Na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu uruchomiono pierwszą w Polsce Stację Czytania Krajobrazu. Oficjalne otwarcie odbędzie się 21 kwietnia 2023 roku podczas „GeoPikniku na Żylecie”.
Stacja powstała na dachu Żylety z inicjatywy Zespołu Badań Krajobrazu, kierowanego przez dr hab. Urszulę Mygę-Piątek, prof. UŚ. Inwestycja została zrealizowana ze środków projektu POWER II przez firmę OPTOKOM Outdoor Media. Pracownicy Zespołu Badań Krajobrazu (dr inż. Anna Żemła-Siesicka, dr Katarzyna Pukowiec-Kurda, dr Michał Sobala, dr hab. Jerzy Nita) opracowali koncepcję merytoryczną i graficzną Stacji. Panoramiczne plansze opisują strukturę i fizjonomię krajobrazu widocznego z dachu budynku wydziału. Zamontowano także barwne szklane tafle, na których przedstawiono zróżnicowane metody obserwacyjne i interpretacyjne krajobrazu.
Stacja ma także część laboratoryjną. W sali nr 1414 mieści się wyspecjalizowana pracownia do analiz krajobrazu, przeznaczona dla osób studiujących geografię na specjalności monitoring zmian krajobrazu, ale służąca także szerokiemu gronu studentów, doskonalących swe kompetencje w zakresie nowoczesnej kartografii i Geograficznych Systemów Informacyjnych (GIS) na kierunkach prowadzonych na Wydziale Nauk Przyrodniczych UŚ. Stacja docelowo zostanie wyposażona w kamery sferyczne, dzięki czemu możliwa będzie transmisja obrazu online w całym paśmie widoczności. Uzupełniona o odpowiedni komentarz słowny może służyć mieszkańcom regionu, w tym także osobom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Zespół Badań Krajobrazu, na co dzień zajmujący się naukowo analizami krajobrazowymi, ma w planach rozwój inwestycji i utworzenie pierwszego w Polsce Obserwatorium Krajobrazowego oraz włączenie sosnowieckiej Stacji do Europejskiej Sieci Obserwatoriów, które z powodzeniem funkcjonują już w krajach Europy Zachodniej. Ich działanie wspiera naukowo i dydaktycznie procesy harmonijnego kształtowania przestrzeni.
Zagłębie Dąbrowskie i Górny Śląsk są regionami, które przeżywają obecnie żywiołową transformację przestrzenną. Nasz region potrzebuje doskonale wykształconych specjalistów z zakresu wieloaspektowych analiz krajobrazowych (m.in. struktura, funkcje, fizjonomia). Projektując inwestycję, pracownicy Zespołu Badań Krajobrazu wykorzystali walory architektoniczne budynku wydziału (blisko 100 m wysokości względnej i doskonałe otwarcia widokowe na cztery strony świata) dla stworzenia unikatowego produktu dydaktycznego Uniwersytetu Śląskiego i wzmocnienia jego nowoczesnego potencjału. Stacja Czytania Krajobrazu jest także wyrazem społecznej odpowiedzialności nauki. Obiekt może stać się wizytówką naszej uczelni oraz atrakcją turystyczną. Z dachu Żylety doskonale widać, jak zielona jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia.
Panoramiczne plansze opisujące krajobraz | fot. prof. Urszula Myga-Piątek