Śląskie Centrum Badań nad Pamięcią Regionalną i Transgraniczną
Badania prowadzone wspólnie w gronie badaczy skupionych wokół Centrum sytuują się na przecięciu trzech nadrzędnych kategorii takich jak: 1) badania regionalne; 2) badania nad granicami i 3) pamięć zbiorowa. Profil badawczy centrum nie ogranicza się do zagadnień związanych z Górnym Śląskiem i Zagłębiem Dąbrowskim, jednak bazuje w dużym stopniu na wiedzy lokalnej i regionalnym kontekście jako punkcie wyjścia do badań komparatystycznych, które stanowią nasz wkład we współpracę międzynarodową (transgraniczną).
CELE BADAWCZE CENTRUM OBEJMUJĄ:
- Prowadzenie badań podstawowych o charakterze interdyscyplinarnym odpowiadających na pytanie, jak przejawy pamięci zbiorowej definiują społeczności/wspólnoty w obszarach przygranicznych, strefach migracji i etnicznie złożonych środowiskach społecznych.
- Rozwijanie powiązanej siecią międzynarodowych kontaktów badawczych współpracy, która bazuje na perspektywach porównawczych (dwustronnych i wielostronnych) w odniesieniu do terenów przygranicznych. Głównym partnerem zagranicznym dla Centrum jest Saarland University jako lider konsorcjum T4E, a jednostką bezpośrednio zaangażowaną we współpracę będzie tamtejsze Center for Border Studies.
- Badania nad konsekwencjami zastosowania perspektywy regionalnej do opisania ewolucji kategorii narodowych, a także klasyfikacji oraz ram społecznych i kulturowych w różnych dyscyplinach (realizując postulat decentralizacji i denacjonalizacji polityki wiedzy). Cel ten obejmuje także wsparcie eksperckie dla inicjatyw regionalnych związanych z upodmiotowieniem społeczności lokalnej na obszarze Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego.
- Rozwijanie i promowanie a) metodologii zorientowanych na interdyscyplinarne pojęcia i kategorie badawcze oraz b) lokalnie definiowanego podejścia do zjawisk społecznych i kulturowych badanych w kontekście innym niż krajowy/narodowy. Centrum ma na celu opracowanie nowych narzędzi i nowej optyki dla transdyscyplinarnych badań nad granicami i terenami przygranicznymi poprzez redefinicję tych kategorii i – m.in. przy pomocy instrumentów cyfrowych opartych na technologiach związanych ze sztuczną inteligencją – wypracowanie praktycznych konkluzji dotyczących społeczeństw przyszłości.
TRANSDYSCYPLINARNOŚĆ:
Istotą badań prowadzonych w ramach Centrum jest interdyscyplinarność, a także transdyscyplinarność, która zakłada brak wyraźnie zarysowanych rozgraniczeń między dyscyplinami. Badacze skupieni wokół Centrum reprezentują następujące dyscypliny naukowe: historia, nauki o sztuce, literaturoznawstwo, nauki o polityce i administracji, nauki socjologiczne, nauki prawne.
WSPÓŁPRACA Z OTOCZENIEM:
Działalność Centrum zakłada ścisłą współpracę z otoczeniem społecznym, popularyzację wyników badań, organizację ogólnodostępnych seminariów i wykładów (w tym wykładów gościnnych licznych badaczy z takich krajów jak Niemcy, Hiszpania, Wielka Brytania, Irlandia, czy USA deklarujących współpracę z Centrum). Dalekosiężne plany Centrum zakładają formy aktywizacji społecznej, aktywne uczestnictwo w debatach, dyskusjach, wydarzeniach artystycznych, festiwalach nauki czy konsultacjach eksperckich pozwalających mieć nadzieję na wywarcie realnego wpływu na społeczeństwo regionu i całego kraju.
BADACZKI I BADACZE TWORZĄCY CENTRUM:
Prof. dr hab. Leszek Drong – Dyrektor ŚCBPRT
Prof. dr hab. Renata Dampc-Jarosz
Prof. UŚ dr hab. Jerzy Gorzelik
Prof. UŚ dr hab. Bogumiła Mika
Prof. UŚ dr hab. Małgorzata Myśliwiec
Prof. UŚ dr hab. Nina Nowara-Matusik
Dr Karolina Pospiszil-Hofmańska
Prof. UŚ dr hab. Lucyna Sadzikowska