu mobilnym – w tym jego ekran, obudowa, mikroprocesor, przewody, bateria oraz głośnik i mikrofon – nie mogły by powstać, gdyby nie surowce mineralne, które wykorzystywane są do produkcji tych wszystkich komponentów. Niektóre z nich są obecne tylko w niewielkich ilościach (na przykład bardzo cienka warstwa tlenku indowo-cynowego, która sprawia, że ekran działa jak ekran dotykowy), ale wszystkie z nich muszą zostać wydobyte ze złoża kopaliny, zanim zostaną zastosowane w Twoim smartfonie. Na wystawie zaprezentowane zostaną minerały stanowiące źródła pierwiastków niezbędnych do prawidłowego działania Twojego smartfonu.

Wydarzenie poprowadzą dr hab. inż. Magdalena Kokowska-Pawłowska oraz dr inż. Jacek Nowak – pracownicy Katedry Geologii Stosowanej na Wydziale Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej.

Wstęp wolny (formularz zgłoszeniowy).

• 17.00 – Świecące skarby – tajemnicze oblicze minerałów… (Wydział Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej)

Fluorescencja minerałów to naturalne zjawisko, będące rodzajem luminescencji, polegające na emitowaniu światła pod wpływem naświetlania promieniowaniem ultrafioletowym o różnej długości fali. W ramach wydarzenia zaprezentowana zostanie kolekcja minerałów fluorescencyjnych, pochodzącą ze zbiorów Muzeum Geologii Złóż, a także zdobytych podczas studenckich wyjazdów naukowych. Dowiemy się, czym jest luminescencja, jakie są jej rodzaje i dlaczego właściwie minerały świecą.

Wykład i prezentację przeprowadzą studenci z Koła Naukowego Geologów Politechniki Śląskiej, którzy opowiedzą jak poszukiwali świecących skarbów w muzealnych magazynach i podczas prac terenowych, a także prof. dr hab. inż. Małgorzata Labus z Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej. Zainteresowania naukowe prof. Małgorzaty Labus koncentrują się na procesach geochemicznych zachodzących w środowisku skalnym oraz zastosowaniu analizy termicznej w naukach geologicznych. Jest opiekunem Studenckiego Koła Naukowego Geologów „Silesian”, w ramach którego inicjuje wiele projektów i wydarzeń popularno-naukowych oraz aktywnie uczestniczy w ich organizacji.

Wstęp wolny (formularz zgłoszeniowy).

• 10.00–18.00 Giełda skarbów Ziemi i nie tylko… Dzień I – Giełda minerałów, skał i skamieniałości wraz z kiermaszem biżuterii (Wydział Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej)

Giełda Skarbów Ziemi będzie miejscem spotkania kolekcjonerów, wystawców, hobbystów oraz sympatyków geologii i mineralogii. Zaprezentowane zostaną zbiory kilkudziesięciu wystawców, a wśród nich w wydarzeniu udział weźmie grupa poszukiwaczy minerałów i skamieniałości, którzy na swoich stoiskach posiadają okazy pochodzące z Polski oraz różnych stron świata, a nawet pozaziemskie skały – meteoryty.

Minerały, skamieniałości, wielobarwne kamienie szlachetne i ozdobne, stanowią również cenny surowiec pieczołowicie obrabiany przez rzemieślników i artystów oferujących podczas Giełdy bogaty asortyment biżuterii i wyrobów jubilerskich.

Zaplanowane dodatkowe atrakcje:

• • Stoisko edukacyjne Juraparku w Krasiejowie – piaskownica ze szkieletem (wykopaliska dla dzieci), makiety dinozaurów, skamieniałości,
  • Stoisko edukacyjne PIG-PIB:
    • „Pierwsze kroki w świecie minerałów”,
    • „Skamieniałości – ślady życia utrwalone w skałach”,
  • Warsztaty rękodzieła „Robótki na paluszkach” – z warsztatów uczestnicy wychodzą z umiejętnościami wykonania bransoletki, opaski, szalika lub z jedną z tych rzeczy. W warsztatach może wziąć udział każdy, nawet jeśli wcześniej nie miał do czynienia z dzianiną. Zapraszamy osoby, które już robią na drutach czy szydełku i mają ochotę spróbować czegoś nowego.

Wstęp wolny.

• 17.00 – Wykład „Dlaczego gwiazdy świecą?” (Wydział Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej)

Ewolucja gwiazd może się wydawać procesem bardzo skomplikowanym, ale ten spektakl popularnonaukowy pokaże, że tak nie jest. To proces zmiany struktury gwiazd i ich właściwości w czasie. Zależy on od ich masy i składu chemicznego. Gwiazdy powstają z obłoków pyłu i gazu w przestrzeni międzygwiezdnej. Pod wpływem grawitacji obłoki te zapadają się i tworzą zagęszczenia zwane protogwiazdami. Protogwiazdy nagrzewają się i zaczynają świecić dzięki reakcjom termojądrowym w ich wnętrzu. W ten sposób powstają gwiazdy ciągu głównego, które termojądrowo spalają wodór w hel. Gwiazdy tego ciągu mogą świecić przez miliardy lat, aż do wyczerpania zapasów wodoru. Dalsza ewolucja zależy od ich masy. Gwiazdy o małej i średniej masie (do 8 mas Słońca) przechodzą w fazę czerwonych olbrzymów, w której spalają hel w węgiel i tlen. Następnie odrzucają swoje zewnętrzne warstwy tworząc mgławicę planetarną, a pozostawiają białego karła – gęste jądro gwiazdy. Gwiazdy o dużej masie (powyżej 8 mas Słońca) przechodzą w fazę czerwonych nadolbrzymów, w której spalają kolejne pierwiastki cięższe od helu. Ostatecznie dochodzą do żelaza, którego synteza nie dostarcza już energii. Wtedy następuje gwałtowne zapadnięcie jądra gwiazdy i wybuch supernowej, który rozrzuca większość swojej materii w przestrzeń kosmiczną. Z jądra gęstszych gwiazdy może pozostać gwiazda neutronowa, a nawet czarna dziura.

Wydarzenie poprowadzi dr Andrzej Boczarowski – na stałe związany z Uniwersytetem Śląskim, Jaskinią Raj, firmą Yellow House Education oraz z JuraParkami w Polsce i w USA. Z zawodu jest paleontologiem, geologiem, kustoszem muzealnym, grafikiem i programistą. Łącząc te zainteresowania, zajmuje się rekonstrukcjami kopalnych organizmów i ich środowisk naturalnych na potrzeby wydawnictw, filmu, telewizji, muzeów i parków tematycznych (m.in. projektant i współtwórca wielu parków tematycznych oraz muzeów dotyczących prehistorii w Polsce i w innych krajach). Jako nauczyciel z powołania efekty swoich prac chętnie przedstawia w formie pokazów multimedialnych. Na jego wykładach słuchacze mogą zetknąć się z najnowszymi danymi dotyczącymi ewolucji materii od powstania Wszechświata do pojawienia się człowieka.

Wstęp wolny. Odbiorcy: powyżej 10. roku życia – bez górnej granicy.

• 18.30 – Wykład „Wszystkie gwiazdy Wszechświata” (Wydział Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej)

Klasyfikacja gwiazd to sposób, w jaki astronomowie grupują gwiazdy według ich cech fizycznych, takich jak temperatura, jasność, masa, promień, skład chemiczny i ewolucja. Klasyfikacja gwiazd pomaga lepiej zrozumieć naturę i historię gwiazd, a także ich wpływ na otaczający je kosmos.
Istnieją różne systemy klasyfikacji gwiazd, ale najczęściej używane są dwa: klasyfikacja widmowa Harvarda i klasyfikacja widmowa Yerkesa. Obydwie opierają się na analizie widma światła emitowanego przez gwiazdę, czyli rozkładzie jego intensywności w zależności od długości fali. Widmo światła gwiazdy zależy głównie od jej temperatury, ale także od ciśnienia i składu chemicznego jej atmosfery.
Klasyfikacja widmowa Harvarda dzieli gwiazdy na siedem głównych typów, oznaczonych literami od O do M, w kolejności malejącej temperatury. Każdy typ jest podzielony na 10 podtypów, oznaczonych cyframi od 0 do 9, również w kolejności malejącej temperatury. Na przykład, gwiazda typu A0 jest cieplejsza niż gwiazda typu A9, a gwiazda typu B0 jest cieplejsza niż gwiazda typu A0. Typy widmowe gwiazd mają także związek z ich kolorem, który zmienia się od niebieskiego dla najgorętszych gwiazd do czerwonego dla najchłodniejszych. Klasyfikacja widmowa Harvarda uwzględnia także siłę linii widmowych wodoru, które są silne dla gwiazd typu A, średnie dla typów B i F, i słabe dla typów O, G, K i M.
Klasyfikacja widmowa Yerkesa jest bardziej szczegółowa i uwzględnia także ciśnienie powierzchniowe gwiazdy, które wpływa na szerokość linii widmowych. Klasyfikacja ta dzieli gwiazdy na dziewięć klas jasności, oznaczonych rzymskimi cyframi od 0 do VII, w kolejności malejącej jasności. Klasy te odpowiadają różnym etapom ewolucji gwiazd, od nadolbrzymów po białe karły. Na przykład, gwiazda typu G2 V jest karłem żółtym, takim jak Słońce, a gwiazda typu G2 III jest olbrzymem żółtym, takim jak Arktur.
Ale o tych klasyfikacjach na tym wykładzie ledwo zostanie wspomniane. Autor wykładu udowodni Ci, że rzeczy z pozoru trudne są banalne i dodatkowo przedstawi Ci narzędzie do nauki czegokolwiek – co wydaje się trudne. I co najciekawsze zrobi to na bazie jednej ilustracji.
Czy to w ogóle jest możliwe? Jeżeli znasz wykłady tego autora to już wiesz, że tak będzie. A jeżeli go nie znasz przyjdź i przekonaj się.

Wydarzenie poprowadzi dr Andrzej Boczarowski – na stałe związany z Uniwersytetem Śląskim, Jaskinią Raj, firmą Yellow House Education oraz z JuraParkami w Polsce i w USA. Z zawodu jest paleontologiem, geologiem, kustoszem muzealnym, grafikiem i programistą. Łącząc te zainteresowania, zajmuje się rekonstrukcjami kopalnych organizmów i ich środowisk naturalnych na potrzeby wydawnictw, filmu, telewizji, muzeów i parków tematycznych (m.in. projektant i współtwórca wielu parków tematycznych oraz muzeów dotyczących prehistorii w Polsce i w innych krajach). Jako nauczyciel z powołania efekty swoich prac chętnie przedstawia w formie pokazów multimedialnych. Na jego wykładach słuchacze mogą zetknąć się z najnowszymi danymi dotyczącymi ewolucji materii od powstania Wszechświata do pojawienia się człowieka.

Wstęp wolny. Odbiorcy: powyżej 10. roku życia – bez górnej granicy.

• 10.00–18.00 – Giełda skarbów Ziemi i nie tylko… Dzień II – Giełda minerałów, skał i skamieniałości wraz z kiermaszem biżuterii (Wydział Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej)

Giełda Skarbów Ziemi będzie miejscem spotkania kolekcjonerów, wystawców, hobbystów oraz sympatyków geologii i mineralogii. Zaprezentowane zostaną zbiory kilkudziesięciu wystawców, a wśród nich w wydarzeniu udział weźmie grupa poszukiwaczy minerałów i skamieniałości, którzy na swoich stoiskach posiadają okazy pochodzące z Polski oraz różnych stron świata, a nawet pozaziemskie skały – meteoryty.

Minerały, skamieniałości, wielobarwne kamienie szlachetne i ozdobne, stanowią również cenny surowiec pieczołowicie obrabiany przez rzemieślników i artystów oferujących podczas Giełdy bogaty asortyment biżuterii i wyrobów jubilerskich.

Zaplanowane dodatkowe atrakcje:

• • Stoisko edukacyjne Juraparku w Krasiejowie – piaskownica ze szkieletem (wykopaliska dla dzieci), makiety dinozaurów, skamieniałości,
  • Stoisko edukacyjne PIG-PIB:
    • „Pierwsze kroki w świecie minerałów”,
    • „Skamieniałości – ślady życia utrwalone w skałach”,
  • Warsztaty rękodzieła „Robótki na paluszkach” – z warsztatów uczestnicy wychodzą z umiejętnościami wykonania bransoletki, opaski, szalika lub z jedną z tych rzeczy. W warsztatach może wziąć udział każdy, nawet jeśli wcześniej nie miał do czynienia z dzianiną. Zapraszamy osoby, które już robią na drutach czy szydełku i mają ochotę spróbować czegoś nowego.

Wstęp wolny.