Uniwersytet Śląski w Katowicach

Uniwersytet jest instytucją o celach dających się scharakteryzować jako poznawcze, etyczne, pedagogiczne i ekonomiczne, skupiającą uczonych, studentów i kadrę administracyjną i może być rozumiany jedynie jako solidarne współdziałanie wszystkich ludzi służących jego interesom. Wierzymy, iż absolwenci Uniwersytetu przechowując w swoich działaniach pamięć o Uniwersytecie są jego integralną częścią i budują prestiż Uniwersytetu i jego imienia swoją postawą i pracą zawodową.

Poznawczo

Uniwersytet ma za zadanie prowadzenie badań naukowych i tworzenie nowych form opisu świata oraz poszukiwania praw i prawidłowości nim rządzących. Zasadą kształtującą działanie Uniwersytetu jest dążenie do ciągłego otwierania nowych horyzontów poznawczych. W tym sensie praca naukowa nigdy nie osiąga efektów końcowych takich, które zamykałyby konieczność stawiania dalszych pytań; nauczyciel jest ciągle doskonalącym swoją refleksję adeptem myśli i wiedzy, a tym samym Opiekunem i Mistrzem studenta znajdującego się na początku swojej przygody poznawczej.

Uniwersytet opiera swą działalność poznawczą na dążeniu do Prawdy, oświetlaniu jej z rozmaitych punktów widzenia z pełnym poszanowaniem odrębności postaw ideowych i metodologicznych.

Uniwersytet Śląski będzie zwiększał nacisk na doskonalenie pracy badawczej nie tylko jako celu samego w sobie, lecz także jako niezbędnego elementu wysokiej jakości procesu dydaktycznego w przekonaniu, iż Uniwersytet to wielki wysiłek myślenia i uprawiania nauki w obecności i przy współudziale studenta.

Dydaktycznie

Uniwersytet jako społeczność studentów i nauczycieli/badaczy (universitas magistrorum et studentium) działa w przekonaniu, iż warunkiem dobrej pracy i dobrych efektów dydaktycznych jest wysiłek włożony w formowanie twórczej postawy wobec rzeczywistości. Zadaniem zajęć dydaktycznych jest wyzwolenie umiejętności stawiania pytań i następnie wspólnego poszukiwania odpowiedzi. Im bliżej odpowiedź owa związana jest z samodzielną refleksją studenta, tym bardziej spełniona zostaje misja Uniwersytetu, którego zadaniem jest stworzenie studentom jak najdogodniejszych warunków zdobywania wiedzy w kontakcie z profesorami i innymi pracownikami nauki. Sprzyja temu powoływanie do istnienia nowych, bardziej elastycznych programów nauczania, a także sposobności łączenia kilku kierunków studiów. Programy studiów winny obejmować najrozmaitsze i zróżnicowane możliwości zdobywania wiedzy stosownie do zapotrzebowania na rynku pracy, lecz także powinny kształtować poczucie elastyczności intelektualnej i zawodowej w połączeniu z otwartością na konieczność nieustannego kształcenia i gotowość do przekwalifikowywania się lub poszerzania wiedzy w zależności od życiowego lub zawodowego kontekstu.

Etycznie

Uniwersytet służy Wolności Jednostki spełniającej poprzez naukę część swojego powołania życiowego i wolności badań naukowych. Na niej bowiem wspiera się szacunek dla Osoby ludzkiej i innych istot zarówno ożywionych, jak i nieożywionych.

W swojej misji kształcenia nauczyciel wyraża nie tylko chęć przekazywania i formowania wiedzy, lecz przede wszystkim zgłasza gotowość do komunikowania się z drugim człowiekiem. Podtrzymywanie i pogłębianie życzliwości tego kontaktu nie tylko w relacji Nauczyciel – Student, lecz także Uczony – Administrator jest jednym z naczelnych zadań Uniwersytetu.

Obowiązek ten jest szczególnie wart przypomnienia, gdy badania naukowe polegają coraz częściej na trudnej umiejętności korzystania ze skomplikowanych a najczęściej bezosobowych technik informatycznych; opowiadając się z całą mocą za ich upowszechnianiem i doskonaleniem, podkreślamy jednocześnie odpowiedzialność Uniwersytetu za ludzki wymiar nauki. Zmagając się z problemem stanowiącym przedmiot badań i usiłując z wielkim trudem opisać go Drugiemu, dostrzegamy walor myśli jako pracy, której wysiłek jest ukierunkowany na unikanie banału gotowych rozwiązań.

Ostatecznym powołaniem edukacji uniwersyteckiej jest otworzyć się na wartość każdego poszczególnego człowieka nie rezygnując z podjęcia wyzwania zwiększonych potrzeb edukacyjnych społeczeństwa. Przy ich zaspokajaniu Uniwersytet musi zachować najdalej posuniętą troskę o zachowanie jak najlepszej jakości badań i nauczania.

Ekonomicznie

Uniwersytet jest jednostką, która finansowana głównie z budżetu państwa musi – zważywszy szczupłość środków przeznaczonych na naukę, o zwiększenie których Uniwersytet winien niezmiennie zabiegać w imię interesu całego społeczeństwa – starać się o pozyskiwanie dofinansowania z innych źródeł. Uniwersytet jest więc nie tylko „przedsięwzięciem” naukowo-dydaktycznym, lecz także instytucją, która musi przestrzegać surowej dyscypliny finansowej utrzymując jednocześnie należyty standard nauki i dydaktyki.

Taka sytuacja sprawia, iż wokół rozwiązywania problemów ekonomicznych Uniwersytetu powinno zawiązać się szczególnie silne poczucie solidarności uczonych, administratorów i studentów po to, by decyzje podejmowane były w poczuciu pełnego zrozumienia problemu oraz po to, by Uniwersytet mógł zwiększać swój autorytet reprezentując jedno, spójne stanowisko wobec zewnętrznych partnerów.

Uważamy za nieodzowne stworzenie takiej sytuacji, w której finansowanie Wydziałów jest w części związane z jakością kształcenia i badań naukowych. Należy dążyć do doskonalenia procesów decyzyjnych w zakresie finansowania nauki i dydaktyki na Uniwersytecie poprzez wypracowanie przyjętych przez społeczność akademicką i zrozumiałych zasad podziału budżetu Uczelni. Z jednej strony pracownicy naukowi Uniwersytetu winni jak najaktywniej i jak najpowszechniej – w ramach obowiązujących procedur – uczestniczyć w trybie ustalania i kształtowania owych zasad, lecz jednocześnie należy zmierzać do tego, by dalszy ich udział nabierał charakteru konsultacyjnego tak, by nie tracić z oczu podstawowego zadania i celu obecności naukowca na Uniwersytecie, jakim jest uprawianie nauki i kształcenie studentów.
Niezbędne jest wyłonienie się pewnej niewielkiej grupy pracowników naukowych, którzy podejmą trud wejścia w arkana zarządzania nauką. Obecność tych Kolegów jest niezbędna tak na Wydziałach, jak i w administracji centralnej Uniwersytetu.
Zarówno ograniczenia nakładane przez budżet Państwa, jak i nowe możliwości poszukiwania źródeł finansowania powodują konieczność podejmowania decyzji z pełną świadomością, rozpoznaniem i kontrolowaniem elementu ryzyka.
Ryzyko to należy podejmować w przekonaniu, iż Uniwersytet Śląski nie tylko posiada określone środki finansowe, lecz również jest zasobny w talenty, umiejętności i techniczne możliwości działania dążąc do tego, by okoliczności owe maksymalnie wykorzystać zarówno dla celów poznawczych, jak i ekonomicznych.