Uniwersytet Śląski w Katowicach

Materiał wideo z seminarium

Odtwórz wideo:

Opis spotkania

„Akademickie i korporacyjne kształcenie prawników”

Teza

Kumulacja istotnych zmian w stosunkach gospodarczych, politycznych i społecznych skutkuje koniecznością pilnej reakcji w sferze kształcenia prawników, począwszy od programów studiów, poprzez aplikacje, kończąc na szkoleniach dla prawników wykonujących zawody zaufania publicznego a także sędziów i prokuratorów. Nieprawidłowa reakcja w tej sferze na zmiany spowoduje znaczące osłabienie roli prawa.

Hipotezy

1. Dotychczas ewolucyjnie oddziałujące na system prawa, różnorodne przeobrażenia w otoczeniu systemu prawa, w latach 2022–2030 ze względu na ich treść i wzajemne powiązania, przekształcą rewolucyjnie lub wprowadzą podstawy takiego przekształcenia w niektórych kluczowych sferach regulowanych dotychczas przez prawo, podporządkowując je treściom nierozpoznanym jeszcze w pełni przez prawo;
2. Część treści programowych akademickiego i korporacyjnego kształcenia prawników nie jest kompatybilna z charakterem modyfikacji następujących w otoczeniu prawa i z udziałem prawa, a kwestia ta nie stała się przedmiotem zainteresowania większości kadry dydaktycznej;
3. Pasywność społeczności prawników zwiększa wymiernie ryzyko wprowadzenia rozwiązań, ograniczających funkcjonowanie zasad prawa w państwie prawa (zarówno tradycyjnych jak i nowych zasad – jeżeli powstaną);
4. Spóźniona i fragmentaryczna reakcja łączy się w Polsce m.in. z:
   1. mającym cechy przejściowe – stanem krajowej gospodarki nie wymuszającym u większości prawników pozyskania nowej wiedzy, umiejętności i kompetencji;
   2. mającym cechy trwałe – niskim stopniem aktywności obywateli, w tym prawników na rzecz obrony swoich praw, a także pełnienia przez prawo funkcji kreacyjnych;
   3. rozproszoną i zawężoną reakcją doktryny na nową interpretację obowiązującego prawa i jej przyczyny, w tym odmawiającą sądom pozycji władzy równej pozostałym dwóm władzom, a korporacjom prawniczym – samodzielności, a także obniżającą sprawność wymiaru sprawiedliwości zastępowaną sformalizowaniem postępowania sądowego w sposób ograniczający prawo do sądu:
   4. niższą niż zakładano potrzebą konkurowania jakością kształcenia wydziałów prawa uczelni akademickich z innymi wydziałami oraz z innymi uczelniami; analogicznie sytuacja przedstawia się w poszczególnych ośrodkach kształcenia aplikantów:
   5. cząstkową dyskusją środowisk akademickich i korporacji prawniczych na temat skutecznych metod kształcenia prawników oraz roli etyki prawniczej w owym kształceniu,
   6. minimalnym zaangażowaniem wykorzystania w dydaktyce na studiach prawniczych i na aplikacjach prawniczych całego potencjału uczelni akademickich, począwszy od badań naukowych prowadzonych na uczelniach oraz kształcenia interdyscyplinarnego;
5. Sporem o fundamentalną treść i hierarchię wartości między częścią środowisk prawniczych, a organami władzy ustawodawczej oraz wykonawczej, skutkującym m.in. brakiem współpracy przy nowelizacjach podstawowych aktów prawnych oraz stanem niewiedzy na temat uzasadnienia, a w konsekwencji  niemożności podjęcia dyskusji o niektórych projektach ustaw, w tym o kształceniu prawników – np. projekt Akademii Kopernikańskiej.
6. W Polsce funkcjonuje wiele wysokiej jakości przedsięwzięć wspierających kształcenia prawników, lecz wiedza o tym nie jest powszechna.

Anna Machnikowska, Uniwersytet Gdański