Ubiegłoroczne zmiany statutowe wpłynęły na sposób funkcjonowania Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego (WUŚ). Uczelniana oficyna wydawnicza otrzymała własny budżet na publikację książek oraz czasopism, ale też zyskała wsparcie merytoryczne w postaci współpracy z Kolegium Wydawniczym – organem składającym się z przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych kreujących politykę wydawniczą i podejmujących strategiczne decyzje. Obecnie największą troską Wydawnictwa, zgodnie z jego misją, pozostają autorzy i ich publikacje. Nowością jest jednak to, że WUŚ musi pilnować i dochowywać standardów etycznych na każdym etapie procesu wydawniczego. Określają je osobne dokumenty obowiązujące obecnie we wszystkich punktowanych wydawnictwach naukowych w Polsce. W trosce o przejrzystość działań oraz organizację pracy autorów przedstawiamy odpowiedzi na często zadawane pytania.
Coraz częściej polskie wydawnictwa naukowe, poza podstawową działalnością, prowadzą również działalność komercyjną, dbając o własny prestiż i prestiż uczelni. Postawiliśmy sobie za cel podpisanie w najbliższych miesiącach umowy z dużym dystrybutorem, aby móc pracom naszych uczonych zapewnić właściwą widzialność, odpowiednią sprzedaż oraz promocję treści w otwartym dostępie. Priorytetem jest dla nas wspomaganie nauki w procesie ewaluacji, czyli wydawanie takich książek i czasopism, które uczynią Uniwersytet Śląski silniejszym ośrodkiem naukowym. Zależy nam także na podniesieniu poziomu umiędzynarodowienia. Pierwszy krok to awans kilku czasopism do bazy Scopus. Pracujemy także nad serią książek z pogranicza filozofii i technologii, w której będą się ukazywać tłumaczenia ważnych prac zagranicznych.
Przede wszystkim – współtworzenie tego, co jest wydawane. Najważniejszymi i głównymi autorami naszego Wydawnictwa są i zawsze byli nasi uczeni. Ponadto, priorytetowe traktowanie monografii ewaluacyjnych, wydawanych ze środków WUŚ, oraz czasopism. Dalej – możliwość zgłaszania na bieżąco zarówno kolejnych propozycji wydawniczych, jak i serii monograficznych czy nowych tytułów czasopism.
Od niedawna WUŚ jest częścią stowarzyszenia PILA (wydawców uprawnionych do nadawania DOI) oraz SWSW (Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych). Zarówno zrzeszeni tu edytorzy, którzy utrzymują standardy opisu publikacji za pomocą metadanych, jak i stosowanie zasad etycznych COPE zobowiązują Wydawnictwo do starannego prowadzenia procesu wydawniczego. W dużym skrócie: książka, która do nas trafia, jest najpierw czytana przez zespół, później, decyzją Kolegium Wydawniczego, wysyłana do recenzenta niezwiązanego z autorem i Uniwersytetem Śląskim (np. stosunkiem pracy), a na końcu dokładnie opracowywana. Wszystko to trochę wydłuża pracę, chcemy jednak ten proces skrócić. Podobnie jest w przypadku czasopism, choć tu standardy wyznaczają też bazy, takie jak Scopus czy Web of Science. Artykuły wysyła się do niezależnych recenzentów. W numerze nie może być więcej niż 50% tekstów osób afiliowanych w UŚ, a ich tematyka i język powinny być międzynarodowe. Ważne jest, że zarówno za wydanie książki, jak i czasopisma odpowiada w Kolegium Wydawniczym i WUŚ wiele osób na każdym z etapów, co obniża ryzyko popełniania błędów.
Książki zgłaszane przez instytuty do ewaluacji finansuje Wydawnictwo, nieewaluacyjne – instytuty. Obecnie są to już tylko monografie jednego, dwu, najwyżej trzech autorów, a nie tzw. „zbiorówki”. Do końca 2020 roku WUŚ finansuje także czasopisma. Po ich wewnętrznej ocenie, którą właśnie zaczęliśmy, okaże się, które czasopisma uniwersytet będzie dalej wydawać.
Pierwszym kontaktem dla autorów są redaktorzy inicjujący. To nowe, ale ważne stanowiska. Pracują na nich osoby zajmujące się książkami z określonych dyscyplin, których zadaniem jest ogólna opieka nad publikacją, od jej złożenia do wydania. Obecnie większość z redaktorów pracuje zdalnie, dlatego wiele ustaleń odbywa się drogą elektroniczną. Równie ważna jest opinia wystawiona przez instytut, w którym pracuje autor. Zgłaszanie do WUŚ książki wymaga wcześniejszego uzgodnienia kwestii ewaluacyjnych.
Strona wydawnictwa: www.wydawnictwo.us.edu.pl.
Otwarta książka/An open book. Fot. Julia Agnieszka Szymala