Przejdź do treści

Uniwersytet Śląski w Katowicach

  • Polski
  • English
search
Logo Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024

Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce

07.02.2022 - 12:05 aktualizacja 16.02.2022 - 12:53
Redakcja: MK

Już po raz siódmy na świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce. Święto zostało ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2015 roku na wniosek kilku organizacji promujących i wprowadzających w życie ideę równego dostępu kobiet i dziewcząt do kształcenia i badań naukowych. Celem inicjatywy jest m.in. podkreślenie znaczenia badań prowadzonych przez naukowczynie na całym świecie dla rozwoju nauki.

To szczególne święto stanowi znakomitą okazję do zaprezentowania działalności kobiet związanych z naszą uczelnią. Kierują międzynarodowymi i krajowymi projektami, są laureatkami wielu prestiżowych konkursów, angażują się w inicjatywy społeczne, patentują swoje wynalazki, są wreszcie inspiracją dla kolejnych pokoleń dziewcząt, które w przyszłości jeszcze odważniej będą włączać się w rozwój wszystkich dyscyplin naukowych.

BADACZKI O SWOICH PROJEKTACH NAUKOWYCH

artykuły popularnonaukowe w cyklu Śląski badawczy, czasopiśmie „No Limits”
oraz miesięczniku „Gazeta Uniwersytecka UŚ”

Wyniki prowadzonych badań naukowych oraz zainteresowania badawcze naszych naukowców i naukowczyń są od wielu lat prezentowane w mediach Uniwersytetu Śląskiego. Z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet i Dziewcząt w Nauce przygotowaliśmy zbiór artykułów z cyklu Śląski badawczy, międzynarodowego czasopisma popularnonaukowego „No Limits” oraz miesięcznika „Gazeta Uniwersytecka UŚ”, które ukazały się w 2021 roku i prezentują dokonania naszych badaczek.

prof. Elżbieta Zuzańska-Żyśko
fot. archiwum prywatne


Dr hab. Elżbieta Zuzańska-Żyśko, prof. UŚ z Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej w rozmowie z Olimpią Orządałą odpowada m.in. na pytania: jak zmieniają się Katowice i dlaczego Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jest wyjątkowa na tle innych obszarów metropolitalnych. Wywiad pt. „Katowice – przyszłe miasto globalne?” ukazał się w cyklu Śląski badawczy.

prof. Anna Bajorek i prof. Jerzy Kubacki w laboratorium
fot. Tomasz Sobol


Dr hab. Anna Bajorek, prof. UŚ z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych wraz z międzynarodowym zespołem jako pierwsza dokonała pomiarów fotoemisji rezonansowej Res-PES oraz absorpcji rentgenowskiej XAS na linii PHELIX na synchrotronie SOLARIS. Opowiada o tym w artykule dr Małgorzaty Kłoskowicz pt. „PHELIX pozwoli lepiej poznać właściwości nanokompozytów”. Materiał został opublikowany w grudniowym numerze „Gazety Uniwersyteckiej UŚ”.

bakterie pod mikroskopem
Zasiedlenie powierzchni tworzywa przez grzyby mikroskopijne, pow. 250× / fot. Jagna Karcz, koloryzacja Bartosz Baran


Dr Bożena Nowak i dr hab. Agnieszka Babczyńska, prof. UŚ z Wydziału Nauk Przyrodniczych opowiadają w artykule Katarzyny Stołpiec o zagrożeniach wynikających z przyrostu syntetycznych śmieci. Tekst pt. „Świat z domieszką mikroplastiku” ukazał się w czasopiśmie popularnonaukowym Uniwersytetu Śląskiego „No Limits”.

LAUREATKI INICJATYWY DOSKONAŁOŚCI BADAWCZEJ

Inicjatywa Doskonałości Badawczej to program Uniwersytetu Śląskiego, w ramach którego realizowane są działania służące rozwojowi i podnoszeniu kompetencji społeczności akademickiej UŚ.

Jedną z inicjatyw była „Swoboda badań”. W pierwszej edycji konkursu kobiety stanowiły 58% spośród wszystkich osób, które otrzymały dofinansowanie różnych działań naukowych, takich jak: wyjazdy badawcze i konsultacyjne, kwerendy, badania terenowe, opracowanie dzieł muzycznych i artystycznych.

O efektach tych działań można przeczytać w cyklu pn. „Swoboda badań – nauka dla przyszłości”. W 2021 roku o swoich badaniach opowiedziały: dr hab. Anna Mrozek-Wilczkiewicz, prof. UŚ, dr Katarzyna Malarz, dr hab. Gabriela Besler, prof. UŚ, Anna Pyszkowska, dr Katarzyna Nowak, dr Natalia Stępień-Lampa oraz dr Katarzyna Hilszczańska.

W ubiegłym roku w ramach IDB ogłoszone zostały również dwa najważniejsze konkursy dla międzynarodowych, interdyscyplinarnych zespołów badawczych podejmujących problematykę ekologii i ochrony klimatu oraz funkcjonowania i rozwoju cywilizacyjnego społeczeństwa mierzącego się z pandemią koronawirusa. W konkursie „Zielony Horyzont” dwoma z sześciu zespołów, które otrzymały dofinansowanie badań, kierują kobiety: dr hab. Agnieszka Babczyńska, prof. UŚ oraz dr hab. Iwona Jelonek, prof. UŚ. Z kolei w konkursie „Horyzont Postcovidowy” na liście laureatów znalazły się cztery zespoły badawcze, liderkami dwóch są: dr Karina Leksy oraz dr Anna Jaworska-Wieloch.

dr Katarzyna Hilszczańska

Pod koniec listopada w cyklu „Swoboda badań – nauka dla przyszłości” ukazał się artykuł Olimpii Orządały pt. „W stronę ekologicznego malarstwa”, prezentujący badania dr Katarzyny Hilszczańskiej z Instytutu Sztuk Plastycznych, która zajmuje się propagowaniem ekologicznego podejścia do twórczej pracy | fot. archiwum prywatne

WSPÓŁAUTORKI OPATENTOWANYCH WYNALAZKÓW

cykl pt. „Patenty Uniwersytetu Śląskiego”

Uniwersytet Śląski w Katowicach od wielu lat zajmuje wysokie pozycje w raportach Urzędu Patentowego RP pod względem liczby udzielonych patentów. Jest to efekt wynalazczej aktywności naszych badaczy i badaczek. O ich działaniach można przeczytać w cyklu „Patenty Uniwersytetu Śląskiego”.

Kobiety są członkiniami i liderkami wielu zespołów, które zgłaszają do ochrony własności intelektualnej swoje wynalazki.

Autorką cyklu jest dr Małgorzata Kłoskowicz, która w ubiegłym roku zdobyła 3. miejsce w konkursie na informację medialną o tematyce ochrony własności intelektualnej, w tym przemysłowej, organizowanym przez Urząd Patentowy RP.


Poniżej prezentujemy artykuły z cyklu, które ukazały się w 2021 roku. W każdym zespole, którego wyniki prac zostały zaprezentowane w ubiegłym roku, członkinią była co najmniej jedna kobieta.

dr Monika Gajecka

Dr Monika Gajecka z Wydziału Nauk Przyrodniczych jest m.in. współautorką patentu, dzięki któremu będzie można przyspieszyć hodowlę niektórych odmian jęczmienia. O opatentowanym rozwiązaniu można przeczytać w artykule dr Małgorzaty Kłoskowicz pt. „SPA dla roślin, czyli nowa kompozycja ułatwiająca penetrację tkanek roślinnych” | fot. archiwum prywatne

KOBIETY NA SCENIE PREMIER NAUKOWYCH

popularyzacja wiedzy

Scena Premier Naukowych to inicjatywa, która przyciąga coraz większą widownię zainteresowaną naukowymi dokonaniami i zainteresowaniami osób związanych z naszą uczelnią. W ramach SPN UŚ organizowane są m.in. spotkania autorskie w formie naukowego talk show, promocje publikacji, wywiady czy kameralne wydarzenia kulturalne. W 2021 roku na scenie wystąpiło sześć kobiet. Zachęcamy do obejrzenia spotkań z:

Wszystkie nagrania z cyklu SPN UŚ dostępne są na kanale YouTube uczelni:

SPN UŚ – sezon 2020/2021
SPN UŚ – sezon 2021/2022

„Miłość i roboty” to temat najbliższego spotkania zorganizowanego w ramach Sceny Premier Naukowych, które odbędzie się 14 lutego 2022 roku – tradycyjnie o godz. 18.00. O rozwoju nowoczesnych technologii i ich wpływie na ewolucję relacji międzyludzkich opowie dr Anna Malinowska, prof. UŚ z Wydziału Humanistycznego.

LEK. MED. JOLANTA WADOWSKA-KRÓL

doktor honoris causa
Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach

Jolanta Wadowska-Król
Jolanta Wadowska-Król. Fot. prof. dr hab. Witold Jacyków, Uniwersytet Śląski

Lekarka pediatra prowadziła w latach 70. ubiegłego wieku badania dotyczące narażenia na ołowicę dzieci, które mieszkały w pobliżu Huty Szopienice. Dzięki wynikom badań oraz jej nieugiętej postawie, objęto leczeniem tysiące dzieci, które mogły zachorować na tę groźną chorobę.

Uroczystość nadania tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego lek. med. Jolancie Wadowskiej-Król odbyła się 21 czerwca 2021 roku.

czytaj cały artykuł

Film dokumentalny pt. „Tajemnica trucia szopienickich dzieci”

LIDERKI W UNIWERSYTECIE EUROPEJSKIM

sojusz Transform4Europe

logo t4e

Uniwersytet Śląski w Katowicach, wraz z sześcioma zagranicznymi uczelniami, tworzy uniwersytet europejski w ramach sojuszu Transform4Europe. Przygotowujemy wspólne kierunki studiów, wzmacniamy mobilność osób studiujących i kadry uczelni oraz ułatwiamy nawiązywanie współpracy międzynarodowej, w ramach której inicjowane się różne, nie tylko naukowe projekty.

W realizację tych zadań zaangażowanych jest wiele kobiet. Warto podkreślić, że liderką całego sojuszu jest Dr. Cyntia Sandes Oliveira z niemieckiego Uniwersytetu Kraju Saary. Funkcję menadżerki projektu na Uniwersytecie Śląskim pełni dr hab. Małgorzata Myśliwiec, prof. UŚ. W sojuszu ważny głos należy do osób studiujących oraz doktorantów i doktorantek. Transform4Europe ma w swej strukturze Student Council – radę wspierającą prace zarządu międzynarodowego projektu. Nasza reprezentantka, doktorantka Emilie Szwajnoch, została w ubiegłym roku wiceprzewodniczącą rady.

Uniwersytet europejski Transform4Europe tworzą, obok Uniwersytetu Śląskiego: Uniwersytet Kraju Saary (lider konsorcjum), Uniwersytet w Alicante, Estońska Akademia Sztuk Pięknych, Uniwersytet Sofijski im. św. Klemensa z Ochrydy, Uniwersytet w Trieście oraz Uniwersytet Witolda Wielkiego w Kownie.

prof. Małgorzata Myśłiwiec
dr hab. Małgorzata Myśliwiec, prof. UŚ | fot. Małgorzata Dymowska

Funkcję liderki projektu Transform4Europe ze strony Uniwersytetu Śląskiego pełni dr hab. Małgorzata Myśliwiec, prof. UŚ. Doktorantka Emilie Szwajnoch została w ubiegłym roku wybrana na wiceprzewodniczącą rady Student Council.

Emilie Szwajnoch
Emilie Szwajnoch | fot. Joanna Orzeł

CZŁONKINIE WSPÓLNOTY AKADEMICKIEJ UŚ I ICH SUKCESY

Źródło: Newsletter | Informacje dla wspólnoty akademickiej | 2021

W ubiegłym roku mogliśmy przeczytać w cotygodniowych „Informacjach dla wspólnoty akademickiej” o wielu sukcesach, jakie odnosiły nasze studentki, doktorantki i pracowniczki. Zachęcamy do przeczytania zebranych artykułów na ten temat.

BADACZKI w CERN-ie

cykl pt. „CERN | Moja historia”

W 2021 roku obchodziliśmy 30-lecie współpracy polskiej nauki z Europejską Organizacją Badań Jądrowych. Jedną z inicjatyw Uniwersytetu Śląskiego był cykl „CERN | Moja historia”, w ramach którego naukowcy i naukowczynie dzielili się swoimi opowieściami na temat badań prowadzonych w szwajcarskim ośrodku naukowym. W tym gronie znalazły się trzy kobiety – dr Katarzyna Schmidt, prof. UŚ, mgr inż. Marta Urbaniak oraz mgr Yuliia Balkova.

Ośrodek CERN-u

Glob nauki i innowacji |fot. Julien Marius Ordan
CERN-PHOTO-201808-226_09 źródło: cds.cern.ch

DLACZEGO WYBRAŁAM DROGĘ NAUKI?

cykl „Kartka z kalendarza” z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet i Dziewcząt w Nauce
Wydział Nauk Ścisłych i Technicznych

Siedem kobiet związanych z Wydziałem Nauk Ścisłych i Technicznych odpowiada na pytanie, dlaczego postanowiły wybrać drogę naukową. Studentki, doktorantki i badaczki dzielą się swoimi opowieściami w cyklu „Kartka z kalendarza”  przygotowanym właśnie z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet i Dziewcząt w Nauce. Materiał dostępny jest na stronie: www.us.edu.pl/wydzial/wnst.

prof. Marzena Dzida w laboratorium
fot. Julia Szymala

Jedną z osób, która opowiada o swojej naukowej drodze, jest prof. dr hab. Marzena Dzida – koordynatorka projektu pt. „IoCarboNanoFluids (ICON Fluids) jako nowa klasa projektowalnych układów wielojonowych…” z ramienia Instytutu Chemii UŚ, przewodnicząca Sekcji Termodynamiki Polskiego Towarzystwa Chemicznego, członkini Senatu Uniwersytetu Śląskiego.

KOBIETY ZE ŚLĄSKICH UCZELNI O SWOICH BADANIACH

Europejskie Miasto Nauki 2024

W 2024 roku Katowice będą Europejskim Miastem Nauki! Ogromny potencjał naukowy i badawczy Śląska sprawił, że to właśnie w Katowicach odbywać się będą różne wydarzenia poświęcone kluczowym dla przyszłości świata badaniom naukowym i innowacjom.

Z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet i Dziewcząt w Nauce zapytaliśmy badaczki z kilku śląskich uczelni, czym zajmują się na co dzień w swojej pracy naukowej, jakie są ich największe osiągnięcia oraz czy w trakcie swojej kariery naukowej napotkały jakieś trudności. Dowiedzieliśmy się też, jakie rady mają dla swoich koleżanek oraz kogo uważają za „kobietę-bohatera naukowego”.

Zachęcamy do obejrzenia krótkiego materiału filmowego!

„KOBIECY” MURAL NA WYDZIALE NAUK PRZYRODNICZYCH

Sztuka łączy się z nauką

Na jednej ze ścian budynku Wydziału Nauk Przyrodniczych od kilku tygodni można podziwiać mural – to wizja artysty Pierre’a Migota, który właśnie w tej kobiecej twarzy widzi ciekawość, pragnienie zrozumienia życia i otaczającego świata oraz troskę o bioróżnorodność. Mural, zdobiący przestrzeń Instytutu Biologii, Biotechnologii i Ochrony Środowiska, znajduje się w Katowicach przy ul. Jagiellońskiej 28.

Mural – kobieca twarz oraz liście i helisa DNA w odcieniach brązu i zielenifot. Agata Daszkowska-Golec

FAKTY I LICZBY


W opublikowanym w ubiegłym roku Planie Równości Płci ukazało się podsumowanie diagnozy wybranych aspektów funkcjonowania naszej uczelni
z uwzględnieniem kryterium płci. Wynika z niej m.in., że 67% osób studiujących na Uniwersytecie Śląskim to kobiety. Mamy również więcej doktorantek (63%) niż doktorantów. Wśród osób zatrudnionych na uniwersytecie także dominują kobiety (61,7%) – zarówno w grupie nauczycieli i nauczycielek akademickich, jak i pracowników i pracowniczek wsparcia administracyjnego. Chociaż, jak czytamy w dokumencie, „mężczyźni częściej niż kobiety pełnią funkcje rektora, dziekana, dyrektora instytutu […], kobiety kierują dydaktyką oraz są zastępczyniami i pełnomocniczkami dziekanów, zastępczyniami dyrektorów instytutów i koordynatorkami na wydziałach”.

Z kolei z danych dostarczonych przez Dział Projektów wynika, że w 2021 roku w różnych konkursach dofinansowanie otrzymało:

  • 58 projektów krajowych, liderkami 41 z nich są kobiety;
  • 26 projektów międzynarodowych – 14 z nich kierowanych jest przez kobiety.

Warto również spojrzeć na osoby reprezentujące poszczególne dyscypliny naukowe w naszej uczelni z uwzględnieniem kryterium płci. Więcej kobiet niż mężczyzn realizuje badania naukowe w naukach humanistycznych (64%) oraz społecznych (61%). Równowaga pod względem płci występuje w przypadku nauk ścisłych i przyrodniczych (po 50%). Mniejsza liczba kobiet reprezentuje: dyscyplinę sztuki (41%), nauki inżynieryjno-techniczne (38%) i teologiczne (15%) – stan na 31 grudnia 2021 roku.

Na Uniwersytecie Śląskim w gronie czterech osób pełniących funkcję prorektora/prorektorki są dwie kobiety.

prof. Ewa Jarosz prof. Katarzyna Trynda
prof. dr hab. Ewa Jarosz
prorektorka ds. rozwoju kadr
dr Katarzyna Trynda, prof. UŚ
prorektorka ds. kształcenia i studentów

return to top