Infrastruktura Miasta Nauki | Uniwersytet Śląski w Katowicach

Przestrzeń jest ważna

Jednym z filarów Miasta Nauki jest dążenie do przemian w przestrzeni miejskiej i utworzenia nowej infrastruktury umożliwiającej mieszkańcom i użytkownikom Miasta Katowice codzienne spotkania z nauką. Najistotniejsze planowane zmiany dotyczą:

utworzenia Zielonej Strefy Nauki w Śródmieściu Katowic
utworzenia w regionie Sieciowego Centrum Nauki
przywrócenia mieszkańcom możliwości korzystania z otoczenia rzeki Rawa.

Od blisko 2 lat w porozumieniu z Miastem Katowice, Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią oraz Urzędem Marszałkowskim Województwa Śląskiego w środowisku akademickim prowadzone są analizy niezbędne do transformacji przestrzeni publicznych kampusów akademickich i Miasta oraz pozyskania środków niezbędnych do wdrożenia zmian. Prowadzone są też konsultacje społeczne, badania terenowe oraz akcje mające na celu poprawę stanu Rawy i transformację społeczną wokół jej bulwarów.

Środowiska akademickie uczelni Konsorcjum proponują inicjatywy i koncepcje zmian w duchu New European Bauhaus oraz zgodne z celami zrównoważonego rozwoju. Jednymi z najistotniejszych elementów jest zazielenianie kampusów i przyległych przestrzeni oraz dążenie do zrównoważonej mobilności.

Czym będzie Zielona Strefa Nauki?

Zielona Strefa Nauki jest jednocześnie eksperymentem i instrumentem transformacji śródmieścia Katowic, całego miasta i regionu za sprawą nauki i edukacji zaawansowanej. Pięć podmiotów tych działań – Miasto Katowice, Metropolia GZM, Uniwersytet Śląski, Politechnika Śląska i Uniwersytet Ekonomiczny – po raz pierwszy łączą swoje indywidualne plany inwestycyjne, aby stworzyć naukowe i edukacyjne narzędzia poprawy jakości życia w mieście i w regionie. Rewitalizacja Rawy i jej brzegów stanie się widomym i sugestywnym dowodem zaangażowania ośrodków naukowych regionu w poprawę jakości życia mieszkańców.

Oś Zielonej Strefy Nauki ma stanowić zrewitalizowana i przywrócona do stanu naturalnego Rawa. Oś ma przebiegać przez katowickie kampusy uczelni, spełniając potrzeby odbiorców w zakresie spędzania czasu wolnego i kontaktu z nauką. Obecnie prowadzone są prace, których efektem są pierwsze wizualizacje i koncepcje zmian przestrzeni nad Rawą. W Strefie Nauki realizowane będą komercyjne i społeczne inicjatywy wynikające z doświadczeń akademickich oraz styku kształcenia, nauki, biznesu i potrzeb społecznych. Planowane jest utworzenie programu wsparcia inicjatyw służących społeczności przebywającej w Strefie Nauki (wspólnota akademicka, mieszkańcy, sąsiedztwo komercyjne).

Przede wszystkim jednak Zielona Strefa Nauki będzie miejscem przenikania się tkanki miejskiej i akademickiej, dostępnym dla wszystkich w każdym momencie – miejscem poznawania nauki i jej doświadczania.

Informacje w mediach:

Czym będzie Sieciowe Centrum Nauki?

Chcielibyśmy, aby tytuł Miasta Nauki stał się nazwą miasta rzeczywistego. Rok 2024 będzie czasem prototypowania koncepcji miasta, którego obywatele i instytucje w swoich decyzjach indywidualnych i wspólnotowych korzystają ze wsparcia wspólnot akademickich oraz infrastruktury badawczej uczelni, które mieszczą się w miastach naszego regionu. Sieciowe Centrum Nauki (SCN) jest nowatorską koncepcją połączenia idei centrum nauki, gdzie objaśnia się i promuje zjawiska naukowe z rzeczywistymi badaniami naukowymi uprawianymi w naszych uczelniach. Połączone programem nauki dla społeczeństwa siedem uczelni publicznych Katowic stworzy Sieciowe Centrum Nauki w oparciu o przygotowane przestrzenie ekspozycyjne i eksperymentalne, ale przede wszystkim powiązane wspólnym całorocznym programem oferowanym odwiedzającym.

Chcemy nie tylko w najlepszy sposób komunikować o najnowszych odkryciach naukowych, ale także prezentować bieżące badania prowadzone w naszych uczelniach, a przede wszystkim stworzyć warunki do zadania każdego pytania i otrzymania najbardziej wiarygodnej odpowiedzi.

Elementy Sieciowego Centrum Nauki mają zapewniać kontakt odbiorców z bieżącymi efektami pracy śląskich naukowców, mają również pozwolić na obserwację ich działań. Obecnie prowadzone prace koncepcyjne nad funkcjonalnością i ofertą programową SCN prowadzone są we współpracy z krajowymi i zagranicznymi ekspertami w zakresie science communication.

Jakie są cele uczelni Konsorcjum wobec Sieciowego Centrum Nauki?

wspólny rozwój w zakresie nauki obywatelskiej (citizen science)
zapewnienie przestrzeni dla prezentacji efektów pracy naukowców i upowszechniania nauki wytwarzanej na Śląsku
inspirowanie naukowców do prowadzenia badań regionalnych oraz inspirowanie mieszkańców do szukania odpowiedzi u naukowców (między innymi poprzez uruchomienie tzw. “naukowego punktu problemowego” dla mieszkańców)
otwarcie uczelni na wszystkich odbiorców poprzez zapewnienie miejsca, w którym będą mogli korzystać z osiągnięć badawczych danej uczelni, przyczyniać się do realizacji badań, zadawać pytania.
profesjonalizacja w obszarze komunikacji naukowej na uczelniach
zwiększenie rozpoznawalności najważniejszych osiągnięć naukowych Śląska

Czym to centrum może różnić się od innych?

Tym, że byłoby sieciowe, a więc multidyscyplinarne i zintegrowane z przestrzenią publiczną. Tym, że byłoby jak dobrze zaprojektowana sieć drogowa dzięki której bez stania w korkach można dojechać różnymi drogami do każdego punktu na mapie (tematów naukowych). Tym, że byłoby niespotykanym nigdzie połączeniem instytucji naukowej, edukacyjnej i kreującej trendy (np. przez wspieranie startupów i inicjowanie dyskusji).

Jaki miałoby wpływ na przyszłość?

Kreowałoby ją na wiele różnych sposobów. Integrując różne projekty badawcze pomiędzy uczelniami wchodzącymi w skład Konsorcjum. Inicjując kierunki badań i kierunki dyskusji. Wspierając inicjatywy i technologie. A przede wszystkim edukując tych, którzy przyszły świat będą tworzyli.

Dlaczego centrum sieciowe, a nie skupione w jednym miejscu?

Dlatego, że świat nie jest skupiony w jednym miejscu, bo mieszkańcy nie są skupieni w jednym miejscu, bo każdy z nas ma inne doświadczenia, intuicje i inne wykształcenie kierunkowe. To ułatwi edukację i komercjalizację technologii. A przede wszystkim dlatego, że tylko w ten sposób można skutecznie wykorzystać potencjał już istniejących jednostek naukowych, z ich infrastrukturą włącznie.

Informacje w mediach:

Dlaczego Rawa ma znaczenie?

Wierzymy, że nauka i edukacja stanowią środki spłaty długu zaciągniętego wobec wielu pokoleń mieszkańców naszego regionu, dotkniętych wyniszczającą zdrowie pracą, dewastacją ekologiczną środowiska, rabunkową eksploatacją złóż kopalnych, problemami społecznymi typowymi dla obszarów przemysłowych. Powinnością uczelni miasta i regionu jest podejmowanie szerokiej, wielodziedzinowej współpracy celem systemowego diagnozowania i modelowania rozwiązań problemów, z jakimi boryka się miasto i region. Nie sposób uczynić tego osobno. Nauki chemiczne i biologiczne, medycyna i technika, nauki społeczne, humanistyka i edukacja muszą w tym celu współpracować razem z sobą i z jednostkami samorządowymi oraz podmiotami gospodarczymi regionu. Uczelnie Katowic i Śląska winny być wielkim publicznym think-tankiem w służbie mieszkańców miasta i regionu.

Rawa jest przykładem długu zaciągniętego przez mieszkańców regionu wobec przyrody oraz przykładem wieloletnich zaniedbań środowiskowych. Wciąż jednak jest w niej życie i przepływa przez samo serce Katowic. Raz dostrzeżona nie może już pozostać zapomniana. Naukowcy wspólnie z Miastem oraz instytucjami, którym dobro tej rzeki leży na sercu podejmują próbę i eksperymentują z Rawą, tworząc wokół niej pierwsze wspólne społeczne laboratorium. Laboratorium Rawa.

Przyczynkiem do myślenia o Rawie była piąta, plenerowa, edycja Śląskiego Festiwalu Nauki, która uświadomiła nam integrującą wartość rzeki oraz połączyła to co miejskie ze światami akademickimi. Od tamtej pory staramy się wspólnie rozmawiać o Rawie oraz dążyć do budowania wokół niej społecznego aktywizmu.

W 2022 r. w pobliżu bulwarów Rawy przeprowadzono pierwsze prototypowanie przestrzenne, które zaowocowało przyznaniem Metropolii GZM oraz Uniwersytetowi Śląskiemu nagrody komisji europejskiej w konkursie Mobility Action za działania na rzecz przywrócenia rzeki Rawy: Nagrodzono pomysł przekształcenia parkingu przy kampusie uniwersyteckim w interaktywny, zielony obszar dla pieszych. Projekt prototypowania był prowadzony przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię i Uniwersytet Śląski przy wsparciu Miasta Katowice i uczelni Konsorcjum Akademickiego.

Więcej o nagrodzie:

W 2022 r. Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach zaprosiła mieszkańców Katowic na wystawę dotyczącą Rawy (informacje dostępne pod adresem: ), a niedawno uczelnie prowadziły akcje sprzątania odcinków Rawy, zapraszając mieszkańców oraz uczniów katowickich szkół do wspólnego działania. To dopiero początek budowania społecznego poparcia dla zmian wokół Rawy – wydaje się jednak, że wraz z Miastem Nauki rzeka ta została na nowo dostrzeżona, a środowisko akademickie i mieszkańcy poczuli, że są jej winni uwagę i swoją wiedzę.

DO POBRANIA

Wraz z szóstą edycją Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE swoją premierę miała wspólna publikacja Uniwersytetu Śląskiego i Akademii Sztuk Pięknych pt.: „PrzepRawa. Wywiad z rzeką Katowice”. Wyjątkowy zbiór poezji, prozy i fotografii dotyczący Rawy.