Uniwersytet Śląski w Katowicach

• Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, www.sjp.pwn.pl

1. «dłuższa, zaplanowana wypowiedź służąca przekazaniu słuchaczom wiedzy na jakiś temat»
2. «przedstawienie czegoś w mowie lub na piśmie»

• Chodubski A.J., Wstęp do badań politologicznych, Gdańsk 2004.

Najbardziej funkcjonalną formą akademickiego procesu edukacyjnego jest wykład.

Student spotyka się zasadniczo z trzema ich rodzajami: kursowym (zarysowym), problemowym i monograficznym.

Wykłady kursowe mają charakter informacyjny; prowadzi się je przede wszystkim na pierwszych latach studiów. Ich celem jest możliwie pełne zarysowanie całokształtu specyfiki danej dyscypliny; podaje się na nich najczęściej wszelkie wiadomości mające charakter podstawowy, przyjęte powszechnie metody, techniki i narzędzia poznawcze stosowane w danej dyscyplinie. Wykład tego typu jest swoistym uzupełnieniem podręcznika czy skryptu, a nie powtórzeniem.

Wykład problemowy dotyczy zwykle odpowiednio wyselekcjonowanych, węzłowych zagadnień dotyczących określonej rzeczywistości stanowiącej przedmiot dociekań badawczych. Ograniczenie treści wykładu do najważniejszych dla danego problemu zagadnień daje możliwość szczegółowego ich zaprezentowania oraz ukazania zależności, związków pomiędzy ukazywanymi zjawiskami a procesem, który współtworzą.

Wykład monograficzny ma na celu wyczerpujące scharakteryzowanie jednego lub kilku zagadnień z określonej dyscypliny czy subdyscypliny poznania. Nie unika się w nim wszelkiego rodzaju kwestii dyskusyjnych, w pełni nie rozwiązanych przez naukę. Nierzadko rozwiązuje on elementy zawarte w wykładach kursowych.

W wykładzie monograficznym często są prezentowane wyniki badań własnych danego nauczyciela akademickiego. Wykład ma na celu zapoznanie studenta z warsztatem badawczym.

• Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2007

Metoda nauczania w wyższych klasach szkół ogólnokształcących, w szkołach zawodowych i wyższych, polegająca na ustnym przekazywaniu odpowiednio uporządkowanych wiadomości przez nauczyciela oraz ich recepcji przez uczących się. Rozróżnia się:

• konwencjonalny, w którym treść jest bezpośrednio przedstawiona przez wykładowcę w gotowej do zapamiętania postaci;
• problemowy, oparty na postawieniu jakiegoś zagadnienia, ukazaniu dróg prowadzących do jego rozwiązania i konsekwencji, do jakich to rozwiązanie doprowadziło;
• konwersatoryjny, w którym stopień aktywności słuchaczy jest największy, w. jest bowiem swoistą przeplatanką wypowiedzi wykładowcy i słuchaczy, wykonujących odpowiednie zadania lub ćwiczenia dla zdobycia sprawności w stosowaniu nabytej wiedzy.

W szkole wyższej w. dzieli się na:

• kursowe, tj. obejmujące systematyczny kurs jakiegoś przedmiotu, i
• monograficzne, poświęcone gruntownemu przedstawieniu wybranego zagadnienia, często przez jego badacza.

• Słowniczek Akademicki Collegium Mazovia

«forma zajęć dydaktycznych stosowana w szkolnictwie wyższym. Polega na ustnym przekazaniu wiedzy studentom. Wykładowca prowadzi rozbudowaną wypowiedź na określony temat a słuchacze, samodzielnie bez sugestii prowadzącego, sporządzają notatki lub zapisują niejasne kwestie, aby po wykładzie zadać odpowiednie pytania.»

• Chodubski A.J., Wstęp do badań politologicznych, Gdańsk 2004.

Celem ćwiczeń jest ułatwienie studentowi analitycznego opanowania wiedzy z danej dyscypliny poznania, jak też pobudzenie go do systematyczności w procesie edukacyjnym oraz doskonalenie umiejętności metodycznych i metodologicznych w zakresie rozwiązywania określonych zadań poznawczych. Na ćwiczeniach student wykonuje czynności wiążące się z procesem naukowo-badawczym, np.:

• uzupełniający materiał prezentowany na wykładach analizuje się na nich równolegle z tematyką wykładu, określone kwestie na podstawie źródeł i literatury. Ćwiczenia uzupełniają wtedy zakres materiału wymagany na egzaminie z danej dyscypliny, przedmiotu poznania;
• problemowe: prezentuje się na nich zagadnienia na podstawie przygotowanych przez studentów referatów; wykorzystuje się w szerokim zakresie literaturę przedmiotu oraz różne materiały źródłowe (dokonując przy tym ich krytyki badawczej);
• wdrożeniowe; na zajęciach tych student zapoznaje się z technikami zbierania, porządkowania materiałów źródłowych, posługiwaniem się bibliografiami itp.;
• metodologiczne; studenci zapoznają się na nich z metodami i technikami badań; gromadzą materiały, np. sporządzając kwestionariusze ankiet, a także prowadzą badania ankietowe, wywiadowe).

• Słowniczek Akademicki Collegium Mazovia

forma zajęć dydaktycznych stosowana w szkolnictwie wyższym, zazwyczaj poprzedzona wykładem. Służy utrwaleniu i poszerzeniu wcześniej poznanego obszaru wiedzy poprzez samodzielną pracę studentów. Prowadzący zajęcia stymuluje studentów do indywidualnej lub grupowej aktywności, zlecając im do wykonania różnego rodzaju ćwiczenia.

• Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, www.sjp.pwn.pl

«zajęcia w szkole wyższej polegające na dyskutowaniu problemów naukowych w niewielkiej grupie»

• Chodubski A.J., Wstęp do badań politologicznych, Gdańsk 2004.

Konwersatorium jest formą dydaktyczną pośrednią między wykładem a ćwiczeniami. Do zajęć tych student przygotowuje się podobnie jak do ćwiczeń; zapoznaje się z materiałami źródłowymi oraz literaturą przedmiotu. Nauczyciel akademicki prowadzący zajęcia, prezentując określone zagadnienie nawiązuje kontakt ze studentami, w celu włączenia ich do wyrażania własnych opinii, stanowisk na bazie wykorzystanych materiałów poznawczych. Obowiązkiem studenta jest stawianie pytań, mających na celu pogłębienie omawianej kwestii czy problemu; w czasie zajęć konwersatoryjnych powinien ujawniać się dystans dotyczący prezentowanych zagadnień.

• Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2007

Od łac. „Rozmównica”. Jedna z form zajęć dydaktycznych w uczelni wyższej, polegająca na prowadzeniu dyskusji nad wybranym problemem z udziałem wykładowcy i studentów.

• Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, www.sjp.pwn.pl

1. «zajęcia dydaktyczne dla studentów starszych lat lub doktorantów»
2. «spotkanie naukowców zajmujących się jakąś dziedziną wiedzy; też: szkolenie wzorowane na takim spotkaniu»

• Chodubski A.J., Wstęp do badań politologicznych, Gdańsk 2004.

Seminarium w procesie akademickiej edukacji stanowi najwyższą formę ćwiczeń. Jego zadaniem jest przygotowanie studenta do podjęcia próby własnej pracy naukowo-badawczej. Student wykorzystuje całokształt umiejętności nabytych na ćwiczeniach i proseminariach. Seminarium pogłębia wiedzę metodologiczną o pracy naukowo-badawczej; w dyskursie intelektualnym ujawnia wiedzę z danej dyscypliny naukowej. Seminarium wieńczy przygotowanie pracy dyplomowej.

• Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2007

Nazwa od łac. semen – nasienie a więc „szkółka roślin”. Forma zajęć dydaktycznych w uczelni wyższej, prowadzonych przez profesora lub docenta, której celem jest pogłębienie wiadomości z pewnej dziedziny wiedzy oraz opanowanie metod badań naukowych w tej dziedzinie; udział w s., zwykle 2-letni, polega na samodzielnym opracowaniu wybranego zagadnienia naukowego przez każdego uczestnika oraz na uczestnictwie w dyskusjach nad przedstawionymi zagadnieniami.

• Słowniczek Akademicki Collegium Mazovia

«forma prowadzenia zajęć dydaktycznych zakładająca aktywne uczestnictwo studentów. Praktykowana w szkolnictwie wyższym, najczęściej na ostatnich latach studiów. Studenci samodzielnie opracowują część zagadnień poruszanych na seminarium, następnie przedstawiają swoje opracowania np. w postaci prezentacji lub referatu. Biorą aktywny udział w dyskusji nad danym zagadnieniem wykazując się przy tym posiadaną wiedzą.  Seminarium, w przeciwieństwie do biernego wysłuchiwania wykładu, umożliwia nie tylko zdobywanie nowej wiedzy, ale również utrwalenie posiadanej. Uczy też efektywnej argumentacji podczas prowadzonej dyskusji.

Szkoły wyższe tę formę zajęć stosują najczęściej, przygotowując studentów do napisania pracy licencjackiej bądź magisterskiej. Niewielka grupa studentów spotyka się ze swoim promotorem i dyskutuje nad konkretnymi problemami teoretycznymi i badawczymi wybranego tematu pracy

• Wikipedia.pl

«metoda nauczania polegająca na nauczaniu z czynnym uczestnictwem uczniów, którzy samodzielnie opracowują część zagadnień poruszanych na seminarium i następnie przedstawiają swoje opracowania w postaci prezentacji, referatu, czy też w jeszcze inny sposób, jak również biorą aktywny udział w dyskusji nad danym zagadnieniem wykazując się posiadaną wiedzą. »

• Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, www.sjp.pwn.pl

«zajęcia akademickie przygotowujące studentów do samodzielnej pracy na seminarium»

• Chodubski A.J., Wstęp do badań politologicznych, Gdańsk 2004.

Proseminarium w akademickim procesie dydaktycznym jest wyższą formą ćwiczeń. Jego zadaniem jest wdrożenie studenta do samodzielnej pracy badawczej; pod kierunkiem nauczyciela akademickiego rozwiązuje on określony problem poznawczy, przy czym wykazuje się umiejętnością gromadzenia materiałów źródłowych oraz literatury przedmiotu, które rozpoznaje w kontekście analizy krytycznej; powinien też wykazać się znajomością metod i technik rozwiązywania danego problemu, umiejętnością postawienia hipotezy i pytań badawczych. Proseminarium wieńczy zwykle przygotowanie pracy proseminaryjnej.

• Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2007

Forma pracy dydaktycznej w uczelni wyższej, umożliwiająca studentom pierwszych lat studiów nabywanie umiejętności rozwiązywania problemów naukowych w zakresie ich specjalności i przygotowująca ich do udziału w seminarium.

• Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, www.sjp.pwn.pl

«pomieszczenie wyposażone w specjalną aparaturę, przeznaczone do przeprowadzania badań naukowych lub analiz lekarskich»

• Słowniczek Akademicki Collegium Mazovia

«(jako forma zajęć dydaktycznych) – specyficzna forma prowadzenia zajęć na uczelni, która umożliwia studentom uczestniczenie bądź samodzielne przeprowadzanie różnego rodzaju badań i eksperymentów»

• Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, www.sjp.pwn.pl

«kurs języka obcego»

ćwiczenia realizowane poza siedzibą uczelni

• Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, www.sjp.pwn.pl

«okres nabywania wprawy w jakimś zawodzie; też: okres odbywania stażu w jakiejś instytucji»

• Słowniczek Akademicki Collegium Mazovia

«Praktyki polegają na oddelegowaniu studenta na określony czas do pracy związanej z kierunkiem kształcenia. Celem praktyk jest wykorzystanie i utrwalenie zdobytej wiedzy teoretycznej oraz nabycie konkretnych umiejętności.»

• Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, www.sjp.pwn.pl

«zajęcia praktyczne doskonalące jakąś umiejętność»

• Pełczyński Z., Tutoring wart zachodu Z doświadczeń tutora oksfordzkiego. W: Tutoring w  poszukiwaniu metody kształcenia liderów (s. 31-34). Warszawa: Stowarzyszenia Szkoła Liderów, 2006.

Metoda edukacji spersonalizowanej, która opiera się na bezpośrednim systematycznym (cotygodniowe/dwutygodniowe)  spotkaniu studenta z nauczycielem (tutorial), które poświęcone  jest omówieniu przygotowanego przez studenta  eseju oraz zaplanowaniu kolejnych. Przebieg pojedynczego spotkania w ramach tutoringu (tutorialu) obejmuje  czytanie eseju, dyskusję nad nim oraz ustalenie kolejnego tematu. Spotkanie ma charakter indywidualny lub w grupie kilkuosobowej.

http://forumoswiatowe.pl/index.php/czasopismo/article/view/39/66