Uniwersytet Śląski w Katowicach

Cele strategiczne:

I.1. Wsparcie rozwoju młodych badaczy i artystów

Celem jest stworzenie sprzyjających warunków do rozwoju szeroko rozumianej grupy młodych naukowców i artystów, zwiększenie ich aktywności badawczej i artystycznej oraz ułatwienie im rozpoczęcia kariery naukowej i artystycznej. Realizacja celu jest ważna w perspektywie budowania mocnej kadry Uniwersytetu, ale również bierze pod uwagę niesprzyjające trendy demograficzne oraz konkurencyjność sektora biznesowego. Pośrednim ważnym celem jest budowanie silnej pozytywnej identyfikacji młodych badaczy i artystów z Uniwersytetem, co ma przeciwdziałać drenażowi kadry, wzmacniającej konkurencyjne jednostki.

Oczekiwane efekty:

• Zwiększenie liczby świadomych młodych naukowców i artystów, którzy mają jasno wyznaczone cele swojego rozwoju w strukturze Uniwersytetu;
• Wzrost konkurencyjności miejsca pracy dla osób młodych spoza Uniwersytetu oraz spoza Polski;
• Zwiększenie liczby młodych naukowców i artystów zaangażowanych w badania lub twórczość artystyczną na wysokim poziomie;
• Poprawa jakości i widoczności dorobku naukowego młodych badaczy oraz dorobku artystycznego młodych artystów;
• Większa mobilność akademicka i międzynarodowa współpraca naukowa i artystyczna;
• Zwiększenie liczby innowacyjnych projektów i komercjalizacji badań;
• Budowanie silnej identyfikacji z Uniwersytetem, co ma przeciwdziałać m.in. drenażowi kadry.

I.2. Zwiększenie efektywności pozyskiwania projektów przez pracowników Uniwersytetu

Celem jest zwiększenie efektywności pracowników naukowych w zakresie realizacji projektów badawczych (obszar naukowy) oraz komercjalizacji wyników badań naukowych (obszar współpracy z otoczeniem). W obszarze naukowym w szczególności kładziemy nacisk na wzrost efektywności pozyskiwania projektów międzynarodowych (w tym ERC), rozwój kompetencji projektowych, jak również strategię stopniowych kroków (step-by-step) w pozyskiwaniu grantów. Kluczowym aspektem w obszarze komercjalizacji jest instytucjonalne wsparcie naukowców w zdobywaniu środków na badania, rozwijaniu współpracy z sektorem biznesowym i wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań do praktyki społecznej i gospodarczej.

Oczekiwane efekty:

• Większe zaangażowanie pracowników w pozyskiwanie projektów krajowych i międzynarodowych.
• Większe zaangażowanie pracowników w komercjalizację badań.
• Większe zaangażowanie pracowników we współpracę z otoczeniem Uniwersytetu.

Lepsza rozpoznawalność naukowców i ich badań na arenie międzynarodowej.

I.3. Umiędzynarodowienie badań

Uniwersytet dąży do zwiększenia swojej obecności na arenie międzynarodowej poprzez rozwój współpracy badawczej z zagranicznymi ośrodkami akademickimi oraz aktywne pozyskiwanie wybitnych naukowców z całego świata. Kluczowym mechanizmem jest wykorzystanie potencjału naukowego T4E, wchodzenie w międzynarodowe konsorcja grantowe, uczestnictwo w międzynarodowych sieciach badawczych, promowanie mobilności międzynarodowej.

Oczekiwane efekty:

• Uniwersytet dobrze usieciowiony naukowo w przestrzeni międzynarodowej;
• Wzrost kompetencji pracowników poprzez transfer wiedzy i doświadczenia z najlepszych ośrodków. Zmotywowana naukowo wspólnota, formułująca cele wykraczające poza utarte granice.

I.4. Celowane wspieranie dyscyplin

Celem jest dokonanie analizy potencjału poszczególnych dyscyplin naukowych oraz zbudowanie planów celowanego rozwoju każdej z nich. Dyscypliny rozwijają się i konkurują w mniejszych przestrzeniach naukowych, które definiowane są niejednokrotnie przez odmienne cele, wskaźniki i oczekiwania akademickie.

Oczekiwane efekty:

• Silne dyscypliny, które skutecznie konkurują w obszarze ewaluacji;
• Wzmocnienie identyfikacji pracowników z Uniwersytetem;
• Wynikiem większego zaangażowania w pracę rozwojową dyscyplin oraz realizacji węższych planów rozwojowych powinien być wzrost liczby publikacji w top 2% i 10%, wzrost liczby awansów naukowych, wzrost liczby projektów badawczych.

I.5. Pobudzenie motywacji naukowej i zaangażowania pracowników

Celem jest stworzenie warunków sprzyjających aktywności naukowej pracowników uczelni poprzez realizację postulatów wynikających z HRS4R, zwiększenie motywacji do prowadzenia badań, publikowania wyników oraz angażowania się w rozwój nauki i współpracy. Kluczowym elementem jest wdrażanie mechanizmów wspierających rozwój kariery akademickiej oraz zapewnienie narzędzi do efektywnego rozwoju naukowego. Uruchomione działania mają przeciwdziałać polaryzacji naukowej, pobudzać transfer wiedzy i kompetencji wewnątrz dyscyplin. Ważnym aspektem działań jest budowanie kultury współpracy i dyskusji w murach Uniwersytetu.

Oczekiwane efekty:

• Zmotywowana wspólnota akademicka, świadomie realizująca ważne dla Uniwersytetu cele;
• Większa identyfikacja pracowników z Uniwersytetem.

Cele strategiczne:

II.1. Kształcenie, które reaguje na bieżące i prognozuje nowe potrzeby społeczne w zakresie edukacji wyższej

W Uniwersytecie Śląskim opracowano i wdrożono innowacyjne modele kształcenia, dzięki którym osoby studiujące wieloaspektowo i skutecznie przygotowują się do wyzwań przyszłości poprzez rozwijanie kompetencji i umiejętności odpowiadających na dynamiczne zmiany społeczne, technologiczne, gospodarcze i ekologiczne.

W szczególności jako kluczowy element realizacji tego celu zaprojektowano ścieżki edukacyjne w sposób elastyczny i łatwy do indywidualizacji i personalizacji kształcenia. Taki system umożliwia dostosowanie procesu edukacji na poziomie PRK 6 i 7 do zmieniających się potrzeb osób studiujących oraz nowych wyzwań cywilizacyjnych, zapewniając możliwość bieżącej aktualizacji treści i metod kształcenia. W ofercie uczelni dostępne są otwarte anglojęzyczne ścieżki tematyczne pozwalające na zdobycie dodatkowych punktów ECTS oraz przykładowo nagród, wyróżnień, dodatkowych punktów w rekrutacji do wybranych programów.

Ważnym elementem systemu jest oferowanie różnorodnych form kształcenia, które odpowiadają na potrzeby uczenia się przez całe życie. Rozwój innowacyjnych kursów i programów to większa dostępność i skuteczność nauczania dla różnych grup odbiorców.

Oferta edukacyjna jest poddawana ciągłym modyfikacjom we współpracy z instytucjami i organizacjami zewnętrznymi, co umożliwia tworzenie innowacyjnych rozwiązań dydaktycznych i wdrażanie nowych technologii w procesie kształcenia. W szczególności Uczelnia wdraża i doskonali elementy nauczania wykorzystywania narzędzi AI zgodnie ze specyfiką poszczególnych form kształcenia.

Planowaniu i realizacji działań dydaktycznych zawsze towarzyszy analiza celowości i racjonalności wydatków.

II.2. Stworzenie i wdrożenie systemu ewaluacji i wsparcia dydaktyki

Funkcjonujący w Uniwersytecie system ewaluacji i wspierania dydaktyki ma na celu wdrażanie skutecznych mechanizmów ewaluacyjnych, wspieranie kultury jakości kształcenia. Obejmuje on zarówno systematyczną ewaluację procesów dydaktycznych, jak i ewaluację rezultatów przede wszystkim w zakresie osiągnięcia przez osoby studiujące efektów uczenia się jak i ewaluację wpływu, czyli długoterminowych zmian zarówno w zakresie kompetencji dydaktycznych kadry UŚ jak i sylwetek absolwentów i absolwentek Uniwersytetu.

Ewaluacja obejmuje także inne elementy działalności dydaktycznej, takie jak dostępność materiałów dydaktycznych, warunki studiowania, narzędzia oceny efektów uczenia się czy poziom zaangażowania studentów.

System wspiera również rozwój kadry dydaktycznej poprzez identyfikowanie potrzeb szkoleniowych oraz upowszechnianie dobrych praktyk w dydaktyce.

Istotnymi elementami systemu są także:

• dialog osób studiujących z osobami prowadzącymi zajęcia dydaktyczne między innymi poprzez ankiety studenckie, dobrowolne ankiety NA dotyczące zrealizowanych zajęć i współpracy z grupami studenckimi, z mechanizmem analizy i wykorzystania wyników, przy jednoczesnym zapewnieniu poszanowania godności uczestników procesu ankietowania poprzez dbałość o konstruktywny charakter opinii; osoby studiujące i prowadzący zajęcia komunikują się w sposób niewpływający na dobrostan każdej ze stron;
• mechanizmy ewaluacji wewnętrznej jednostek dydaktycznych, pozwalające na autorefleksję i planowanie działań naprawczych i rozwojowych, cykliczna aktualizacja programów studiów w oparciu o wyniki ewaluacji, zmieniające się potrzeby studentów oraz rozwój nauki i technologii;
• monitorowanie losów absolwentów, współpraca z interesariuszami zewnętrznymi, co pozwala ocenić skuteczność kształcenia w kontekście rynku pracy i w miarę możliwości dostosowywać programy kształcenia do potrzeb społeczno-gospodarczych.
• narzędzia sztucznej inteligencji, włączanie AI w procesy dydaktyczne w różnych formułach: inteligentny tutor, asystent prowadzący dialogi ze studentami, asystent personalizujący materiały dydaktyczne, aplikacja wspierająca ocenianie studentów. Systemy oparte na AI na bieżąco analizują dane o wynikach i aktywności studenta, tworząc profil edukacyjny każdej osoby i pomagając dostosować ścieżkę kształcenia do jej potrzeb.

W Uniwersytecie funkcjonuje System Motywacyjny w Dydaktyce Akademickiej (SMoDA), który ma stałe elementy, stanowiące rzeczywiste składniki wspierające i motywujące podmioty zaangażowane w dydaktykę akademicką. Coroczne Święto Dydaktyki jest okazją do nagrodzenia najlepszych wydziałów, zespołów, dyrekcji, nauczycielek i nauczycieli akademickich. W ramach SMoDA podejmowane są także inicjatywy rozbudowujące system, będące odpowiedzią na pojawiające się szanse i zagrożenia wpływające na jakość kształcenia w Uniwersytecie.

Uniwersytet jest liderem śląskiego środowiska promującego i ewaluującego jakość kształcenia w szkolnictwie wyższym poprzez kolejne edycje Międzynarodowego Kongresu Jakości Kształcenia oraz stałe inicjatywy realizowane wokół niego, między innymi poprzez Konkurs ICEQ dotyczący zrealizowanych projektów projakościowych w uczelniach.

II.3. Zwiększanie upodmiotowienia osób studiujących i kształcących się w szkołach doktorskich

Najbardziej dynamicznym podmiotem wspólnoty akademickiej są osoby studiujące i kształcące się w szkołach doktorskich. Wymaga to od całej wspólnoty ciągłego namysłu nad sytuacją, w jakiej kolejne generacje młodzieży studiują i żyją.

Stworzenie osobom studiującym i kształcącym się w szkołach doktorskich dogodnych warunków, a zwłaszcza bezpieczeństwa i swobody wyrażania poglądów czyni z uniwersytetu przestrzeń wyjątkową i atrakcyjną dla studiowania i życia. W Uniwersytecie staramy się, aby uczelniane procedury związane m.in. z rekrutacją, ocenianiem, egzaminowaniem czy pomocą materialną były możliwie przyjazne i skonstruowane z myślą o potrzebach osób studiujących. Wdrażamy nowe formy zbliżenia osób studiujących do siebie wzajem oraz do uczonych jako ich nauczycielek i nauczycieli oraz mentorek i mentorów naukowych.

Stowarzyszenia i ruchy studenckie są dobrem uczelni, jak również ich głos zbiorowy i indywidualny w debacie publicznej. W Uniwersytecie głosy te są powszechnie szanowane i uwzględniane w kluczowych dla życia akademickiego sprawach. Jako najliczniejsza grupa społeczności akademickiej osoby studiujące mają realny i istotny wpływ na wszystko, co dzieje się w uczelni. Poprzez swoich przedstawicieli mają okazję do inicjowania zmian, zgłaszania propozycji nowatorskich rozwiązań, mają prawo do życia i kształcenia się w poczuciu bezpieczeństwa oraz w unikalnym środowisku „kultury studenckiej”. Upodmiotowienie studentów to budowanie ich aktywistycznej i partycypacyjnej postawy ze świadomością odpowiedzialności nie tylko za siebie, ale także za pozostałe osoby tworzące wspólnotę Uniwersytetu. Każda osoba studiująca może aktywnie uczestniczyć w kształtowaniu swojego procesu edukacyjnego oraz życia akademickiego. W rezultacie, uczelnia nie tylko kształci kompetentnych absolwentów, ale także aktywnych i odpowiedzialnych obywateli, gotowych do działania na rzecz dobra wspólnego i zaangażowanych w problemy dotyczące społeczeństwa.

II.4. Systematyczna poprawa warunków studiowania

Osoby studiujące mają świadomość możliwości, jakie otwiera przed nimi Uniwersytet, a Uczelnia stale dąży do zapewnienia osobom studiującym najwyższej jakości kształcenia i warunków studiowania. W trosce o ich rozwój akademicki i osobisty, uczelnia tworzy środowisko sprzyjające zdobywaniu wiedzy, integracji oraz aktywnemu uczestnictwu w życiu akademickim.

Równocześnie Uniwersytet dba o budowanie wspólnoty akademickiej, w której osoby studiujące otrzymują wsparcie, akceptację i poczucie przynależności. Systemy pomocowe oraz formy wsparcia działają w sposób dostępny, otwarty i uniwersalny, gwarantując sprawiedliwe i zrównoważone warunki studiowania.

Poprawa warunków studiowania obejmuje również dbałość o jakość życia studenckiego poza zajęciami dydaktycznymi. Kluczowe jest zapewnienie przyjaznych przestrzeni dydaktycznych, miejsc odpoczynku, pracy i mieszkania dla osób studiujących oraz umożliwienie harmonijnego łączenia zdobywania wykształcenia z innymi potrzebami życiowymi osób studiujących.

Uniwersytet utrzymuje więc i rozwija przestrzenie umożliwiające spędzanie wolnego czasu, odpoczynek oraz rozwój zainteresowań, co przyczynia się do lepszego balansu między życiem akademickim a osobistym osób studiujących.

Dążenie do stałego podnoszenia warunków studiowania zwiększa satysfakcję studentów, wzmacnia ich więź z uczelnią i buduje poczucie wspólnoty. Absolwenci, którzy pozytywnie wspominają czas spędzony na UŚ, chętnie angażują się w dalsze życie uczelni, m.in. poprzez udział w stowarzyszeniach absolwentów.

II.5. Pozyskiwanie wysokiej liczby kandydatów na wszystkie kierunki studiów oraz skuteczne przeciwdziałanie rezygnacji ze studiów

Prowadzone w uczelni programy kształcenia są atrakcyjne dla osób kandydujących na studia, które poprzez swoje aplikacje wypełniają limity przyjęć zdefiniowane dla poszczególnych kierunków studiów. W uczelni funkcjonuje transparentny system budowania oferty kształcenia uwzględniającej oczekiwania społeczne, możliwości kadrowe wydziałów, konieczność umiędzynarodowienia i pozyskiwania kandydatów na studia. Szczególnie wspierane są inicjatywy prowadzące do uruchamiania kierunków studiów eksperymentalnych, interdyscyplinarnych, z partnerami z otoczenia społeczno-gospodarczego i zagranicznymi.

Uczelnia traktuje rekrutację jako proces ciągły – od wczesnej identyfikacji potencjalnych kandydatów, przez oferowanie im przestrzeni do poznawania uczelni (np. szkoły letnie, programy mentorskie, wolontariaty), aż po dbałość o jakość ich doświadczenia na każdym etapie studiów. Ważnym składnikiem procesu rekrutacji jest rekrutacja studentów zagranicznych, której kalendarz jest niezależny, umożliwiający im aplikowanie o prawo pobytu na długo przed rozpoczęciem studiów. W ofercie Uniwersytetu są kierunki prowadzone w językach obcych na każdym poziomie studiów.

Uczelnia systematycznie buduje swoją rozpoznawalność i prestiż poprzez aktywną obecność w przestrzeni publicznej, mediach i rankingach, a także współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym oraz szkołami średnimi. Prowadzone są kampanie promocyjne adresowane do różnych grup kandydatów, w tym także do osób z doświadczeniem międzynarodowym, osób zmieniających ścieżkę zawodową oraz osób z grup defaworyzowanych.

Uczelnia w różnoraki sposób zachęca do studiowania zarówno kandydatów jak i osoby studiujące m.in. poprzez konkursy oferujące miejsca na elitarnych kierunkach, nagradzanie studentów wybitnych, możliwość uzyskania mikropoświadczeń, wsparcie dla osób defaworyzowanych w społeczeństwie.

W celu zwiększenia dostępności i inkluzyjności kształcenia uczelnia dostosowuje infrastrukturę do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, a także wdraża systemy wsparcia finansowego, psychologicznego i akademickiego. Kluczowe znaczenie ma również budowanie pozytywnego doświadczenia studenckiego poprzez rozwój infrastruktury studenckiej, kultury wspólnoty akademickiej oraz systematyczne badanie poziomu satysfakcji studentów.

Uczelnia prowadzi działania mające na celu przeciwdziałanie zjawisku rezygnacji z podjętych studiów przed uzyskaniem dyplomu (tzw. drop-out) poprzez stałe monitorowanie przyczyn tego zjawiska, analizę potrzeb i oczekiwań studentów, oferując im wsparcie adekwatne do ich indywidualnych sytuacji.

Stałym elementem systemu są między innymi instytucje tutora rówieśniczego, zajęcia wyrównujące luki kompetencyjne osób rozpoczynających studiach, repozytoria materiałów i narzędzi AI wspierające każdą osobę studiującą w realizacji procesu uczenia się.

Cele strategiczne:

III.1. Stwarzanie warunków sprzyjających efektywnej i satysfakcjonującej pracy akademickiej, której fundamentami są: swoboda badań i kształcenia, indywidualna pasja poznania, etyka naukowca i nauczyciela, szacunek dla każdego członka wspólnoty, odpowiedzialność za Uniwersytet w części, na którą mamy wpływ

Kultura pracy w Uniwersytecie wynika wprost z unikalnych fundamentów profesji nauczyciela akademickiego: wolności i odpowiedzialności. Swoboda badań i kształcenia stanowi o wolności akademickiej. Ta zaś wymaga silnego imperatywu obowiązku i rzetelności, wynikających z indywidualnej pasji poznawczej oraz troski o najlepsze kształcenie studentów. Ponadto, opiera się na wzajemnym szacunku i uznaniu wartości pracy niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy oraz od pozycji zajmowanej w strukturze uczelni. Przyjęte zasady kształtują poczucie współodpowiedzialności i uczestniczenia w procesach podejmowania decyzji oraz przynależności do społeczności akademickiej. Kadra zarządzająca i kierownicza uczelni odpowiada za tworzenie w uczelni przestrzeni do pracy, która prowadzi nie tylko do zapewnienia wysokiej jakości badań i kształcenia, ale także przekłada się na satysfakcję i zaangażowanie osób zatrudnionych. Przyjęte w Uniwersytecie regulacje umożliwiają wszystkim zatrudnionym osobom podejmowanie inicjatyw zorientowanych na umocnienie tożsamości i identyfikacji z uczelnią.

Po osiągnięciu stanu docelowego, Uniwersytet jako pracodawca jest postrzegany jako inkluzyjna i różnorodna wspólnota akademicka, w której wszyscy pracownicy mają równe szanse i są cenieni za swój unikalny wkład w działalność uczelni.

III.2. Budowanie wspólnej – badacza, nauczyciela akademickiego, pracownika administracji – roli w realizacji misji Uczelni

Administracja akademicka (NNA) stanowi kompetentną i profesjonalną grupę zawodową, niezbędną w realizacji misji Uczelni. Rosnąca specjalizacja badań naukowych i kształcenia wymaga ścisłej współpracy wszystkich grup w oparciu o zaufanie i szacunek dla wiedzy i kompetencji każdego pracownika.

Uczelnia rozwija środowisko pracy, które sprzyja stabilności zatrudnienia i rozwojowi każdego pracownika. Poczucie współodpowiedzialności za funkcjonowanie instytucji, połączone z profesjonalizmem, umożliwia jej efektywną adaptację do wyzwań przyszłości. Współpraca pomiędzy administracją akademicką a nauczycielami akademickimi w Uniwersytecie opiera się na wzajemnym szacunku i dążeniu do wspólnych celów.

III.3. Pozyskiwanie do pracy w Uniwersytecie pracowników o możliwie najwyższych kwalifikacjach

Po zrealizowaniu celu, Uniwersytet osiągnie następujący stan:

• celem procesów rekrutacji i zatrudnienia w Uniwersytecie jest pozyskanie kadry o wysokim potencjale do osiągnięcia doskonałości odpowiednio w badaniach, dydaktyce lub w pozostałych obszarach funkcjonowania jednostek organizacyjnych uczelni,
• proces naboru na wolne stanowiska pracy w uczelni jest wynikiem analizy stanu i planowania ruchu kadrowego w odniesieniu do sytuacji finansowej danej jednostki i uczelni, diagnozy bieżących potrzeb jednostki w zakresie uzupełnienia kwalifikacji i kompetencji niezbędnych do jej prawidłowego funkcjonowania, zasadności ruchu kadrowego w odniesieniu do obecnych i przyszłych obciążeń oraz z uwzględnieniem potencjału kadrowego pokrewnych jednostek organizacyjnych w Uniwersytecie,
• procesy rekrutacji do pracy w uczelni i zatrudnienia opierają się na zdefiniowanych wymaganiach kwalifikacyjnych dla poszczególnych stanowisk pracy,
• proces rekrutacji do pracy w uczelni oparty jest na otwartych i konkurencyjnych procedurach, zgodnych z obowiązującą ustawą oraz jest spójny z zasadami Europejskiej Karty Naukowca, zapewniających równość szans i transparentność w zatrudnianiu,
• kadra zarządzająca i kierownicza jest zaangażowana w przyciąganie do pracy w uczelni kandydatów o wysokim potencjale, w tym uznanych i doświadczonych naukowców oraz młode talenty, którzy mogą wnosić wkład w rozwój badań, dydaktyki oraz pozostałych obszarów funkcjonowania uczelni,
• Uniwersytet monitoruje przebieg procesów rekrutacji na wolne stanowiska pracy i wykorzystuje wyniki do doskonalenia procedur.

Po osiągnięciu stanu docelowego, Uniwersytet będzie dysponował odpowiednio wykwalifikowaną kadrą, co zapewni utrzymanie wysokiej jakości badań i kształcenia oraz wpłynie na efektywność procesów administracyjnych, podnosząc tym samym prestiż i rozpoznawalność uczelni.

Cele strategiczne:

IV.1. Budowanie odporności Uniwersytetu w obliczu kryzysów i zagrożeń

Ostatnie lata przyniosły nowe zagrożenia globalne i regionalne, które zmieniły postrzeganie społecznej roli Uniwersytetu, dowiodły wysokiej odporności naszej wspólnoty na kryzysy, a także uświadomiły potencjał rozwojowy uniwersytetu w tym zakresie. W ramach realizacji celu w Uniwersytecie na bieżąco opracowuje się, wdraża i aktualizuje w oparciu o praktyki własne i innych uczelni systemowe rozwiązania w zakresie budowania odporności na kryzysy i zagrożenia, w szczególności reagowania na epidemie; wojnę; zagrożenia demokracji; kryzys zdrowia psychicznego wśród młodzieży i dorosłych, kryzys demograficzny; konieczność zapewnienia cyberbezpieczeństwa; powszechną dostępność sztucznej inteligencji; zagrożenia klimatyczne, dewastację środowiska naturalnego.

Uniwersytet Śląski w Katowicach świadomie i planowo wzmacnia swoją pozycję jako instytucji zapewniającej – w obliczu istniejących i przewidywanych zagrożeń – stabilne miejsce pracy i studiowania, ostoję wolności akademickich i ładu demokratycznego, swobodę prowadzenia i organizowania badań naukowych/twórczości artystycznej, możliwość pomocy każdemu członkowi i członkini naszej wspólnoty w granicach obowiązującego prawa. Przygotowany w ten sposób uniwersytet wzmacnia odporność całego społeczeństwa i państwa.

IV.2. Rozwijanie współpracy w ramach Konsorcjum Miasto Nauki

Dwa obszary rozwoju badań i kształcenia w Uniwersytecie wymagają stworzenia lub zasadniczego wzmocnienia: nauki ekonomiczne oraz nauki o zdrowiu. Studia na kierunkach związanych z tymi dziedzinami nauki są atrakcyjne dla studentów, a dyscypliny naukowe moją ogromny potencjał badawczy, a co za tym idzie, przyciągają środki finansowe. Dodatkowego wzmocnienia wymagają też nauki przyrodnicze oraz nauki ścisłe i techniczne. Wobec tego, musimy rozstrzygnąć, czy budujemy i wzmacniamy naukę i kształcenie w tych obszarach sami, czy też opracowujemy model współpracy z pozostałymi uczelniami Konsorcjum. Dodatkową motywacją do zbliżenia uczelni jest malejąca liczba studentów. Konurbacja górnośląska pozostaje jednym z najszybciej wyludniających się obszarów kraju. Z kolei, zachętą do konsolidacji są obowiązujące od 2024 roku przepisy, które gwarantują łączącym się uczelniom publicznym zwiększenie łącznej subwencji o dodatkowe 10%. Opracowywane przez rząd nowe rozwiązania dla trójmiejskiego i śląskiego obszaru metropolitalnego przewidują, że w razie powstania na takim obszarze federacji co najmniej 3 uczelni metropolia otrzymuje dodatkowy odpis z tytułu podatku dochodowego mieszkańców z przeznaczeniem na finansowanie badań naukowych i współpracy z uczelniami. Równie ważkim powodem są rosnące koszty utrzymania infrastruktury każdej uczelni z osobna.

Mamy za sobą cztery lata znakomitej współpracy w ramach Konsorcjum Miasto Nauki. Stanowi to dogodny punkt wyjścia do pytania o kształt i kierunek dalszego rozwoju tej współpracy. Biorąc pod uwagę powyższe, w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach opracowano i systematycznie realizuje się plan pogłębionej, wieloaspektowej współpracy z pozostałymi uczelniami Konsorcjum Miasto Nauki – Akademią Muzyczną im. K. Szymanowskiego w Katowicach, Akademią Sztuk Pięknych w Katowicach, Akademią Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach, Politechniką Śląską, Śląskim Uniwersytetem Medycznym w Katowicach, Uniwersytetem Ekonomicznym w Katowicach.

IV.3. Wykorzystanie nowych instrumentów oddziaływania Uniwersytetu na otoczenie (Program Naukowy dla Śląska, Nowa Koncepcja Studiów, Zielona Strefa Nauki, Kampania Eksperyment, Sieciowe Centrum Nauki, Sojusz z otoczeniem gospodarczym)

W Uniwersytecie Śląskim w Katowicach wykorzystuje się nowatorskie i unikalne w skali kraju programy oraz inicjatywy naukowe i popularnonaukowe powstałe w naszej Uczelni do odnowienia idei studiów uniwersyteckich. Kształcenie i badania prowadzone w zróżnicowanym badawczo uniwersytecie pozwalają realizować przedsięwzięcia, które wyrażają troskę Uniwersytetu o dobro publiczne i jakość życia obywateli miast akademickich i całego regionu. Możliwości wpływu społecznego wykorzystywane są dzięki realizowaniu w szczególności wymienionych projektów:

• Program Naukowy dla Śląska – naukowcy z uczelni śląskich oraz ich współpracownicy z Polski i z zagranicy pracują nad rozwiązaniem kluczowych problemów regionu.
• Nowa Koncepcja Studiów – służy wykorzystaniu bogatego środowiska edukacyjnego Uniwersytetu do indywidualizacji studiowania i wzmocnienia programu studiów kierunkowych.
• Zielona Strefa Nauki – projekt dzielnicy akademickiej, która powstaje jako terytorium nieustannego eksperymentu – jak za sprawą nauki uczynić życie indywidualne i wspólne lepszym.
• Kampania Eksperyment – działania uświadamiające i promocyjne w dwóch obszarach:
  1. budowanie zachęty do uczenia się przedmiotów eksperymentalnych na wszystkich poziomach kształcenia, w tym wybierania tych przedmiotów jako maturalnych, aplikowania na kierunki studiów w tych dyscyplinach.
  2. budowanie motywacji do studiów uniwersyteckich w oparciu o tezę „przyjdź na Uniwersytet – nie zrobisz tego w domu”. Celem tej strategii jest eksponowanie wartości studiów uniwersyteckich, jako możliwości eksperymentowania w każdej dyscyplinie, na czele z naukami ścisłymi i przyrodniczymi.
• Sieciowe Centrum Nauki – system komunikacji naukowej zbudowany w oparciu o infrastrukturę uczelni Konsorcjum i otoczenia. Jednym z celów jest prezentacja i udostępnienie odwiedzającym rzeczywistych stanowisk badawczych i pracujących na nich uczonych.
• Sojusz z otoczeniem gospodarczym – stworzenie nowego rodzaju współpracy z wybranymi podmiotami o strategicznym znaczeniu, na wzór sojuszu europejskiego uniwersytetów.

Wszystkie te instrumenty są składnikami nowej promocji studiów w Uniwersytecie, wspierając wydziałowe strategie promocji kierunków.

IV.4. Wzmacnianie wpływu społecznego badań naukowych i kształcenia akademickiego  Różnicowanie się polskich Uniwersytetów w dużym stopniu dokonuje się w oparciu o aktywność uczelni w środowisku społecznym i gospodarczym. Uniwersytet Śląski, jako jedna z najistotniejszych instytucji opiniotwórczych w regionie, wykazująca się wysoką inicjatywnością na rzecz uznawania nauki za dobro publiczne oraz inicjująca liczne działania w obszarze zaangażowania publicznego i angażuje pracowników w proces transformacji bliższego i dalszego otoczenia Uniwersytetu oraz strategiczne cele miast akademickich i Regionu. Uniwersytet wspiera efektywność tego procesu poprzez m.in. systematyczne oferowanie programów rozwijania kompetencji w zakresie komunikacji naukowej, upowszechniania osiągnięć badawczych, współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym, a także form popularyzacji. Ponadto, w Uniwersytecie dąży się do wdrażania nowych narzędzi wspierających komunikowanie o wpływie działalności naukowej, dydaktycznej i popularnonaukowej na funkcjonowanie społeczeństwa i gospodarki. Jednym z działań umożliwiających realizację celu jest oferowanie wsparcia w projektowaniu i planowaniu wpływu prowadzonej działalności.

Uniwersytet angażuje się w ogólnopolskie prace związane z wypracowywaniem rozwiązań z zakresu wykazywania wpływu społecznego oraz sposobu jego wykazania w ewaluacji oraz rozwija narzędzia wsparcia nauczyciele i nauczycieli akademickich, m.in. poprzez usługi indywidualnego doradztwa akademickiego oraz wsparcie w opracowywaniu planów indywidualnego i grupowego zaangażowania publicznego. Ponadto, uczelnia wspiera rozwijanie kompetencji organizacyjnych administracji akademickiej w obszarze wpływu społecznego.

Działania te mają na celu realizację badań i kształcenia w sposób odpowiadający na najistotniejsze wyzwania społeczne, które przynoszą Uniwersytetowi wymierne korzyści w postaci:

• korzystnych relacji z otoczeniem,
• budowania autorytetu uczelni,
• wizerunku wpływającego na lepsze wyniki rekrutacji,
• dodatkowych funduszy na działania statutowe uczelni,
• dorobku ewaluacyjnego.

Cele strategiczne:

V.1. Podniesienie poziomu umiędzynarodowienia działalności wydziałów 

Elementem strategii uczelni są listy kluczowych przedsięwzięć internacjonalizacyjnych (w perspektywie 4-letniej) opracowane we współpracy z kolegiami dziekańskimi poszczególnych wydziałów. Powinny one obejmować kluczowe inicjatywy w zakresie kształcenia (kierunki, akredytacje, ścieżki obcojęzyczne), wielkoskalowe wydarzenia międzynarodowe (kongresy, zjazdy, wykłady gościnne i inne podobne wydarzenia), strategiczne międzynarodowe przedsięwzięcia naukowo-projektowe (aplikacje o granty europejskie, członkostwo w branżowych organizacjach i sieciach międzynarodowych), organizacyjne (inicjatywy wspierające działalność międzynarodową pracowników), aktywność popularyzatorską ukierunkowaną na audytorium międzynarodowe, etc.

V.2. Wzmocnienie jakości naukowej i dydaktycznej uczelni profesorami wizytującymi

Stworzono i wdrożono systemowe rozwiązania przyciągania ustalonej pomiędzy wydziałem i kierownictwem uczelni optymalnej liczby oraz warunków przydatności dydaktyczno-naukowej profesorów wizytujących zapraszanych do działalności dydaktycznej lub naukowej na poszczególnych wydziałach. Rozwiązania te obejmują w szczególności zasady i oczekiwania względem włączania zapraszanych profesorów w działalność dydaktyczną i naukową, a także zasady rozliczeń takich wizyt z uwzględnieniem korzyści spodziewanych i osiąganych z tego tytułu przez uczelnię. Liczba profesorów wizytujących w skali uczelni nie podlega nadmiernym fluktuacjom z roku na rok.

V.3. Skoncentrowanie promocji zagranicznej wokół unikalnych walorów regionu i jego centralnego położenia w Europie.

Promocja zagraniczna uczelni została zogniskowana na kilku aspektach potencjalnie interesujących i atrakcyjnych dla odbiorcy zagranicznego. Należą do nich:

• oryginalność tożsamości śląskiej i rola UŚ jako centralnego ośrodka naukowo-edukacyjnego mieszkańców szczególnego kulturowo i historycznie regionu;
• kluczowego udziału uczelni w bezprecedensowej skali wyzwaniach związanych z głębią transformacji ekonomicznej, społecznej i kulturowej regionu oraz jej spektakularnym sukcesem;
• innowacyjność, rozmach i unikatowe podejście do tworzenia Zielonej Strefy Nauki jako dzielnicy ścisłego centrum miasta i obszaru metropolitalnego, która ma stać się żywym laboratorium naukowym, a działalność uczelni przenikać się z funkcjonowaniem miasta.

Cele strategiczne:

VI.1. Opracowanie planów rozwoju infrastruktury wszystkich kampusów i ich sukcesywne wykorzystywanie w celu wdrażania niezbędnych działań.

Dzięki realizacji założonych działań władze uczelni posiadają bieżącą wiedzę na temat stanu infrastrukturalnego każdego z czterech kampusów UŚ: w Katowicach, Chorzowie, Cieszynie i Sosnowcu a także na temat potrzeb ich modernizacji, rozbudowy i wszelkich ewentualnych potrzebnych zmian do wdrożenia. Opracowane w toku realizacji Strategii plany rozwoju kampusów są dokumentami stanowiącymi źródło informacji na temat harmonogramu prac podejmowanych w związku z rozwojem infrastruktury UŚ i są na bieżąco aktualizowane i modyfikowane zgodnie z aktualnymi potrzebami. Plany te uwzględniają strategiczne przedsięwzięcia inwestycyjne takie jak: Śląskie Interdyscyplinarne Centrum Chemii, Centrum Biotechnologii i Bioróżnorodności, spinART-Centrum Edukacji Artystycznej i Kulturalnej UŚ, a także planowane inwestycje mające na celu rewitalizację terenów kampusów i  obszarów do nich przyległych, związanych z rozwojem infrastruktury socjalno-bytowej, sportowej oraz umożliwiającej sieciowanie nauki ze społeczeństwem, a także zmienianie przestrzeni miast poprzez naukę. Działania związane z ulepszaniem infrastruktury uczelni w aspekcie jej wykorzystywania w działalności badawczej, dydaktycznej oraz w obszarze współpracy z otoczeniem UŚ są efektywnie planowane. Bieżące określanie potrzeb w tym zakresie pozwala na rzetelne centralne planowanie działań mających na celu pozyskiwanie środków finansowych na ich wdrażanie.

VI.2. Rozbudowa i modernizacja istniejącej infrastruktury uczelni (infrastruktura dydaktyczna, badawcza, wspierająca)

Uczelnia zapewnia wysokiej jakości warunki kształcenia, prowadzenia badań naukowych oraz twórczości artystycznej poprzez systematyczne ulepszanie i rozbudowę zasobów infrastrukturalnych uczelni.

W szczególności w oparciu o właściwe plany rozwoju infrastruktury i proporcjonalnie do swoich możliwości Uczelnia realizuje następujące cele szczegółowe:

• ulepszanie infrastruktury dydaktycznej: modernizacja sal wykładowych oraz pracowni, co pozwala na ich lepsze dostosowanie do potrzeb osób kształcących się w Uczelni i nauczycieli akademickich. W ramach tego celu realizowane jest również wyposażanie nowych i istniejących obiektów w nowoczesny sprzęt dydaktyczny oraz technologie informacyjne, co pozwala na zwiększanie efektywność procesu nauczania.
• rozwój infrastruktury badawczej: inwestycje w laboratoria badawcze, które umożliwiają prowadzenie zaawansowanych badań. Uczelni tworzy środowisko sprzyjające innowacjom i współpracy międzyuczelnianej oraz z przemysłem, co przyczynia się do wzrostu pozycji badawczej Uczelni i jej konkurencyjności na rynku edukacyjnym.
• modernizacja infrastruktury socjalno-bytowej i sportowej w sposób odpowiadający przewidywanym oczekiwaniom w stosunku do kampusów ze strony przyszłych osób kształcących się w Uniwersytecie pozwala na podnoszenie atrakcyjności Uczelni – podniesienie atrakcyjności uczelni, mając na względzie wiedzę na temat oczekiwań jakie będą mieli w stosunku do kampusów uczelni przyszli studenci.
• poprawa stanu obiektów i zwiększenie ich dostępności: Uczelnia dba o możliwie najlepsze dostosowanie budynków do potrzeb osób ze specjalnymi potrzebami oraz zapewnienie odpowiednich warunków dla wszystkich użytkowników.

Realizacja tych działań przyczynia się do podnoszenia jakości kształcenia oraz do poprawy warunków do prowadzenia badań naukowych i twórczości artystycznej, co w dłuższej perspektywie zwiększa atrakcyjność UŚ dla obecnych i przyszłych osób kształcących się, pracowników, a także podmiotów i osób współpracujących z UŚ.

VI.3. Optymalizowanie kosztów i sposobu funkcjonowania infrastruktury

Realizacja celu, w oparciu o dokonywane na bieżąco analizy, pozwala optymalizować koszty funkcjonowania infrastruktury uczelni.

Dzięki zrealizowanym działaniom udało się zwiększyć efektywność wykorzystania infrastruktury UŚ. Poprzez bieżący monitoring stopnia wykorzystywania sal i sprzętów w budynkach, możliwa jest identyfikacja zasobów mniej i bardziej niezbędnych do prowadzenia działalności uniwersytetu. Przekłada się to na dostosowywanie do stanu bieżącego użytkowania tej infrastruktury (np. w zakresie obsługi i utrzymania), a także efektywniejszego wykorzystywania rzadziej użytkowanych zasobów przez pozostałe jednostki UŚ. Monitoring jest też źródłem informacji na temat potrzeb w zakresie poszukiwania zewnętrznych źródeł finansowania na doposażanie lub modernizowanie wyposażenia/budynków. Realizację tego celu wspierają działania oparte na wykorzystywaniu współpracy z innymi uczelniami wyższymi w regionie (np. dzięki Konsorcjum Miasto Nauki), które mają ograniczyć koszty utrzymania infrastruktury.

VI.4. Dostosowywanie Uczelni do wyzwań związanych z: cyfryzacją procesów, cyberzagrożeniami, kryzysem klimatycznym, zabezpieczeniem na wypadek konfliktu zbrojnego i innych zagrożeń

Dzięki podjętym działaniom Uniwersytet Śląski stale dąży do i sukcesywnie zwiększa poziom:

1. cyfryzacji procesów, co przekłada się na podnoszenie sprawności i efektywności procesów administracyjnych, dydaktycznych i badawczych, opartych na nowoczesnych technologiach, zapewniających łatwy dostęp do zasobów i informacji dla studentów, pracowników i partnerów uczelni przy jednoczesnym obniżeniu kosztów.
2. odporności na cyberzagrożenia, poprzez adekwatny do możliwości poziom zabezpieczenia danych i systemów IT, minimalizujący ryzyko ataków i zapewniający ciągłość działania.
3. neutralności klimatycznej i zrównoważonego rozwoju, dzięki efektywnemu gospodarowaniu zasobami i promowaniu postaw proekologicznych wśród społeczności akademickiej.
4. bezpieczeństwa i przygotowania na sytuacje kryzysowe, w efekcie wdrożenia procedur i zasobów umożliwiających reagowanie na różnorodne zagrożenia, w tym konflikty zbrojne, katastrofy naturalne i inne sytuacje kryzysowe, zapewniające bezpieczeństwo wszystkich członków Wspólnoty Uczelni.