Stwierdzenie, że Sudety są starymi górami jest pewnym uproszczeniem. Faktycznie w Sudetach wiele jest dowodów na obecność starych orogenów, jednak Sudety jako góry, które widzimy teraz są efetem relatywnie młodych ruchów tektonicznych. Dotąd brak jednak było jasnych ram czasowych kiedy Sudety pojawiły się w krajobrazie, co wynika z braku odpowiednio młodych, neogeńskich skał. Takie właśnie osady na skraju Masywu Śnieżnika, ukryte w pustkach krasowych odkryli dr hab. Jacek Szczygieł wraz z dr Arturem Sobczykiem (Uniwersytet Wrocławski). Nowo odkryte osady paleokrasowe z bogatym mioceńskim zapisem palinologicznym w Sudetach Wschodnich wypełniają lukę w rekonstrukcji krajobrazu i historii tektonicznej Masywu Czeskiego w okresie neogenu. Analiza palinologiczna wykazała obecność licznych taksonów przedczwartorzędowych, w tym gatunków „paleotropikalnych”, w analizowanych osadach. Wyniki analizy pyłkowej wskazują na ciepły i wilgotny klimat podczas sedymentacji wypełnienia krasowego Nowego Waliszowa, wraz z rozwojem roślinności podmokłej (lasy bagienne, lasy łęgowe i torfowiska krzewiaste) oraz lasów mezofitycznych. Zarejestrowane taksony są typowe dla płaskich i pagórkowatych krajobrazów, poprzedzając rozwój obecnej topografii górskiej o rzeźbie >1000 m i formowanie się pierwotnego europejskiego trójpodziału drenażowego na obszarze Masywu Śnieżnika. Palinostratygrafia osadów paleokrasowych wskazuje na początek zmian środowiskowych w Sudetach w połowie miocenu (~15 ± 1,5 mln lat temu) z powodu przyspieszonego wypiętrzenia tektonicznego wzdłuż uskoku wschodniej granicy rowu Górnej Nysy Kłodzkiej i bloku tektonicznego kopuły Orlicko-Śnieżnickiej.
Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology
Źródło: Sobczyk, A., Worobiec, E., Olkowicz, M., Szczygieł, J., 2024. Mid-Miocene onset of the NE Bohemian Massif (SW Poland, Europe) growth, landscape evolution, and paleoenvironmental changes unraveled using paleokarst sediment palynology. Palaeogeogr. Palaeoclimatol. Palaeoecol. 640, 112107. https://doi.org/10.1016/j.palaeo.2024.112107
Autor notatki: Jacek Szczygieł
