Uniwersytet Śląski w Katowicach

W myśl ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce studenci(-tki) i doktoranci(-tki) ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną za naruszenie przepisów obowiązujących w uczelni oraz za czyny uchybiające godności studenta(-tki)/doktoranta(-tki). Litera prawa nie zawiera jednak katalogu przewinień podlegających sankcjom dyscyplinarnym. Przyjęło się uważać, że należą do nich czyny dające się zakwalifikować jako przestępstwa z winy umyślnej (popełnione nie tylko na terenie uczelni), a także zachowania znacząco wykraczające poza akceptowane normy społeczne. Studenci(-tki) i doktoranci(-tki) powinni mieć świadomość, że swoją uczelnię reprezentują również w czasie wolnym od zajęć i poza kampusem uniwersyteckim.

Do bezspornych deliktów dyscyplinarnych można zaliczyć:

• fizyczne napaści,
• kradzieże, oszustwa,
• fałszerstwa – dokumentów stypendialnych, zaświadczeń lekarskich,
• plagiaty – prac dyplomowych, zaliczeniowych i wszelkich utworów, nie tylko związanych z procesem dydaktycznym,
• wulgarne i agresywne odnoszenie się do członków wspólnoty Uniwersytetu,
• stalking (także internetowy),
• korzystanie z uniwersyteckiej sieci komputerowej do celów sprzecznych z prawem lub dobrymi obyczajami,
• uporczywe zakłócanie przebiegu zajęć,
• przejawy dyskryminacji, np. ze względu na płeć, narodowość, religię, wiek, stan zdrowia, orientację seksualną,
• molestowanie seksualne.

W razie podejrzenia popełnienia przez studenta(-tkę) lub doktoranta(-tkę) przewinienia dyscyplinarnego należy powiadomić o tym rektora. Przepisy nie określają sposobu, w jaki informacja powinna trafić do rektora, jednak pożądanym rozwiązaniem, zapewniającym właściwy obieg informacji, jest zachowanie drogi służbowej (przez dyrektora(-rkę) kierunku, dziekana(-nkę)). Zawiadomienie winno przybrać formę pisemną i być zaopatrzone w niezbędną dokumentację, oświadczenia świadków(-iń) itp. Zwykle skutkuje to podjęciem działań przez rzecznika dyscyplinarnego, najczęściej kończących się złożeniem do komisji dyscyplinarnej wniosku o ukaranie.

Oczywiście nie każdy naganny incydent, np. odosobniona niegrzeczność, niezwrócenie książki do biblioteki czy głośna impreza w akademiku, wymaga uruchamiania procedur dyscyplinarnych. Nieraz wystarcza rozmowa, przeprowadzona przez nauczyciela(-lkę) akademickiego(-ką) lub dyrektora(-rkę) kierunku/dziekana(-nkę), i uświadomienie niestosowności określonych zachowań. W przypadkach poważniejszych zakłóceń porządku w akademiku najdolegliwszą sankcją będzie przewidziane w regulaminie pozbawienie miejsca studenta(-tki), po uprzednim jego(jej) wysłuchaniu. W udokumentowanych wypadkach dewastacji najskuteczniejsze jest formalne zobowiązanie sprawcy(-czyni) do zwrotu kosztów wyrządzonej szkody pod rygorem skierowania sprawy do sądu. Przed podjęciem kroków można skonsultować się z Centrum Obsługi Studentów (dlastudenta@us.edu.pl).

Warto wiedzieć, że:

• rzecznik dyscyplinarny, pełniący rolę oskarżyciela, działa na polecenie rektora i, w przeciwieństwie do prokuratury lub policji, nie prowadzi postępowań „w sprawie”, lecz tylko w odniesieniu do konkretnych, wskazanych studentów lub doktorantów. Dlatego też poważne naruszenia prawa, w których nie daje się ustalić konkretnych sprawców, są przez władze uczelni kierowane do organów ścigania,
• nie należy adresować zawiadomień o przewinieniach studentów lub doktorantów bezpośrednio do komisji dyscyplinarnych, ponieważ te rozpatrują wyłącznie wnioski rzecznika dyscyplinarnego o ukaranie,
• komisje dyscyplinarne (pierwszej instancji i odwoławcza) orzekają o winie i karze wobec studentów/doktorantów, o których ukaranie wniósł rzecznik dyscyplinarny. Ustawa przewiduje kary od upomnienia poprzez naganę, naganę z ostrzeżeniem, zawieszenie w określonych prawach na okres do jednego roku aż do wydalenia z uczelni,
• w przypadkach mniejszej wagi, na wniosek rzecznika dyscyplinarnego, karę upomnienia może wymierzyć rektor z pominięciem komisji dyscyplinarnej, każdy członek wspólnoty UŚ ma obowiązek stawić się na wezwanie rzecznika dyscyplinarnego lub komisji dyscyplinarnej.